Στα χιόνια

Αφού δεν έφτασε το χιόνι στην Αθήνα, πήγαν οι Αθηναίοι στα χιόνια. Ανέβηκαν
στα ανύποπτα βουνά, τα λευκά βουνά, τα οργανωμένα. Εκεί όπου ανάμεσα στα έλατα
σκαρφαλώνουν τα λιφτ και κατρακυλούν σκιέρ εκπαιδευμένοι σε μυστικούς χρόνους.
(Μα, πότε και πού έμαθαν αυτοί οι τύποι να γλιστράνε έτσι;). Εκεί βασιλεύει το
αδιάβροχο και το ολόσωμο και το χρωματιστό, αλλά εμένα μ' αρέσει πιο πολύ να
κοιτώ τους απροετοίμαστους. Αυτούς που φαντάζονται ακόμα το χιόνι αθώο κι
απάτητο, πρωτογενές και καλόκαρδο, αυτούς που φτάνουν για πρώτη φορά, με τα
μάλλινα παλτά και τα καστόρινα μποτάκια τους. Και γλιστράνε και παγώνουν και
γελάνε και πέφτουν και μουσκεύουν κι αρρωσταίνουν με το που γυρίζουν στο σπίτι
τους. Χωρίς σκουφί, με γάντια που κρουσταλλιάζουν σε τρία λεπτά, προσπαθούν να
φτιάξουν χιονάνθρωπο στο καπό του αυτοκινήτου, με το χιόνι που συσσώρευσε το
γκρέιντερ στην άκρη του δρόμου. Δεν ξέρουν ότι το χιόνι είναι σκληρό, ότι
μπορεί να γίνει λάσπη, υγρασία, πέτρα που σκοντάφτεις πάνω της. Αγνοούν
εντελώς τη σκοτεινή του πλευρά. Εξ άλλου, για να τη μάθεις χρειάζεται
εκπαίδευση, έξοδα, θάρρος, γερή κράση και ξανά έξοδα. Πρέπει να δεχτείς να
ντυθείς με τις πανάκριβες στολές που θα σε κάνουν να μοιάζεις με όλους τους
υπόλοιπους, κι ύστερα να αντέξεις τον ανεφοδιασμό σε καταφύγια, με μουσική στη
διαπασών και ακατάδεχτους νεαρούς. Γι' αυτό προτιμώ να κοιτάζω αυτούς που
ακόμα ξεχωρίζουν, κάτι κορίτσια που έρχονται για πρώτη φορά και ξετρελαίνονται
από φόβο, ή κάτι γιαγιάδες που έζησαν μια ζωή στο διπλανό χωριό και
τουρτουρίζοντας στο τσεμπέρι τους κοιτάζουν κατάπληχτες τη νεολαία να διασκεδάζει.
https://www.tanea.gr/2001/12/31/opinions/analwsima-sta-xionia/

Bangladesh

Εκεί που τελειώνουν οι πάγκοι της λαϊκής αγοράς, μαζεύονται πωλητές
ημιαπασχόλησης κι απλώνουν την πραμάτεια τους σε μια γωνιά του πεζοδρομίου.
Μέσα στο κρύο προχθές, ένας μικρόσωμος μελαχρινός είχε απαγκιάσει στα
σκαλοπάτια μιας πολυκατοικίας, μαρμάρινα δυστυχώς. Του έλειπαν κασκόλ, γάντια,
χοντρό μπουφάν, αλλά είχε ένα βιβλίο στα γόνατα και διάβαζε αφοσιωμένος. Σ'
ένα μαντίλι απλωμένο μπροστά του, εξέθετε πλαστικά κουζίνας που είχε για
πούλημα. Φτηνά σκουπάκια, τάπερ, αλουμινόχαρτο. Δεν μπόρεσα να μην κοιτάξω
περνώντας. Τα γράμματα στο βιβλίο ήταν μεγάλα, παράξενα, σαν μοτίβα που
αναπτύσσονται σε μικρό τετράγωνο. «Ινδικά είναι τα γράμματα;» τον ρώτησα, κι
εκείνος σήκωσε το βιβλίο, μου έδειξε το εξώφυλλο, μια εικόνα γυναίκας με
φλογερά χρώματα, κι είπε δυνατά, «Μπαγκλαντές». Το ξανάπε, καθώς
απομακρυνόμουν κι ακούστηκε σαν τραγούδι, Μπαγκλαντές. Ήταν τραγούδι. Ένα
επαναλαμβόμενο μοτίβο, επίμονη κιθάρα, κραυγή, για να τραβήξει την προσοχή των
χορτάτων. Τότε που στο Μπαγκλαντές υπήρχε πείνα κι ο Τζορτζ Χάρισον είχε κάνει
συναυλία για συγκέντρωση χρημάτων. Είχε λανσάρει στην Ευρώπη τον Ραβί Σανκάρ
με το σιτάρ του και τότε απορούσαμε λιγάκι, στην αρχή, ώσπου να συνηθίσουμε,
τι τον θέλει τον παράξενο αυτόν.

Ύστερα εξοικειωθήκαμε. Μάθαμε το σιτάρ, τα ινδικά φαγητά, τις γεύσεις με το

κάρι. Μαντράς, Μασάλα και Ταντούρι, φαγητά που μαγειρεύονται στο Λεκανοπέδιο.
Μάθαμε πολλά. Το πιο δύσκολο είναι να συνηθίσουμε την παρουσία των μικρόσωμων
αυτών φτωχών ανθρώπων, που προσπαθούν να ζήσουν από το τίποτα, διεκδικώντας
την ταυτότητά τους. Σαν μνημόσυνο για τον Τζορτζ Χάρισον, που μας έμαθε να
ακούμε τις εξωτικές φωνές, το τραγούδι συνεχίζεται ολόκληρο στο μυαλό μου.

https://www.tanea.gr/2001/12/10/opinions/analwsima-mpagklantes/

Tα ελληνικά κριτήρια

Οι Έλληνες μαθητές έρχονται στην 25η θέση ως προς την ικανότητα ανάγνωσης και
στην 28η για τα Μαθηματικά σε έρευνα του ΟΟΣΑ σε 31 χώρες. Δεν πειράζει, ήταν
αγγλοσαξονικά τα κριτήρια, είπε ο υπουργός Παιδείας. Και, δεν πειράζει,
ξοδεύουμε τουλάχιστον λιγότερα από τους άλλους, είπαν οι σχολιαστές. Παράξενες
παρηγοριές μάς δίνουν. Ξοδεύουμε λιγότερα; Το κράτος ίσως, όχι όμως οι γονείς.
Αν μετρούσαν τις δαπάνες των νοικοκυριών, θα βγαίναμε μάλλον πολυέξοδοι, από
την εποχή του παιδικού σταθμού και του Νηπιαγωγείου, μέχρι τα φροντιστήρια του
Λυκείου για εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο. Ε, εκεί πια αρχίζει η δωρεάν παιδεία.
Εκεί το κράτος ξηλώνεται. Αν αφαιρέσεις τα νοίκια για τις μακρινές πόλεις, τα
δίδακτρα για τις ξένες χώρες, όπου πάνε όσοι δεν πετυχαίνουν, και μερικά ακόμα
μικροέξοδα, οι γονείς μπορούν να ανασάνουν... Κι αυτά τα αγγλοσαξονικά
κριτήρια, τι να 'ναι, τι; Φαντάζουν τόσο μυστηριώδη που, σαν ανεπαρκείς
μαθητές, σωπαίνουμε με δέος. Αυτοί οι Αγγλοσάξονες, με τα ιμπεριαλιστικά τους
τερτίπια, κάτι θα σκέφθηκαν ξανά για να μας βγάλουν άχρηστους. Αλλά και με τα
ελληνικά κριτήρια, την ελληνική νοοτροπία μάλλον, κάτι δεν πάει καλά στην
υπόθεση. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη επένδυση σε κάθε οικογένεια, μεγαλύτερος
στόχος και αγώνας, από την εκπαίδευση των παιδιών. Και σύμφωνα με αυτά, η 25η
θέση είναι αβάσταχτα χαμηλή, δεν μπορεί να μας ικανοποιήσει, όσο καλά κι αν
κρυφτούμε πίσω από το δάχτυλό μας. Αντί γι' αυτό λοιπόν, μήπως θα ήταν
καλύτερα, πιο τίμιο και αξιοπρεπές, να κοιτάξουμε το πρόβλημα στα μάτια και να
δούμε τι τρέχει με τα σχολειά μας; Γιατί αυτές τις εξετάσεις δεν τις έδωσαν τα
παιδιά, τις έδωσε το ελληνικό σύστημα και βγήκε πάτος.

https://www.tanea.gr/2001/12/06/opinions/analwsima-ta-ellinika-kritiria

Μεγάλες κουβέντες

Η ισότητα των δύο φύλων έχει επιτευχθεί, είπε ο υφυπουργός Εργασίας. Να κάτι
που θα έπρεπε να γιορ-τάσουμε στο Σύνταγμα, σε ειδική τελετή, Λυσιστράτη μέσα
στα Χριστού-γεννα. Και πώς να φέρεις αντίρρηση ότι έχει επιτευχθεί η ισότητα,
όταν βλέπεις τα πάθη των γυναικών σε άλλες χώρες; Τοπικά τουλάχιστον; Αλλά θα
μπορούσε με την ίδια εισαγωγή να προτείνει ο υφυπουργός τη συνταξιοδοτική
εξίσωση των ανδρών με τις γυναίκες και όχι να καταργηθούν οι προνομιακές
ρυθμίσεις των γυναικών. Αν υπήρχε η δυνατότητα, δεν θα ήταν πολύ καλύτερη
κίνηση για την ισότητα των φύλων; Να παρέχεται στους πατεράδες με ανήλικα
παιδιά η επιλογή πρόωρης, μειωμένης σύνταξης. Αυτό θα απεδείκνυε ακόμα
περισσότερο την ισότητα των φύλων. Να μπορούν και οι μπαμπάδες να μένουν λίγο
στο σπίτι, να διαβάσουν κι αυτοί με τους μικρούς μαθητές τα μαθήματα του
σχολείου, να τους λύσουν τα προβλήματα των μαθηματικών, να μάθουν λίγα
ελληνικά μαζί τους, να φρεσκάρουν τα αγγλικά τους και να παραγγείλουν
πίτσες... Δεν χρειάζεται να διαθέτουν ειδικά γυναικεία χαρακτηριστικά γι'
αυτές τις δουλειές. Τους αρέσει και το μαγείρεμα, που το βαρέθηκαν οι
γυναίκες. Άσε που το ανδρικό πρότυπο είναι εξίσου χρήσιμο στην οικογένεια,
όπως λέει και η ψυχανάλυση. Αυτή θα ήταν ισότητα, κι αν δεν μπορούμε να τη
φθάσουμε είναι που τα Ταμεία άδειασαν, και μάλιστα παγκοσμίως. Κρίμα, γιατί
είχαμε καλές ιδέες περί ισότητας. Δει δε χρημάτων, κι αφού δεν υπάρχουν, τι
χρειάζονται οι μεγάλες κουβέντες; Ποιον ξεγελούν τα άλλοθι; Θα κοπεί ό,τι
κοπεί, αφήστε την ισότητα στην ησυχία της. Είναι γι' άλλους στόχους, να
πηγαίνουμε μπροστά, όχι προς τα πίσω
https://www.tanea.gr/2001/12/05/opinions/analwsima-megales-koybentes/

Οδυνηρή υπενθύμιση

Μια μέρα πριν είχαμε δει σε πρωινή εκπομπή το φιλμάκι που ετοίμασαν διάσημοι
Νεοϋορκέζοι για να τονωθεί ο τουρισμός στην πόλη τους ξανά. Ο Ρόμπερ ντε Νίρο
παρήλαυνε σε άρμα καρναβαλιού, ο Γούντι Άλεν έκανε πατινάζ σε πάγο ­ αλλά στα
ψέματα ­, τηλεπαρουσιαστές έπαιζαν σε μιούζικαλ, ηθοποιοί σερβίριζαν σε
εστιατόρια και ο Χένρι Κίσιγκερ, που ονειρευόταν να γίνει ποδοσφαιριστής, μας
προσέφερε την ικανοποίηση να τρώει μεγαλοπρεπή τούμπα σε άδειο γήπεδο και να
χτυπάει άσχημα τα μούτρα του. Η Νέα Υόρκη ήταν ο τόπος όπου ο καθένας
πραγματοποιεί τα όνειρά του, έλεγε το φιλμάκι. Ελάτε στη Νέα Υόρκη, να ζήσετε
τα όνειρά σας. Μια μέρα μετά, θυμόμαστε οδυνηρά ότι τα ανθρώπινα όνειρα είναι
ενίοτε εφιαλτικά. Και η Νέα Υόρκη, που χώρεσε και χώνεψε τόσα πολλά ανθρώπινα
όνειρα, αυτή που προκάλεσε και έζησε τους εφιάλτες. Πριν βρεθεί κι απαντηθεί
αν η καινούργια πτώση είναι δυστύχημα ή τρομοκρατική ενέργεια, το χαμόγελο
παγώνει, ο χώρος των ονείρων συρρικνώνεται ξανά. Με κλειστά αεροδρόμια και
γέφυρες, απομονωμένη για μερικές ώρες ­ ή μέρες; ­ η πόλη των στιβαρών ονείρων
μοιάζει με λεπτή φλούδα αιωρούμενη, έτσι όπως η εικόνα της θολώνει μες στους
καπνούς και στην αβεβαιότητα. Την κοιτάμε από μακριά και ταυτόχρονα είμαστε
μέσα. Έτσι όπως έπεσε ο Κίσιγκερ σ' εκείνο το γήπεδο, προσπαθώντας να παίξει
μπάλα, είναι σαν να πέφτει ολόκληρη η ανθρωπότητα, σαν να βουτά με τα μούτρα
στο γήπεδο της μοίρας της, εκεί που νόμιζε πριν από λίγους μήνες ότι έχει
ξεφύγει. Όταν μαζέψει πάλι τα συντρίμμια και συνέλθει η μητρόπολη, θα θυμάται
πόσο δύσκολο είναι να παίζεις μπάλα, πόση προσοχή χρειάζεται στις κλωτσιές;

https://www.tanea.gr/2001/11/13/opinions/analwsima-odyniri-ypenthymisi/

Όπου κλώνος και μάλαμα

Κάπου στον κόσμο κυοφορούνται ήδη τα πρώτα παιδιά-κλώνοι, αποκάλυψε στα «ΝΕΑ»
ο γιατρός που τα ετοίμασε. Βρέθηκαν οι δότες, βρέθηκαν και οι μητέρες,
προφανώς αγοράστηκαν και οι πρώτες κουδουνίστρες, μόνο τα μωρά λείπουν πια.
Μωρά που θα είναι ολόιδια με έναν άνθρωπο, σαν δίδυμα του γονιού σε
διαφορετική ηλικία, φτιαγμένα από γονίδια ενός μόνο ανθρώπου. Μωρά που τα
θέλησαν πολύ «άτεκνα ζευγάρια», μας είπε ο γιατρός, αλλά που δεν θα
εμπεριέχουν το ζευγάρι. Ο κλώνος δεν χρειάζεται ζευγάρωμα, ίσα ίσα που το
καταργεί. Καταργεί τη συνύπαρξη, τη μείξη, τη συνεργασία των δύο, καταργεί και
τα γενετικά κύτταρα. Γίνεται από τον πυρήνα άλλου κυττάρου, γι' αυτό γερνάει
πρόωρα. Μεταφέρει την ηλικία του δότη στο νεαρό πλάσμα, και αυτό δεν συμβαίνει
μόνο στα πρόβατα βέβαια. Αλλά ίσως ένα παιδί που θα είναι αντίγραφο του πατέρα
του ή της μάνας του (και μάλιστα η μάνα το κάνει ολομόναχη, δεν χρειάζεται καν
συνεργάτη) και μέλλεται να ζήσει όσο κι ο γονιός του, να είναι το τέλειο
παιδί. Ένα παιδί φιλάσθενο που θα χρειάζεται φροντίδες αυξημένες και θα
γερνάει μαζί με το γονιό του, δεν θα χρειαστεί ποτέ να απομακρυνθεί από το
σπίτι, να ζήσει τη ζωή του, να αμφισβητήσει την προηγούμενη γενιά, τι
καλύτερο; Ίσως κάτι τέτοιο ονειρευόμαστε όλοι όταν κάνουμε παιδιά, δεν
υπολογίζουμε πόσο θα μας ταλαιπωρήσει η εφηβεία τους, πόσο θα μας πικράνει η
αναχώρησή τους από το σπίτι, δεν αναλογιζόμαστε πως όταν θα γερνάμε εκείνα θα
έχουνε δουλειές και δικές τους οικογένειες. Είδατε πόσο προοδεύει η επιστήμη;
Τα λύνει πλέον αυτά τα προβλήματα.

https://www.tanea.gr/2001/11/07/opinions/analwsima-opoy-klwnos-kai-malama/

Μπουτάκι γεμιστό

«Σε περίπτωση νίκης του Ολυμπιακού επί της Μάντσεστερ, θα προσφερθεί δωρεάν την Πέμπτη στις 14.45 μπουτάκι γεμιστό σε όσους προσέλθουν στην πλατεία» Στη βιτρίνα του φούρνου, υπήρχε κολλημένο το χαρτάκι, ως την προηγούμενη Τετάρτη το βράδυ, που έγινε το μέγα ματς  Η πλατεία είναι η Αγίου Γεωργίου, μικρή, αποπνιχτική, στενεία θα έπρεπε να τη λένε. Ωστόσο μοιράζεται με την Εξαρχείων το ζευγάρι από κείνα τα μπρούτζινα συμπλέγματα ερωτιδέων, που υποβαστάζουν τέσερεις δημόσιες λάμπες. Στα Εξάρχεια είναι όλες σπασμένες, στην Κυψέλη όλες γερές, αν και κατακουτσουλημένες. Το σουβλατζήδικο δεν απλώνει τραπεζάκια έξω. Κάθονται στα παγκάκια παρέες παππούδων από μακρινά μέρη που μιλάνε γλώσσες ακατάληπτες, γελούν μεταξύ τους. Στο καρτοτηλέφωνο περιμένουν ουρά, νέες γυναίκες των πρώην ανατολικών χωρών που μετατοπίζονται δυτικά μαζί με τις γεωλογικές πλάκες. Και οι χώρες και οι γυναίκες. Τα βράδυα παίζουν ποδόσφαιρο τα πιτσιρίκια στον μικρό ελεύθερο χώρο, μπροστά στην εκκλησία. Αυτά μιλάνε ελληνικά, την ελληνική κοινή. Τη νέα κοινή. Περνάμε βιαστικά πάντα εμείς οι ντόπιοι, είμαστε οι πιο απόμακροι. Αλλά το γεμιστό μπουτάκι μας σταμάτησε. Τι μπουτάκι θα ήταν,  τι γέμιση θα περιείχε και  πώς θα γινόταν το σερβίρισμα; Τάβλες  και πάγκοι; Ίσως και χοροί. Πανηγύρι στην πλατεία. Συναδέλφωση νοτίων Ευρωπαίων με Αφρικανούς, Ασιάτες, κι εκπροσώπους του πρώην υπαρκτού που θέλουν απλώς να υπάρξουν, εις βάρος των Αγγλοσαξώνων της Μάντσεστερ και κυρίως επί τη βάσει της κρεοφαγίας. Μέσα στην περιρέουσα ατμόσφαιρα ευαισθησίας προς τις χώρες του Τρίτου κόσμου, ο κιμπάρης φούρναρης θα δίδασκε χειροπιαστή φιλοξενία και ελληνική κουζίνα. Τι κρίμα! Ήταν ανάγκη να χάσει κι αυτός ο Ολυμπιακός;

https://www.tanea.gr/2001/10/15/opinions/analwsima-gemisto-mpoytaki

Λόγια και πράξεις

Σε τεντωμένο σκοινί ισορροπούμε. Τι θα γίνει με τον πόλεμο; Κάτω από τον φόβο
των τρομοκρατικών επιθέσεων, υποβόσκει ο φόβος των συναισθημάτων που θα
γεννήσει η αμερικανική εκστρατεία στους μουσουλμάνους ανά τον κόσμο. Μέσα στον
ορυμαγδό βρίσκουν ακόμα το κουράγιο πολλοί και δίνουν συμβουλές μετριοπάθειας.
Να προσπαθήσει και το Ισραήλ να έρθει σε συνεννόηση με τους Παλαιστινίους. Να
ξανασκεφτούν οι ΗΠΑ τη στάση τους απέναντι στο Ιράκ. Να μη νιώθουν
απειλούμενοι και αδικημένοι όλοι οι μουσουλμάνοι του κόσμου. Ευνοεί το κλίμα
των επιχειρήσεων τέτοιες φωνές; Μπορεί ν' αλλάξει υπό πίεση η πολιτική; Στο
μεταξύ, για να πάρουμε τη μοίρα μας στα χέρια μας, πρέπει κι εμείς κάτι να
κάνουμε, εδώ στην Ελλάδα εννοώ. Έχουμε μερικούς αδικημένους μουσουλμάνους
ανάμεσά μας. Τόσα χρόνια κουβεντιάζουμε, να χτιστεί ένα τζαμί, μήπως πρέπει να
το χτίσουμε τώρα; Μπορούμε εμείς να τα βάλουμε με τις προκαταλήψεις μας, να
αποδείξουμε ότι σε κρίσιμες στιγμές οι άνθρωποι αλλάζουν; Τότε θα δικαιούμαστε
να ελπίζουμε και να απαιτούμε να αλλάξουν οι ΗΠΑ, και όχι μόνο, τη στάση τους
απέναντι σε τόσα καυτά ζητήματα που θεωρούμε ότι βρίσκονται στη ρίζα της
τρομοκρατίας. Μπορούμε να αλλάξουμε στάση απέναντι στους πρόσφυγες από τις
επικίνδυνες ζώνες, να τους διευκολύνουμε, να τους περιθάλψουμε, να
ανασκουμπωθούμε ως έθνος, κράτος και κοινωνία, για να κάνουμε πράξη τα ωραία
ανθρωπιστικά μας λόγια, την αντιπολεμική μας άποψη; Μπορούμε, μέσα μας ο
καθένας, να αντικρύσουμε τους ρατσισμούς μας και να τους φιμώσουμε; Αν κανείς
δεν δέχεται να προσπαθήσει πρώτος, σημαίνει ότι οι άνθρωποι τραβάνε ξανά τον
δρόμο της φύσης τους, πεδικλωμένοι στις λογικές του ανυποχώρητου, ανώριμοι και μοιραίοι.
https://www.tanea.gr/2001/10/09/opinions/analwsima-logia-kai-prakseis/

Μαύρο κύμα

Κολυμπούσαν στη Φρεαττύδα με τα καπελάκια τους, ώρα πρωινή εργάσιμης ημέρας.
Δίπλα τους ο Πειραιάς να βράζει από κίνηση, κι εκείνες, σε ειδυλλιακό τοπίο,
να κουβεντιάζουν για να κρατήσει το μπάνιο πολύ, να μην κρυώνουν τον χειμώνα.
Το αεράκι έφερνε στην αμμουδιά τις κουβέντες τους. Μιλούσαν για ταξίδια, για
ξενοδοχεία, για διακοπές. Ύστερα άλλαξαν θέμα. «Είδες τι έγινε στην Ελβετία;»,
είπε η μία, κουνώντας νωχελικά τα χέρια της, «μ' εκείνον που μπήκε στη Βουλή
και σκότωσε δεκατέσσερις;». «Τρομοκράτης ήταν αυτός;», ρώτησε η άλλη. «Όχι,
όχι, καμία σχέση, ένας άσχετος, ένας κάτοικος εκεί, είχε προβλήματα με την
κυβέρνηση, κάτι του έκαναν, ξέρεις, κάποια δίκη δεν προχωρούσε, τέτοια. Και
πήγε μ' ένα όπλο στη Βουλή και δολοφόνησε δεκατέσσερις ανθρώπους». Χαϊδεύοντας
το κυματάκι, μίλησε κι η τρίτη της παρέας: «Πω πω στην Ελβετία, τόσο ήσυχη
χώρα...», αλλά δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει, την πρόλαβε η δεύτερη, δυναμικά.
«Καλά τους έκανε!» φώναξε, αναστατώνοντας την περιρρέουσα γαλήνη, «καλά τους
έκανε» επανέλαβε δυνατότερα, κοιτάζοντας προς το μέρος μου, σαν να περίμενε
επιδοκιμασία. Εν ριπή οφθαλμού μάζεψα τσάντα, σηκώθηκα κι έφυγα, καταφεύγοντας
στον θόρυβο της πόλης, να μην ακούσω παρακάτω. Μέχρι τώρα σε ταξί άκουγα
τέτοια, από μπαϊλντισμένους οδηγούς, στα λεωφορεία από ηλικιωμένους εκτός
ελέγχου, που κάνουνε τον κόσμο να χαμογελά με συγκατάβαση. Φαίνεται ότι
απλώνεται η συνήθεια. Δημόσια επιβράβευση εγκλημάτων στην πιο προνομιούχα
γωνιά του Λεκανοπεδίου, από ανθρώπους καλοζωισμένους, σημαίνει ότι γίνεται
μόδα η λύσσα η μαύρη, η δωρεάν κακία, η ελεύθερη χολή, που τη βγάζεις κατά
βούληση κι όποιος αντέξει. Και ποιος αντέχει να φέρει αντίρρηση σε τέτοιες
σοφίες και να τον πουν ξενέρωτο και ξεπερασμένο;

Εύθραυστη αθωότητα

Πόσο ωραία νομίζαμε πως ήταν η Αυστραλία! Εκείνοι οι εθελοντές στους Ολυμπιακούς αγώνες, ευγενικοί και πρόθυμοι, με τον χαμογελαστό πατριωτισμό τους, πόσο αξιοζήλευτοι! Αναδυόταν η ήπειρος εν πλήρη αθωότητι μέσα στη θάλασσα της επικοινωνίας που τη σκέπαζε ως τότε. Λαμπερή, απέραντη, γενναιόδωρη, με το παρελθόν της να ξεπλένεται καθώς τραβιόνταν τα νερά της τελετής για να εμφανίσουν την ευχαριστημένη Αβορίγινα Μπέτυ Φρήμαν να ανάβει τον πυρσό. Χώρα αμόλυντη από τις γηραιές ηπείρους, με τα μαρσιποφόρα ζωάκια της να πηδούν αμέριμνα στα πλατειά της λιβάδια, χωρίς να ξέρουν ότι χάθηκαν τα μάρσιπα στον υπόλοιπο πλανήτη. Τώρα που οι Αυστραλοί κομμάντος έκαναν ντου στο πλοίο το νορβηγικό με τους λαθρομετανάστες, η αθωότης γίνεται πλέον κάτι σαν απολίθωμα, που χρειάζεται ιδιαίτερη προστασία. Προφανώς άνθρωποι τόσο βασανισμένοι, φορείς του μικροβίου της απελπισίας, όπως ήταν οι λαθρομετανάστες, έπρεπε να κρατηθούν μακριά από τον παράδεισο, μακριά από το νησί της αυτάρκειας, την κιβωτό των αρετών. Ήταν μάλιστα και μουσουλμάνοι οι λαθρομετανάστες, κι ίσως στην αθώα Αυστραλία, να πιστεύουν ότι υπάρχει αρρώστεια, η μουσουλμανίτις, που μεταδίδεται με τη μαύρη εργασία και με το αντίκρισμα της φτώχειας γενικότερα. Υπήρχε εξάλλου ο κίνδυνος οι μετανάστες, που έφτασαν απρόσκλητοι με πλοία, ακριβώς όπως οι παππούδες των σημερινών ευημερούντων κατοίκων, να βρούν λίγο χώρο να εγκατασταθούν, και να προκόψουν, βάζοντας σε κίνδυνο την αθωότητα που όσο τη μοιράζεις, φαίνεται αδυνατίζει. Ευτυχώς η κυβέρνηση αντιστάθηκε στην εισβολή, οι ανεπιθύμητοι πήγαν στη γειτονική Νέα Ζηλανδία, κι οι Αυστραλοί, μπορούν να συνεχίσουν ν’ απολαμβάνουν αμέριμνοι την άπλα τους, αδιαφορώντας αν στα μάτια των άλλων ηπείρων, η καινούργια τους ήπειρος, πάληωσε απότομα.

https://www.tanea.gr/2001/09/03/opinions/analwsima-eythraysti-athwotita/

Ηχορύπανση

Το χωριό ήταν τόσο ήσυχο, που θα μπορούσε κανείς να πλήξει. Ο δήμαρχος της περιοχής αποφάσισε να οργανώσει μια γιορτή, να τονώσει τον τουρισμό. Τα παιδιά ετοίμασαν σκετσάκι, οικολογικού περιεχομένου. Οι μαμάδες έφτιαξαν ωραίες στολές. Την καθορισμένη ώρα μαζεύτηκαν όλοι οι κάτοικοι στη μικρή πλατεία, ήρθαν κι οι παραθεριστές. Το πιο επιβλητικό κομμάτι του σκηνικού, ήταν μια κονσόλα, ο χειριστής της έπαιρνε εντολές, από το δήμαρχο, το σκηνοθέτη, την πιο δραστήρια από τις μαμάδες των παιδιών και μερικούς ακόμα παράγοντες. Ένα αεράκι ερχόταν από τη θάλασσα και περνούσε στο μικρόφωνο, μεγεθυμένο και παραμορφωμένο, έπνιγε τις παιδικές φωνές, σαν μπουμπουνητό. «Θα σας μιλήσουμε για τη ρύπανση και την ηχορύπανση», είπε το πρώτο παιδάκι, αλλά μια ριπή αέρα μπούκωσε τη φράση. «Πιο δυνατά!» πρόσταξε ο δήμαρχος. Ο κονσολιέρης ανέβασε τους διακόπτες κι ένα μηχανικό τσίριγμα έσκισε τα αυτιά των παρισταμένων. «Δεν ακούμε!» φώναξε νευριασμένη η γιαγιά του παιδιού. Το παιδάκι κοιτούσε τρομαγμένο.  «Ξαναπές τα», του φώναξε ο σκηνοθέτης. «Ηχορύπανση», έλεγε το παιδάκι, ανάμεσα σε σφυρίγματα του μικρόφωνου και σε μουγκρητά της θαλασσινής αύρας, που ακουγόταν σαν τον ασκό του Αιόλου αυτοπροσώπως. «Τι είναι ηχορύπανση;» ρώτησε το δεύτερο παιδάκι, προσπαθώντας να συνεχίσει το έργο,  ανάμεσα σε στριγγλιές μεγαφώνων, μπουμπουνητά, φωνές, «Πιο δυνατά» και «δεν ακούμε τίποτα!» Στις πλαστικές καρέκλες, το κοινό περίμενε υπομονετικά. Κανένας δεν διαμαρτυρήθηκε για το θόρυβο, τους φοβερούς ήχους, όλον αυτό το χαμό, που δεν χρειαζόταν, αφού ήταν τόσο λίγοι και τόσο κοντά, που θα ακούγονταν περίφημα και χωρίς μεγάφωνα. Άξιζε ο κόπος, αφού θα μάθαιναν κάτι τόσο σημαντικό. Τι σημαίνει ηχορύπανση. 

https://www.tanea.gr/2001/08/20/opinions/analwsima-ixorrypansi/

Θάλασσα, γλυκοθάλασσα

Όταν ερημώνει η πόλη, ζωντανεύουν τα περίχωρα. Περιδέραια συγκροτημάτων που ζώνουν τις παραλίες, σκοτεινά όλο το χρόνο, επιτέλους φωτίζονται, αερίζονται, σαλεύουν. Παράξενα χωριά, με σπιτάκια ολόιδια και απαραιτήτως συνδεδεμένα, μικρούτσικα αλλά πλήρως εξοπλισμένα. Οι εξοχικές κατοικίες προεκτεινόμενες στο άπειρο, κλώνοι διαμερισμάτων, όλα τα εντοιχισμένα ντουλάπια που μπορεί κανείς να φανταστεί, χωμένα σε ανύπαρκτες κώχες, και η θάλασσα σε απόσταση αναπνοής. Οι αρχιτέκτονες θα μένουν αιωνίως άνεργοι, αν δεν αλλάξει η μόδα της ομοιομορφίας. Πού και πού βίλλες να σπάνε την παράταξη, σχεδόν παράταιρες. Ίσως κάποτε απαγορευτούν, για να μην αλλοιώνουν το περιβάλλον. Και ξανά κολλημένα σπιτουλάκια, πότε σε στυλ νησιώτικο, πότε μεξικάνικο, πότε τυνησιακό, ότι φανταστεί ο καθένας. Η κλωνοποίηση βοηθά τους τολμηρούς. Το αποτέλεσμα επιβάλλεται δια της επαναλήψεως. Κι οι ιδιοκτήτες, ευχαριστημένοι με τη δυνατότητα εναλλαγής από το σπίτι τους στην πόλη, που έχει γίνει απαραίτητη πια για να αντέχουν, στολίζουν το διαμέρισμα με κοχύλια και ανάλαφρες θαλασσινές δημιουργίες, μαθαίνουν να ακούν τους διπλανούς σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας και μόνο όταν νυχτώσει στέκονται λίγο αμήχανοι. Για δευτερόλεπτα. ΄Ωσπου ν΄ανοίξει η τηλεόραση, να εμφανιστεί το περιοδικό, κανένα βιβλιαράκι σωτήριο.  Η θάλασσα έχει κουράσει γλυκά τα μέλη, αυτή η καινούργια, αμφίβια ζωή, δεν έχει απαιτήσεις. Δεν χρειάζονται πλατείες, καφενεία, μαγαζιά και τέτοια δαπανηρά πράγματα. Φτάνει καμιά φορά το αεράκι στο μπαλκόνι, ακούγονται δέντρα να θροϊζουν, σήματα αναμνήσεων, πινελιές κάποιας άλλης ζωής, φόντο για συνταγές που οι μερακλήδες ήδη ετοιμάζουν στην κουζίνα. Εκεί συμπυκνώνονται οι πολιτισμοί όλου του κόσμου χωρίς φραγμούς, αδελφώνονται οι λαοί στη γεύση, λίγο πριν έρθει, αργά, ο ύπνος.

https://www.tanea.gr/2001/08/16/opinions/analwsima-thalassa-glykothalassa/

Νέο πνεύμα, αθάνατο

Μέσα στον Αύγουστο όλα ξεπαγώνουν, πόσο μάλλον τα εφευρήματα που χρειάζονται για την ενίσχυση της τόσο επιθυμητής και κερδοφόρου οικοδομής. Ξεπάγωσε και η μεταφορά συντελεστή δόμησης, ένας δαιμονικός τρόπος για να κερδίζεις χτίζοντας και να χτίζεις κερδίζοντας κι ετοιμάζεται να μεταφερθεί κατά Μαρούσι μεριά, κυρίως. Ξενοδοχεία πολλών κλινών και άλλα μεγαλειώδη οικοδομήματα, θα ανυψωθούν με συντελεστή που, ναι μεν θα μεταφερθεί, αλλά μετά θα μείνει εκεί και δεν θα φεύγει με τίποτα, εν όψει των Ολυμπιακών αγώνων και όχι μόνον. Κι έτσι η Ολυμπιάδα θα είναι και πολιτιστική και παραδειγματική και γενικώς θα τους αφήσει όλους με το στόμα ανοιχτό και ακριβώς όπως ονειρευόμαστε, διότι πού αλλού θα έχουν σκεφτεί οι άνθρωποι τη μεταφορά συντελεστή δόμησης; Το αρχαίο πνεύμα αθάνατο είναι σπουδαίο, αλλά και το νέο πνεύμα εφευρητικό έχει άλλη χάρη. Κι αυτή η μεταφορά συντελεστή δόμησης, ως ιδέα και πράξη, εφαρμοζόμενη μάλιστα σε ένα τέτοιο ξεχωριστό λεκανοπέδιο όπως των Αθηνών, είναι  κάτι μοναδικό στον κόσμο. Αν γίνει κατανοητό, θα αναδείξει το ελληνκό διαμόνιο στα πέρατα της γής.  Όσοι το αντιληφθούν και το μελετήσουν θα μπορέσουν να  ανοίξουν δρόμους ανάπτυξης αειφόρου, σε διάφορες μπλοκαρισμένες οικονομίες, ανά την υφήλιο. Καλές είναι οι αθλητικές επιδόσεις, αλλά εμείς έχουμε και πολιτισμό, έχουμε προπάντων πρωτότυπες ιδέες. Και ας τις πάρουν όσοι τις καταλάβουν. Χρειάζεται φαντασία και εφευρετικότητα, ας επωφεληθούν λοιπόν οι έχοντες αντίληψη και παρατηρητικότητα. Θα είναι κρίμα να μην μεταλαμπαδεύσουμε μια τέτοια ιδέα σε διεθνές επίπεδο. Αλλά αφού δεν θα μπορεί ο καθένας να συλλάβει κάτι τόσο τολμηρό και επινοητικό, ας επωφεληθούν οι ξύπνιοι. 

https://www.tanea.gr/2001/08/14/opinions/analwsima-neo-pneyma-athanato/

Τι βιάζεσαι;

Περιμένω τις εφημερίδες να έρθουν στο περίπτερο, για τρίτη φορά πηγαίνω. Από
τις δέκα και μισή θα έρχονταν, έχει πάει δώδεκα, τις έχουν αναζητήσει τα
παιδιά τρεις φορές, κάνοντας βόλτες με το ποδήλατο. Και τώρα πια ήρθανε, ο
διανομέας πίνει νερό και ψιλοκουβεντιάζει με την περιπτερού, ανταλλάσσουν
φιλοφρονήσεις, χαμόγελα. Περιμένω ακόμα. Μαζεύονται κι άλλοι δυο τρεις,
βιαστικοί, κυκλώνουν το περίπτερο. Η περιπτερού συνεχίζει να στέλνει
χαιρετίσματα στους γνωστούς της μέσω του διανομέα, να ρωτά για την υγεία τους.
Και τα παιδιά καλά; Φαντάζομαι πόσο μεγάλωσε ο Αντωνάκης, λέει. Οι πελάτες
ανυπομονούν, κουνάνε πόδια, τεντώνουν λαιμούς. Ο Αντωνάκης μεγάλωσε, αλλά οι
εφημερίδες είναι ακόμα με τον σπάγκο, παρατηρεί ένας αυστηρά, κι η γυναίκα
σηκώνει τα μάτια, σαν να μας βλέπει εκείνη μόλις τη στιγμή. Τι βιάζεσαι; λέει
αργά, σε όλους μας, έχετε δουλειές; Είναι ηλικιωμένη, ασπρομάλλα, μιλά αργά,
κινείται αργά, η παρουσία της ολόκληρη αποπνέει βραδύτητα, αποπνέει τόσο
αποφασιστική ηρεμία, που μας επιβάλλεται. Σταματάμε να κουνάμε νευρικά τα
πόδια. Η εξουσία της βιασύνης δεν περνά εδώ, αυτή που παντού κανονίζει τη ζωή
μας. Είναι φανερό, εδώ κυριαρχούν άλλοι νόμοι. Ας παραιτηθούμε, ας
προσαρμοστούμε λοιπόν. Με την φιλοσοφημένη της απάθεια, η περιπτερού στο μικρό
χωριό έγινε αρχόντισσα του χρόνου μας. Κάθε διαμαρτυρία, κάθε νευρικότητα
μοιάζει τώρα άσκοπη και γελοία, για λίγα λεπτά μάς επισκέπτεται η μεγάλη
αλήθεια της φύσης, αυτή που γυρέψαμε, αλλά δεν προλάβαμε να βρούμε. Ώσπου να
διαλέξουμε εφημερίδες, να πληρώσουμε, να φύγουμε και να επιστρέψουμε στις
συνήθειες των διακοπών, που μάταια πασχίζουν να μας χαρίσουν κάτι σαν γαλήνη.
https://www.tanea.gr/2001/08/13/opinions/analwsima-ti-biazesai/

Τάσεις οδοιπορείας

Από όλους τους ταξιδιώτες που φωτογραφίζονται σε θέρετρα, βίλλες, κόττερα, σε κλαμπ νησιών, σε εξωτικά μέρη, σε πολυτελή ντεκόρ, ποιόν βρήκα να ζηλέψω, ποιος χάλασε την πλήρη μου αυγουστιάτικη ικανοποίηση σε βάθος ενοχλητικό, ποιος έβγαλε στην επιφάνεια καταπιεσμένες και ουδέποτε ξεπερασμένες επιθυμίες; Αυτός ο νεαρούλης από τη Γαλλία, που στα δεκαεννιά του άρχισε να κάνει το γύρο του κόσμου με τα πόδια! Την επόμενη μέρα από την δημοσιογραφική κάλυψη του εκατομυριούχου με το αερόστατο, ιδού ο οδοιπόρος με το σακκίδιο. Μόνος, γιατί δύσκολα βρίσκει παρέα κανείς για κάτι τέτοιο, αλλά αποφασισμένος, έχει υπολογίσει ήδη ότι του χρειάζονται εξήμιση χρόνια περπάτημα, κουβαλάει λεξικά και χάρτες και διαθέτει ημερολόγιο στο Διαδίκτυο. Η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα που επισκέπτεται. Δεν του είπαν ότι αντιπαθούμε το περπάτημα γενικά ως λαός, επειδή μάλλον δεν ξεπεράσαμε τη μνήμη της φτώχειας, που ανάγκαζε τους προγόνους μας να περπατούν, όταν δεν είχαν όχημα ή ζώο, ότι περνάμε ακόμα τη μακροχρόνια φάση ενθουσιασμού του  νεοφώτιστου μπροστά στον μηχανοκίνητο τροχό, καβάλα πάμε στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάμε. Ηρθε αθώος και περιχαρής, με οικολογικά μηνύματα. Δικός του πρόγονος θα ήταν  ο Ζαν Ζακ Ρουσώ, που ταξίδευε ποδαρόδρομο όσο ήταν νέος, συνοδεύοντας καμιά φορά ωραίες κυρίες, οι οποίες φορούσαν και μεταξωτά γοβάκια, πέρα από το πλήρες κρινολίνο, στην πορεία ημερών. Αυτόν ζηλεύω, γιατί την πολυτέλεια  μιας τέτοιας απόφασης πραγματικά τίποτα δεν στην αγοράζει. Κι ενώ έχω τάσεις φυγής από μικρό κορίτσι, όπως έχει το 40% των σημερινών κοριτσιών, σύμφωνα με πανεπιστημιακή έρευνα, δύσκολα βρίσκω παρέα για περπάτημα , ακόμα και μέχρι το περίπτερο, που λέει ο λόγος.

https://www.tanea.gr/2001/08/09/opinions/analwsima-taseis-odoiporias/

Αφθονο νερό

Ωραίο νεράκι, ποταμίσιο, νερό του Ευήνου ποταμού, θα ρέει στο εξής από τις βρύσες μας. Άφθονο νερό, όπως τόνισαν όλοι εγκαινιάζοντας το φράγμα. Νερό εξαιρετικής ποιότητας το λέει η ΕΥΔΑΠ σε ολοσέλιδες διαφημίσεις, εντούτοις μας παρακαλεί να μην το ξοδεύουμε. Πώς να μην το ξοδεύουμε, έτσι άφθονο που θα το έχουμε, πώς να μην κάνουμε τρία μπάνια την ημέρα σ’ αυτό το γλυκό, πολύτιμο νερό που παραχωρείται στην πρωτεύουσα, πώς να μη βάζουμε σωλήνες αυτόματου ποτίσματος σ’ όλες τις νησίδες των λεωφόρων με λεύκες κι άλλα φυτά ταχείας αναπτύξεως, πώς να μην ονειρευόμαστε πισίνες ως ύψιστο σύμβολο κοινωνικής ανόδου;

Κολιέ με πέρλες, πολύ πρωτότυπη σύνθεση, σταγόνες στη θέση μαργαριταριών φωτογραφίζει η ΕΥΔΑΠ στις αφίσες της. Ωστόσο το λάστιχο στην κάνουλα που ανοίγει από το πεζοδρόμιο ρίχνει το νερό σε άλλη μορφή, κρουνηδόν, οι σταγόνες δεν προλαβαίνουν να αποκτήσουν προσωπικότητα. Ίσα που αχνίζουν οι τσιμεντόπλακες με το κατάβρεγμα, το νερό ρουφιέται σαν από χωράφι στα αφιλόξενα υλικά αυτής της πόλης. Έχει να πιεί ποτάμια ακόμα μπόλικα, χωρίς ποτέ να δροσίζεται, η αξεδίψαστη.

Στην Αθήνα και στα πολυάριθμα της περίχωρα εκβάλει λοιπόν ο Εύηνος. Δεν ήταν δα και κανένας ιστορικός ποταμός. Δεν είχε γίνει εκεί και καμιά μάχη με τους Πέρσες να τον κλάψουν οι εγγράμματοι. Δεν υπήρξε καν θεός, σαν τον Αχελώο, ο οποίος κατά κάποιον τρόπο αντιστέκεται λόγω θεϊκής καταγωγής. Αναβαθμίστηκε ο Εύηνος, μπορείς να πεις, μ’ αυτό το φράγμα. Τα περιδέραια της ΕΥΔΑπ ας δοκιμάσουν να βασανίσουν τις ευαίσθητες ψυχές. Τα σώματα δεν θα μπορέσουν ν’ αντισταθούν στο παραπανίσιο ντους, μέρες που είναι.

Ενα τσιγγανάκι κλαίει

Συνήθως δεν κλαίνε τα τσιγγανάκια, ακολουθούν ήσυχα τους γονείς τους. Ίσως η ζωή που κάνουν, χωρίς τη βασανιστική πειθαρχεία της τάξης και της καθαριότητας, να είναι εύκολη για την ηλικία τους. Κι η ζητιανιά ακόμα να έρχεται εύκολη σε τόσο μικρά ανθρωπάκια. Εκ φύσεως τα παιδιά απαιτούν. Το σίγουρο είναι ότι τα παιδιά φαίνονται ανέμελα στους δρόμους που ξεροσταλιάζουν, γι αυτό κι όλοι γύρισαν και κοίταζαν εκείνο το τρίχρονο που ούρλιαζε στην αγκαλιά της μάνας του, στα σκαλιά της Καθολικής Μητρόπολης του Αγίου Διονυσίου. Με το άλλο μωρό στην αγκαλιά η μάνα, θα ήταν δεν θα ήταν δεκαεξάχρονη, προσπαθούσε αμήχανα να το ησυχάσει, να το καθήσει στη στάση ζητιανιάς, υποταγμένο, πλαγιασμένο στα πόδια της, κι εκείνο κατόρθωνε και σηκωνόταν, γεμίζοντας ολόκληρη την Πανεπιστημίου με τη διαμαρτυρία του. Δεν στρωνόταν στη δουλειά το νήπιο. Ήθελε να παίξει στο πεζοδρόμιο. Ήθελα να πάει σχολείο, βόλτα στον Εθνικό Κήπο, να ρίξει κουλούρι στα παπάκια, να γραφτεί στο φροντιστήριο ξένων γλωσσών της γειτονιάς του, να διαβάσει τον Χάρι Πότερ, ακόμα κι αν θα χρειαζόταν για όλ’ αυτά να πλένεται κάθε πρωί και να φοράει παπούτσια χειμώνα- καλοκαίρι. Ολόκληρη τη μοίρα του την τίναζε στο πεζοδρόμιο. Δεν ήθελε τσιγγάνα καρδιά, ήθελε ζωή ανθρώπινη.

Έσκυψε το κορίτσι- μάνα ταραγμένο στις τσέπες του, το σκέπασαν τα μακριά μαλλιά της, νεανικό ξανθό χρώμα, βρήκε κάτι εκεί μέσα, το έδωσε στο γιο της να σωπάσει. Τον ξεγέλασε. Η τάξη επανήλθε. Μάζεψε τα μαλλιά της πίσω από τ’ αυτί, φάνηκε το χρυσό της σκουλαρίκι, ζούπηξε στην ποδιά της το παιδί, άπλωσε και το χέρι.

Ti θα πει δουλέμπορος

Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε οι δημοσιογράφοι, τα μικρά λαθάκια με τις μεγάλες
σημασίες, οι επαναλήψεις και οι εμμονές μας, αυτά είναι πλέον το λειτούργημα
που κάνουμε. Ας πάρουμε τη λέξη «δουλέμπορος», που έχει καθιερωθεί για τους
κατηγορουμένους σε υποθέσεις παράνομης εισόδου μεταναστών, τι εικόνα φέρνει
στο μυαλό; Ιστιοφόρα με τ' αμπάρια γεμάτα αλυσοδεμένους μαύρους που ταξιδεύουν
από την Αφρική για τις φυτείες του αμερικανικού Νότου. Δέκατο έβδομο αιώνα, ή
πιο πίσω ακόμα, πειρατές στη Μεσόγειο που κουρσεύουν νησιά, τον Χαϊρεντίν
Μπαρμπαρόσα, τέτοια πράγματα. Όμως αυτοί που βαφτίζονται σήμερα δουλέμποροι,
δεν μεταφέρουν εμπόρευμα για πούλημα. Οι άνθρωποι που ταξιδεύουν στα πλοία ή
στα φορτηγά τους, έχουν πληρώσει οικειοθελώς τα ναύλα. Είναι οικονομικοί
μετανάστες, προσπαθούν να περάσουν τα σύνορα της Ευρώπης, τα απαγορευμένα, τα
αδιαπέραστα. Η δουλειά των μεταφορέων έχει ρίσκο και μεγάλο κέρδος, γιατί το
εισιτήριο για το παράνομο αυτό ταξίδι είναι πολύ πιο ακριβό από τα κανονικά
εισιτήρια ταξιδιών, κι ας γίνεται με πολύ χειρότερες συνθήκες. Οι
απαγορευτικοί νόμοι είναι που δημιουργούν τη ζήτηση για τέτοια μέσα. Τα κράτη
της Ευρώπης χρειάζονται τους μετανάστες, πολλοί το παραδέχονται, αλλά κανένα
δεν αλλάζει τους νόμους. Κι όταν ονομάζονται δουλέμποροι οι τυχοδιώκτες που
τους μεταφέρουν, τι καλά, παίρνουν αυτοί όλο το ηθικό βάρος για τα μαρτύριά
τους. Η λέξη είναι παραστατική, βαριά από εικόνες, ακαταμάχητη. Πώς να την
αρνηθείς; Δουλέμποροι λοιπόν οι οδηγοί των φορτηγών και οι καπετάνιοι των
πλοίων, διπλά εγκληματίες στην κοινωνία που έχει καταργήσει τη δουλεία. Και οι
κοινωνίες αθωώνονται. Δεν απομένει παρά να καταδικάσουν δούλους και
δουλεμπόρους συλλήβδην, κι ύστερα να πλύνουν τα χέρια τους.
https://www.tanea.gr/2001/07/05/opinions/analwsima-ti-tha-pei-doylemporos/

Δυσφορία, τι βαθμό πήρες;

 Το καθετί, αν το ονομάσεις και το μετρήσεις, εξημερώνεται. Ο δείκτης

δυσφορίας, νουβοτέ, μετρά πλέον το πόσο αντέχουμε σε συνθήκες τηγανίσματος επί
τσιμέντου.

Προσοχή: Στούς 16 βαθμούς περνάμε σχεδόν καλά ή, εν πάση
περιπτώσει, τόσο που να μη δικαιούμαστε παραπόνων. Στους 21 όμως αλλάζουν τα
πράγματα, έχουμε ήδη περάσει το όριο. Δυσφορούμε κανονικά, αναστενάζουμε,
ξεφυσάμε, βογκάμε και δεν ξέρουμε ποιος μας φταίει. Ξέρουμε δηλαδή, αλλά είναι
αργά να το διαλαλήσουμε, οι πιο ευαίσθητοι ήδη λιποθυμούν, πρέπει να τρέξουμε
για νερό, να τους συνεφέρουμε, αλλά όχι πολύ γρήγορα και καταρρεύσουμε στον
δρόμο. Διότι ήδη το πράγμα αγριεύει, η υγρασία πυκνώνει, άνεμοι της Αφρικής
κουβαλούν ρεύματα ζέστης και ανημπόριας και καθυστέρησης, όποιος μείνει πίσω
αλίμονό του. Κι όλο ανεβαίνει ο δείκτης, χωρίς καμία προσπάθεια να χρειάζεται
για τη στήριξή του, όπως ο άλλος, στο Χρηματιστήριο. Δεν χρειάζεται καν
θερμόμετρο ή οποιαδήποτε μεζούρα, τον νιώθουμε τον άτιμο να πιάνει λίμιτ απ
μες στα κεφάλια μας, ανάμεσα στα φρύδια να εκρήγνυται. Ήδη έφτασε 29, κι εκεί
είναι ανεξέλεγκτος, δημιουργούνται καταστάσεις. Επισήμως και με τη βούλα
πέφτουμε ξεροί, το 166 οφείλει να τρέξει.

Περισσότερες λεπτομέρειες δεν έμαθα, κάπου εκεί εξάλλου, οι πάντες έχουν υποκύψει και δεν είναι σε θέση να μας δώσουν πληροφορίες. Πάντως δεν εφαρμόζεται κανένα Σχέδιο Ξενοκράτης, να μας
μεταφέρουν με ελικόπτερο, να μας συνεφέρουν με μαζικό παραθερισμό. Ούτε
σκοπεύουν να μετρήσουν εν συνεχεία τον δείκτη ευφορίας, να δουν αν εκείνος
ανέβηκε. Η ευφορία αφήνεται στην τύχη της, απολύτως εκτός μετρήσεων. Ελεύθερη
η ευφορία, τρόπαιο ατομικό. Και εκτός εφορίας.

https://www.tanea.gr/2001/06/13/opinions/analwsima-dysforia-ti-bathmo-pires/

Αξέχαστοι

«Ωραίος σαν Έλληνας» επέμενε η λεζάντα της ΝΕΤ, προβάλλοντας αποσπάσματα από
ταινίες του Άντονι Κουίν, επιμένοντας βέβαια στον Ζορμπά, όπου ο μάλλον
άσκημος ηθοποιός άφησε εποχή. Σίγουρα ο ρόλος τον είχε σφραγίσει, αλλά ήδη από
τα «Κανόνια του Ναβαρόνε» παρατηρούσε κανείς την ικανότητά του να μιλάει
ελληνικά με σωστή προφορά, προφανώς λόγω μεξικάνικης καταγωγής. Τόσο πολύ
μάλιστα Έλληνας θεωρήθηκε διεθνώς, ώστε στα γεράματα έπαιζε τον Δία σ' αυτή
την ανεκδιήγητη τηλεοπτική σειρά με τον Ηρακλή, ως κατέχων την ευλογία της
μετάδοσης ελληνικής ουσίας σε κάθε τι που άγγιζε. Ωστόσο τίποτα δεν σκιάζει τη
λάμψη του Ζορμπά, που όλως τυχαίως δεν υπήρξε ακριβώς Έλληνας. Το πρόσωπο με
το όνομα αυτό, που ενέπνευσε τον Καζαντζάκη, υπήρξε στ' αλήθεια, ήταν
σλαβομακεδονικής καταγωγής και βρίσκεται θαμμένος στη γειτονική ακατανόμαστη
χώρα. Είχαν μάλιστα οι απόγονοί του (του Ζορμπά) κάποια προβλήματα με την
εγκατάστασή τους στην Ελλάδα. Ίσως με έναν τόμο του Καζαντζάκη ανά χείρας
μπορέσουν τώρα να πάρουν πράσινη κάρτα, αν χρειάζονται. Οποιοδήποτε χαρτί
φτάνει.

Λίγες ώρες μετά, στην ασπρόμαυρη οθόνη χοροπηδούσε ο Ηλιόπουλος, χορεύοντας, αλά  Φρεντ Αστέρ, κλακέτες, τρέχοντας να φωνάξει τα «ταξά» για τον γάμο στις «Κυρίες της αυλής», διαλύοντας με ελάχιστες κινήσεις, με φινετσάτους τονισμούς τη σοβαροφάνεια που κτίζεται γύρω του και τον απειλεί, ή κοιτάζοντας στον καθρέφτη τη φάτσα του δράκου που οι άλλοι βλέπουν σ' αυτόν. Σαρκαστής πηγαίος του κάθε κλισέ, του ζορμπαλικιού ας το πούμε έτσι, πριν απ' όλα πλάστης εν τέλει ενός προσώπου απροσάρμοστου, αφελούς, ενός γκαφατζή, που διαπερνά με λεπτή ειρωνεία την άγρια πραγματικότητα. Πολυσήμαντος. Κρίμα που δεν τον γνώρισε η υφήλιος.

https://www.tanea.gr/2001/06/06/opinions/analwsima-aksexastoi/

Τα μούσμουλα αντιστέκονται

Τοποθετημένα τακτικά σε πλαστικά κουτάκια, με τις ακρούλες των κοτσανιών στη
σειρά, καλυμμένα με κίτρινο διαφανές περιτύλιγμα, τα μούσμουλα κυκλοφορούν στα
μανάβικα και προσφέρονται για αγορά με σκανδαλιστική ευκολία. Ο κάποτε
δύσκολος καρπός. Που έπρεπε να τον καθαρίσεις με τα νύχια, να πασαλειφτείς, να
παιδεύεσαι μια ώρα για μια μπουκίτσα φρούτο, στα όρια του γλυκού και του
ξινού. Τα αγοράζω, αλλά τη γεύση τους δεν την βρίσκω. Η σάρκα πλούτισε αλλά
έμεινε άγευστη. Ή φαίνεται ότι για να είναι γλυκό το μούσμουλο πρέπει να το
κόβεις από δέντρο, να παιδεύεσαι, να σκαρφαλώνεις, να δοκιμάζεις μερικά ξινά
πριν φτάσεις στο γλυκό. Ίσως να διακινδυνεύεις να πέσεις κιόλας. Πειθαρχημένα
στα κουτιά τους, τα καλύτερα κουτιά της μαναβικής, τα μούσμουλα αντιστέκονται.
Σε μερικά κουτιά βάζουν για στολίδι ένα φύλλο από το ίδιο το δέντρο τους,
μακρύ λογχοειδές βαθυπράσινο, για να θυμίζει φαίνεται την πάλαι ποτέ ανάβαση
που χρειαζόταν να κάνεις για να τα κόψεις. Δεν ωφελεί όμως. Υπάρχουν άλλα
φρούτα που συνεργάζονται, τα κεράσια ας πούμε. Δεν χρειάζονται ιδιαίτερη
περιποίηση, αντέχουν την απλή χαρτοσακούλα και προσφέρουν έντονο χρώμα και
υφή, αλλά τα μούσμουλα επιμένουν να υπαινίσσονται ποικιλία αποχρώσεων,
διαβαθμίσεις της απόλαυσης, λεπτά αρώματα και κρυμμένα μυστικά. Κάτι που
πρέπει να ψάξεις για να βρεις την αξία του κι αν δεν προσέξεις μπορεί να σου
φύγει μέσα από τα δάχτυλα πριν προλάβεις να το δοκιμάσεις. 

Κάτι που θέλει να σε κρατήσει λίγο απασχολημένο πριν σου παραδοθεί, να σε
βγάλει από τον ρυθμό σου, να σε παιδέψει και να σε μπερδέψει. πριν εντελώς το
καταλάβεις. Έχουν μέλλον τα μούσμουλα, με τόσες ιδιοτροπίες;

https://www.tanea.gr/2001/05/22/opinions/analwsima-ta-moysmoyla-antistekontai/