Κάνε γιόγκα, συμβούλευα
μια γνωστή με ελαφρά κινητικά προβλήματα, κάποτε. Απαπα, δεν κάνω τέτοια, απαντούσε. Ήταν θρήσκα. Δεν μπορούσε
να τη δει ως απλή γυμναστική, ήταν ανένδοτη. Η εκκλησία την καταδίκαζε!
Η ορθόδοξη εκκλησία είναι πολύ αυστηρή στην περιχαράκωση
της. Καταδικάζει πολύ περισσότερα πράγματα από όσα επαινεί, καλλιεργεί
υπερβολικά την αποτροπή, δημιουργεί συστηματικά εύφορο έδαφος για
προκαταλήψεις. Φοβάται πολύ τις επαφές με άλλα δόγματα και θρησκείες, είναι
απίστευτα μη μου άπτου, λες και κάθε άνοιγμα, παραδοχή και αποδοχή κινδυνεύει
να τη δηλητηριάσει. Κυρίως δεν θέλει να έχει καμία σχέση με καμία άλλη
θρησκεία, κανένα άλλο δόγμα, καμία άλλη φιλοσοφία, παλιότερη ή νεώτερη, κανέναν
άλλο θεό ή παράδοση, καμία χρονική και
ιστορική στιγμή.
Κι όμως είναι προϊόν ιστορικής στιγμής. Αν δεν ζούσε στη
Ρωμαϊκή αυτοκρατορία ο Παύλος δεν θα έπαιρνε ποτέ οικουμενικό χαρακτήρα ο χριστιανισμός.
Αν δεν ήταν χριστιανή η μητέρα του Κωνσταντίνου μάλλον δεν θα γινόταν ποτέ
επίσημη θρησκεία. Αν δεν ανταγωνίζονταν
οι πατριάρχες Ρώμης και Κωνσταντινούπολης δεν θα γινόταν το σχίσμα και θα
μπορούσαμε κι εμείς να τραγουδάμε Μπαχ στις εκκλησίες, ίσως. Κι αν δεν ζούσε
στο βάθος κάθε ευρωπαϊκής ψυχής, σε ανατολή και δύση, η νοσταλγία για κάποια Pax, που ίσως ήταν romana, αλλά μάλλον δεν υπήρξε ποτέ, δεν
θα κατάφερνε να παραμείνει ισχυρή αυτή η θρησκεία μέσα στους τόσους αιώνες. Αν
δεν προσαρμοζόταν κατά τόπους σε διάφορα έθιμα και παλιότερες λατρείες, πάλι
δεν θα μπορούσε να επιβληθεί και να κυριαρχήσει όπως κυριάρχησε.
Η Ινδία είναι πολύ μακριά, αλλά αν το ψάξει κανείς θα βρει
κοινά στοιχεία και στην ινδική μυθολογία με τον χριστιανισμό. Η στάση προσευχής
ας πούμε, το δέος που υποδηλώνει, η προσπάθεια αυτοσυγκέντρωσης και γαλήνης, η
συνείδηση της μοναξιάς, δεν είναι πολύ οικεία; Πλησιέστερα, στην αιγυπτιακή
μυθολογία, ή στην ελληνική, βρίσκουμε παρθένες μητέρες θεών, θεούς που γεννιούνται τη μεγαλύτερη νύχτα του χρονου τον Δεκέμβριο, θαυματουργές
θεραπείες, οράματα, θανάτους και αναστάσεις, και άλλα περίεργα στοιχεία που
κάτι μας θυμίζουν. Οι θρησκείες μπαίνουν η μια μέσα στην άλλη, όσο και να
περιχαρακώνονται ως μοναδικές η καθεμία. Σε ακραίες καταστάσεις οι
περιχαρακώσεις έχουν στοιχίσει ακριβά σε πολέμους και ρήξεις, τα ξέρουμε.
Είναι στοιχείο της πίστης η περιχαράκωση, ή απλώς στοιχείο
της σχέσης εξουσίας των ιερέων με το ποίμνιο; Μπορεί να πιστεύει κανείς χωρίς
να φοβάται την πίστη των άλλων, παρόντων και παρελθόντων, χωρίς να
περιχαρακώνεται; Νομίζω έχει ενδιαφέρον το ερώτημα για τους θρησκευόμενους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου