Τρίτη 31 Μαΐου 2011

Ο Καρκαβίτσας ζει μεσ’ στην Ερμού

Eρμού η σιχαμένη
Χτες έκανα κάτι που δεν φανταζόμουνα ότι θα κάνω ποτέ. Μόλις είχα βγει από τον Χόντο και είδα ξανά στην Ερμού αυτούς τους δυο παραμορφωμένους ζητιάνους, με τα πόδια καμένα, γυμνά, στραμπουληγμένα, μέσα στη μέση του δρόμου, στηριγμένους σε ένα σκέιτ ο καθένας. Υπάρχει κι ένας που δεν έχει καθόλου πόδια, κι επίσης στηρίζεται σε σκέιτ. Νορμάλ άνθρωποι δεν εμφανίζονται να κάνουν σκέιτ στην Αθήνα ποτέ. Αλλά αυτοί οι απευθείας απόγονοι του ενδόξου Ζητιάνου του Καρκαβίτσα είναι εκεί κάθε μέρα. Μια παρέα μπάτσων τους πλησίασε, μια τετράδα νεαρότατων ευσταλών κρατικών λειτουργών. Είπα, θα κάνουν κάτι. Θα τους διώξουν. Θα τους συλλάβουν. Θα τους απομακρύνουν. Μπα, απλώς τους προσπέρασαν, ούτε που τους κοίταξαν, συνέχισαν αμέριμνοι τον περίπατό τους.
Πλησίασα τους μπάτσους, καθώς στάθηκαν και τους ψιθύρισα πολύ σιγά, πολύ φιλικά, αυτό που δεν περίμενα ποτέ να πω:
-Δεν υπάρχει καμιά ελπίδα να μαζέψετε αυτούς τους σιχαμένους ζητιάνους;
Μίλησα σε δυο έως τρία ζευγάρια σκούρα γυαλιά. Πίσω τους πρόσωπα ξυρισμένα, περιποιημένα, λεπτά. Επίσης, μια κοπέλα.
-Να τους μαζέψουμε όχι, μου είπε ένας νεαρός. Μόνο να τους διώξουμε, αλλά θα ξανάρθουν.
Κούνησα το κεφάλι κι έφυγα με ελαφρύ βρασμό. Είχε μια λογική η φυγοπονία του. Δεν είπα, γιατί δεν τους διώχνετε για λίγο, να φχαριστηθεί ο κόσμος τα ψώνια του μέχρι να ξανάρθουν;
Σήμερα πήγα πάλι στην Ερμού, φτάνοντας στο Σύνταγμα ένοιωσα πως δεν άντεχα να την ξανακατέβω. Δεν άντεχα να ξαναδώ αυτούς τους ζητιάνους, ούτε κανέναν άλλον από  το μπουκέτο που κυκλοφορεί διαρκώς εκεί. Πρόπερσι ήταν εκείνοι οι δυο  με τα εγκαύματα στο πρόσωπο. Τους απέσυραν, θα τους συνήθισε ο κόσμος, κι έριξαν τα συστραμμένα πόδια. Γιατί πρέπει πάντα να ποικίλουμε τη βόλτα μας με τέτοια θεάματα; Σαν άσχετοι με τον ανθρώπινο πόνο. Οι αληθινοί ανάπηροι εξόριστοι, και τα ακρωτηριασμένα σώματα προσφορά ως θέαμα.
Ένοιωσα ανακούφιση αφού τουλάχιστον μπόρεσα να εντοπίσω τι είναι αυτό που με διώχνει από την Ερμού. Ναι, είναι η βρώμα οπωσδήποτε, είναι οι άβολοι αυτοί κυβόλιθοι που έχουν στρώσει και δυσκολεύουν τα βήματα, αλλά όλα αυτά δεν ενοχλούν στην πραγματικότητα έναν πραγματικό εραστή των βιτρίνων, όπως είμαι εγώ. Θα μπορούσα να αφοσιώνομαι στα μαγαζιά και να αγνοώ διάφορα δυσάρεστα, να με απορροφά η χαρά του χαζέματος. Όμως αυτούς δεν είναι εύκολο να τους αγνοήσεις. Ο δρόμος είναι στενός, έχει κόσμο, σκοντάφτεις πάνω τους, σου παίρνουν όλη τη χαρά με την επίμονη υπενθύμιση της ύπαρξης τους. Η πελατεία τους δεν θα μάθει ποτέ ότι επίτηδες τους παραμορφώνουν, ότι τους εκμεταλλεύονται, δεν διάβασε Καρκαβίτσα, δεν τον πιστεύει. Δεν είδε ούτε την ταινία Slumdog millionaire.
Γιατί οι έμποροι δεν αντιδρούν;  Φαγώθηκαν με το παραεμπόριο, κατάφεραν να μην πλησιάζει κανένας μαύρος με τσάντες στην περιοχή, τους κυνήγησαν σε βαθμό επικινδυνότητας για μας τους υπόλοιπους, έτσι που έτρεχαν με τους σάκους στην πλάτη. Γιατί δεν κάνουν κάτι για τους ζητιάνους;
καβάλα κι απροσκύνητοι
Η κορυφή του δρόμου είναι πήχτρα στον κόσμο. Βγαίνουν από ένα ξενοδοχείο τουρίστες στη σειρά, ακολουθούν τον ξεναγό σαν κοπάδι, όλοι με καρτελάκι κρεμασμένο στο λαιμό. Να μη χαθούν, να μην παρασυρθούν. Μπαίνω λίγο στη θέση τους και βλέπω μια βρώμικη, επικίνδυνη, άσχημη πόλη, αστυνομικούς να καβαλάνε τους πεζόδρομους με μοτοσικλέτες, καμιόνια να κλείνουν το πεζοδρόμιο, φορτικές πωλήτριες να χώνουν διαφημιστικά δωράκια στα πλευρά των περαστικών, δημοτικούς αστυνομικούς να καβαλάνε πεζοδρόμια με μοτοσικλέτες, κι έναν αέρα βαρύ από ζέστη και καυσαέριο για όλους. Τουλάχιστον τους πάνε από την πάνω μεριά, θα γλιτώσουν τους ζητιάνους. Ελπίζω να μην ξέρουν πόσο μεγάλη ιδέα έχουμε για τον εαυτό μας,  όλα αυτά τα θεωρούμε γραφικά, μια πινελιά αναρχίας στο αιώνιο μεγαλείο μας, κι όχι πληγή στην πόλη, όχι εμπόδιο στην κοινωνική ζωή, όχι δοκιμασία και βασανιστήριο της βόλτας.
Σιχαίνομαι την Ερμού. Αυτό το δρόμο που τον σχεδίασαν κάποτε για τα μαγαζιά, από τους λίγους που σχεδίασαν για κάτι, κι ύστερα οι οικοπεδούχοι τον στένεψαν, και τον ξαναστένεψαν, κι έγινε αυτό το καταδικασμένο σωληνωειδές πέρασμα, δήθεν εμπορική αρτηρία,  με μοναδική ομορφιά τη Βουλή από μακριά όταν ο ήλιος γέρνει. Κάποτε η προοπτική μιας βόλτας εκεί μπορούσε να μου φτιάξει το κέφι, και τώρα έχει γίνει τόσο άσχημη, έχει τόσο ξεχειλίσει από την τσαπατσουλιά, τη βρώμα και την κακογουστιά μας, την αναισθησία και το δήθεν, κάτι παιδάκια που δήθεν παίζουν μουσική, κάτι άλλους ζητιάνους που δήθεν παριστάνουν τα αγάλματα, και την έκθεση των παραμορφωμένων, τους παραβατικούς κι αδιάφορους μπάτσους, μα τι παριστάνουν κι αυτοί; Νομίζουν ότι είναι στολίδια, διακοσμητικά στοιχεία, θεωρούν τον εαυτό τους όμορφο;
Τυχεροί οι τουρίστες, θα φύγουν γρήγορα γι αλλού
Κατεβαίνω τη Μητροπόλεως, διασχίζω γρήγορα τον δήθεν πεζόδρομο, στρίβω στη γωνία, να μη δω ούτε μια φέτα ξεπεσμένου θεού (Ερμού).

Παρασκευή 27 Μαΐου 2011

H Oπρα αποσύρθηκε

Πρώτοι μήνες στη δουλειά, νιάτα, παλιά τηλέφωνα και χαρά
Οπότε καιρός να φεύγω κι εγώ σιγά σιγά. Ταυτίζοµαι µαζί της κυρίως επειδή υπήρξα εξίσου διάσηµη ως δηµοσιογράφος, αλλά και εξίσου βιωµατική. Οπως εκείνη έβαζε στα µάτια της µια θέρµη γεµάτη ενδιαφέρον για τον συνοµιλητή της και ταυτόχρονα για το κοινό, έτσι κι εγώ προσπαθούσα να θερµαίνω τις λέξεις χωρίς να τις καψαλίζω, να τις καίω ή να τις αφήνω άψητες, πράγµα που µου εξασφάλισε µια σταθερή ασχετοσύνη µε το ψήσιµο άλλων πραγµάτων, όπως πίτες, κέικ και οτιδήποτε έχει σχέση µε το αλεύρι. Δεν γίνεται να τα κάνει όλα κανείς, πράγµα που ποτέ δεν παραδεχόµαστε εµείς οι γυναίκες.

Τέλος πάντων, σήµερα διαβάζετε το τελευταίο «Αναλώσιµο». Η στήλη καταργείται στο εξής, σας αποχαιρετά και σας εύχεται καλό καλοκαίρι. Κράτησε δέκα χρόνια, µέρα µε τη µέρα, πράγµα που αν µη τι άλλο ανάλωσε αρκετές από τις δικές µου δυνάµεις και δυνατότητες να παρακολουθώ την επικαιρότητα και να βρίσκω θέµατα για χρονογράφηµα, που δεν ήταν ποτέ όσο έπρεπε ακριβώς χρονογράφηµα, γιατί το είδος, όπως έγραψε κι ο Νίκος Δήµου κάποτε, έχει πεθάνει. Οπότε κάθε µέρα ψάξιµο και κάθε µέρα δοκιµή, ανέβαλε για την εποµένη το καλύτερο δυνατό, κι έτσι πέρασαν δέκα χρόνια στα «ΝΕΑ». Βάλε κι άλλα δεκατέσσερα στο Πρώτο Πρόγραµµα του Ραδιοφώνου κι άλλα τόσα στην «Αυγή», σε περιοδικά, σε άλλες εφηµερίδες, ας σταµατήσω να µετράω καλύτερα. Απίστευτο να µαζεύεται ολόκληρη ζωή σε καθηµερινά αποκόµµατα, εφήµερα σαν τις εφηµερίδες, που θέλουν να τυπώνονται σαν να ήταν αθάνατες και είναι καταδικασµένες να ζουν µια µέρα.

Από την παιδική µου ηλικία, που διάβαζα τα «ΤΑ ΝΕΑ», τις µεγάλες σα σεντόνια σελίδες τότε, απλωµένα στο πάτωµα, µέχρι τώρα που αποχαιρετώ τον χώρο εργασίας, αγάπησα τις εφηµερίδες µε ανεξήγητο πάθος (και ειδικά ετούτη εδώ), ίσως γιατί νόµιζα πως θα έλυνα µαζί τους τα µυστήρια, θα καταλάβαινα τον κόσµο, θα είχα το προνόµιο να µη σταµατώ να τον ερµηνεύω. Πράγµα που συνέβη κατά κάποιον τρόπο κι αυτή η στήλη ήταν ό,τι ακριβώς ονειρευόµουν. Ευχαριστώ όσους µε διάβασαν έστω και µια φορά κι αυτούς που µου έδωσαν τη δυνατότητα τόσο καιρό να δοκιµάζοµαι.

Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4632826

Πέμπτη 26 Μαΐου 2011

Aνακύκλωση με γάντζο

Εχει κυκλοφορήσει ένα νέο εργαλείο δουλειάς.

Είναι σαν καλάµι, πλαστικό συνήθως αν και έχω δει και ξύλινα, και στην άκρη έχει έναν γάντζο. Χρησιµεύει να ανασκαλεύεις τα σκουπίδια κι αν βρίσκεις κάτι χρήσιµο να το ανασηκώνεις επάνω. Είδα µερικά πριν κάµποσους µήνες, τώρα κυκλοφορούν αρκετά.

Συνήθως αυτοί που κρατούν το αγκιστρούχο αυτό κοντάρι, συνοδεύονται κι από έναν βοηθό που σέρνει ένα καρότσι του σούπερ µάρκετ. Τα καρότσια του σούπερ µάρκετ είναι επίσης ένα νέο είδος οχήµατος που κυκλοφορεί ευρέως τον τελευταίο καιρό. Σε λίγο ίσως θα µπορείς να µισθώνεις κάποιο και να σε πηγαίνει στη δουλειά σου.

Προς το παρόν τα καρότσια αυτά είναι µόνο για µεταφορά ευρηµάτων από τα σκουπίδια. Για σκεφτείτε, αυτοί οι κάδοι, που δεν υπάρχουν πια σε πολιτισµένες πρωτεύουσες, εδώ σε µας έχουν γίνειπηγή κέρδουςγια ανθρώπους αποφασισµένους να µη σιχαίνονται. Μια πραγµατικά ελληνική πρωτοτυπία, που δεν τη µελετάµε αρκετά, όπως συνήθως κάνουµε µε όσα αληθινά πρωτότυπα µάς συµβαίνουν.

Είναι πραγµατικά εντυπωσιακό πόσοι άνθρωποι προµηθεύτηκαν το καλάµι µε τον γάντζο για το ψάρεµα σε κάδους, και κυκλοφορούν πια κάθε ώρα της µέρας στους κάπως καθαρότερους, πρέπει να οµολογήσουµε, δρόµους της γειτονιάς µας. Στην αρχή περίµεναν να νυχτώσει, εν συνεχεία θα πρέπει να σκέφτηκαν ότι είναι πολύ άβολο να προσπαθήσεις να βρεις χρήσιµα πράγµατα στα σκουπίδια µέσα σε σκοτάδι. Τώρα πια κυκλοφορούν µέρα, και κάπως έχει αλλάξει και το ύφος τους. Υπάρχει ένας τρόπος να περπατάς στο πεζοδρόµιο αν ντρέπεσαι γι’ αυτό που κάνεις, ένας τρόπος να σβήνεις τον εαυτό σου, να τον σφηνώνεις ανάµεσα στις πλάκες του πεζοδροµίου, αλλά οι ρακοσυλλέκτες δεν το έχουν αυτό το ύφος πια. Περπατάνε κανονικά, διεκδικούν την ανθρώπινη υπόστασή τους, και κρατάνε απλά το καλάµι τους, σαν ένα οποιοδήποτε εργαλείο δουλειάς.

Ρακοσυλλέκτες, πώς σας φαίνεται αυτή η παλιά λέξη; Μήπως είναι µεγάλη και κάπως καθαρευουσιάνικη; Μπορεί να χρειάζεται µια καινούργια, κάτι σαν ανακυκλωτές ίσως. Ανακύκλωση στην πηγή, αυθόρµητα και από τη βάση.
Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4632648

Τετάρτη 25 Μαΐου 2011

Παράπλευρα κέρδη

Σήμερα μαζί με τα άλλα παιδιά που δίνουν εξετάσεις σε Λύκεια, Πανεπιστήμια και λοιπά Ιδρύματα, δίνει και η καλή μου μαθήτρια από την Ουκρανία εξετάσεις, για το δίπλωμα ελληνομάθειας. Ξέρω ότι πήγε με αγωνία, ότι ξενύχτησε διαβάζοντας χτες, όπως και τις προηγούμενες μέρες. Ήταν χλωμό, παραπάνω από το συνηθισμένο, το λευκό της πρόσωπο. Πέρασε μέρες με υπερβολική προσπάθεια που ελπίζω να ευοδωθεί, να πείσει τους εξεταστές ότι οι γνώσεις της στην ελληνική αξίζουν ένα δίπλωμα, τουλάχιστον.
Δεν περιορίστηκε βέβαια μόνο στα δικά μου ερασιτεχνικά μαθήματα. Τους τελευταίους μήνες μόνο ερχόταν στη δική μας τάξη, δυο φορές την εβδομάδα συνυπήρχε με μαθητές από την Αίγυπτο και τη Γουινέα, τη Ρωσία, την Αλβανία, το Μαρόκο, την Τουρκία, τη Ρουμανία. Κορίτσια από χώρες του πρώην υπαρκτού με ευκολία στη μάθηση, επειδή από μικρά πηγαίνουν σχολείο και μαθαίνουν να μαθαίνουν, κάνουν μαζί μου υπομονή, περιμένοντας ευγενικά τα πιο αργά αγόρια άλλων ηπείρων, με πολύ διαφορετικές γλώσσες στα μπαγκάζια τους και χωρίς αρκετή εκπαιδευτική ζωή. Η συνύπαρξη αυτή είναι από μόνη της ένα μεγάλο σχολείο για όλους, κυρίως για μένα. Έμαθα μαζί τους πολλά πράγματα: για τις χώρες τους, τις συνήθειες, τις ανάγκες, τις περιπέτειες και τις αντοχές τους, κι ακόμα ένα σωρό πράγματα για την ελληνική γλώσσα, που μόνο αν τη διδάξεις μαθαίνονται, κι ένα σωρό πράγματα για την Ελλάδα και τον εαυτό μου, που μόνο αν τα κοιτάξεις με τα νεανικά μάτια των μαθητών μου από ξένες χώρες τα βλέπεις. Τα δίωρα που έχω περάσει μαζί τους τα τελευταία πέντε χρόνια έμοιαζαν με ταξίδια σε μακρινές ηπείρους, που γίνονταν πάνω στην πιρόγα των νέων ελληνικών, ένα αγαπημένο για μένα όχημα. Τι παράπλευρα κέρδη συνέλεξα από την ανάγκη να μάθουν ελληνικά, την ιδέα που είχαμε εδώ στην Κυψέλη, να τα διδάξουμε. Σα να ξέπλυνα τις λέξεις σε νεροτριβή, να στέγνωσα στον ήλιο τα γράμματα, να μοίρασα προίκες σε θυγατέρες μου και κτήματα σε γιους μου.
Καλή επιτυχία Ντιάνα μου!΄
Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4632463id=10&ct=13&artid=4632463

Τρίτη 24 Μαΐου 2011

Ladybird, ladybird

Στην ταινία του Ντέιβιντ Λιντς «Πασχαλίτσα - πασχαλίτσα» («Ladybird, ladybird»), µια γυναίκα µε πολλά παιδιά περνάει µια δύσκολη φάση στη ζωή της. Ο άντρας της δέρνει τα παιδιά, η Πρόνοια τής τα παίρνει. Συνέρχεται, πιάνει δουλειά, χωρίζει τον βίαιο άντρα, βρίσκει έναν άλλον καλό και προκοµµένο, και προσπαθεί ναπάρει πίσω τα παιδιά. ∆εν καταφέρνει ποτέ να της τα δώσουν όλα. Η ιστορία είναι αληθινή, η ταινία σε σφίγγει στο στοµάχι µέχρι το µη απολύτως ευτυχές τέλος, και βγαίνεις συγκλονισµένος έξω.

Να κάτι που δεν θα συνέβαινε ποτέ στην Ελλάδα, µπορούµε να σκεφτόµαστε κάθε µέρα περπατώντας στην Αθήνα των παιδιών που ζητιανεύουν πότε µόνα, πότε παρέα µε µεγάλους, πότε παρέα µε άλλα παιδιά.

Εδώ η οικογένεια είναι σεβαστή, τόσο σεβαστή που µπορεί να κάνει τα παιδιά της ό,τι θέλει. Εδώ η µητρότητα είναι υπέρτατη αξία, αποκλείεται να πάρουν τα παιδιά από µια µάνα στα καλά καθούµενα. Μόνο επειδή τα έδειρε ο περιστασιακός της σύντροφος. Ή και η ίδια βρέθηκε σε µια δύσκολη στιγµή. Ή επειδή τα έβγαλε στη ζητιανιά και τα υποχρεώνει να περνάνε τις µέρες τους καθισµένα στοπλακόστρωτο µε το χέρι απλωµένο, ή να πλευρίζουν τα τραπεζάκια των καφενείων µε το χέρι απλωµένο. Μάνα είναι µόνο µία, ή έστω θεία είναι µόνο µία, οικογένεια είναιµόνο µία, κ.λπ. Εδώ η κατάσταση θα άξιζε µιαν άλλη ταινία, κάτι σαν τον «Ολιβερ Τουίστ» µε τις µαφίες των ζητιάνων, ή σαν την «Παναγία των Παρισίων» του Ουγκό µε τη µεσαιωνική Αυλή των θαυµάτων, αλλά δυστυχώς η τέχνη έχει γίνει πολύ µοντέρνα και δεν µπορεί να παρακολουθήσει τόσο πεπαλαιωµένες καταστάσεις. Ετσι µπορούµε να δακρύζουµε στο σινεµά για τα δράµατα παιδιών που πέφτουν θύµατα µιας υπερβολικά τυπικής Κοινωνικής Πρόνοιας στην πολύ µακρινή και εξωτική Βρετανία, και στους αθηναϊκούς δρόµους να µην ξέρουµε τι να κάνουµε µε το δράµα των δικών µας παιδιών που πέφτουν θύµατα της υπερβολικά αδιάφορης έως ανύπαρκτης Κοινωνικής Πρόνοιας. Να τα διώξουµε, να τα αποπάρουµε, να τους κάνουµε κήρυγµα, να τους δώσουµε λεφτά;

Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4632293

Δευτέρα 23 Μαΐου 2011

Λογοκρισία στις Κάννες;

Πόσο φιλελεύθερες είναι οι Κάννες; Όσο γίνεται. Η τόλμη είναι  βασικό συστατικό του φεστιβάλ. Ό,τι πιο τολμηρό εκεί θα εμφανιστεί πρώτο και καλύτερο, γελαστό, αναγνωρίσιμο. Εκεί οι καλλιτέχνες είναι τρομερά παιδιά, τους επιτρέπονται τα πάντα, προκαλούν για να δοκιμάσουν την ανοχή, να δουν αν αγαπιούνται. Τότε τι τους έπιασε και διώξανε κακήν κακώς τον Λαρς Φον Τρίερ επειδή είπε μια χαζομάρα παραπάνω; Νόμιζα ότι ήμουν εβραίος αλλά το έψαξα και είμαι γερμανός, άρα ναζί… ελάχιστα αστείο, αλλά τι το κάνουν θέμα; Πού είναι η ελευθερία του λόγου;
Υπήρχε μέσα στην απόλυτη μαυρίλα και απελπισία των ταινιών του φον Τρίερ κάτι αφόρητα θανατερό, νοσηρό και ταυτόχρονα αδιέξοδο. Η ενατένιση της μαύρης σκοτεινιάς της ανθρώπινης ψυχής πάντα πρωταγωνίστρια στα έργα του, η επίκληση της θανατερής απελπισίας θαυμαζόταν και βραβευόταν, αλλά κάθαρση δεν ερχόταν, μια ανθρωπιστική ανάγνωση, μια ελπίδα. Γι αυτό η δήλωση του σοκάρισε ιδιαίτερα, ήταν σα να έδινε απάντηση στο φιλοσοφικό ερώτημα που αναπόφευκτα θέτει στις ταινίες του, και μέχρι τώρα δεν το απαντούσε.
Ήταν σα να… αλλά δεν το εννοούσε φυσικά. Το πήρε πίσω, ζήτησε συγγνώμη, είπε πως τα παιδιά του έχουν εβραϊκά ονόματα, λες και η μόνη αντίθεση με το ναζισμό είναι ο εβραϊσμός, αλλά αυτοί του Φεστιβάλ πεισμώσανε, δεν δέχτηκαν τη συγνώμη. Μα στις Κάννες πολιτική ορθότητα; Σοκάρονται έλληνες που δεν παραδέχονται ότι η πολιτική ορθότητα ήταν κίνημα, επαναστατικό, προχωρημένο, που ασχολήθηκε με την προσβλητική δύναμη της γλώσσας. Οι Κάννες δεν υπερασπίζονται την ελευθερία του λόγου; Και ο Βολταίρος, πού πήγε ο Βολταίρος;
Ομολογώ ότι δεν αισθάνομαι να απειλείται η ελευθερία του λόγου από την αποδοκιμασία του Λαρς φον Τρίερ. Χρειάζεται να θυμόμαστε ενίοτε πως αν υπάρχουμε ως ευρωπαίοι κι ελπίζουμε και ανταλλάσσουμε ταινίες και  βραβεία, είναι στη βάση της απόρριψης του ναζισμού, όχι απλώς ως εχθρού των εβραίων, αλλά ως δομημένη ρατσιστική ιδεολογία που μπόρεσε να επικρατήσει και να αιματοκυλίσει αυτή την ήπειρο, και όχι μόνο. Δεν κάνει κακό λίγη υπενθύμιση των βασικών αρχών που ορίζουν τη συνύπαρξη μας. 
TA NEA http://www.tanea.gr/gnomes/?aid=4632106

Παρασκευή 20 Μαΐου 2011

Σπρωξίδι στο Μετρό

Φτάνει ο συρµός στον σταθµό Συντάγµατος. Εχει πάντα κόσµο αυτή η πλατφόρµα, κι όλοι στριµώχνονται µπροστά στις πόρτες. Ανοίγουν τα θυρόφυλλα αυτόµατα, οι από µέσα βγαίνουν µε το πλάι, δεν τους αφήνουν χώρο οι απέξω, κάνουν έξοδο εφ’ ενός ζυγού. Μερικοί φωνάζουν περιµένετε λίγο, άλλοι κάνουν απλώς µια γκριµάτσα, βαριούνται να διαµαρτυρηθούν, µπορεί να κάνουν το ίδιο στη θέση τους, αποµακρύνονται γρήγορα. Βγαίνουν όλοι, µπαίνουν όλοι. Χωράνε, δεν υπήρχε λόγος για τόσο σπρώξιµο. Αν στέκονταν δίπλα στην πόρτα και άφηναν τους από µέσα να βγουν πριν αρχίσουν να µπαίνουν, θα έχαναν χρόνο;

Μάλλον όχι, ίσως καθυστερούν περισσότερο µε τα σπρωξίµατα. Αλλά είµαστε όλοι τόσο βιαστικοί, νευρικοί, µας τρώει ο φόβος µήπως µας πάρουν άλλοι τη σειρά, µήπως προλάβουν κάτιπου θα χάσουµε, µήπως µας εξαπατήσουν µε κάποιον τρόπο που θα βρεθούµε ριγµένοι στη µοιρασιά χώρου στο Μετρό.

Γενικά το Μετρό είναι τόσο πολιτισµένο που µας εξαναγκάζει να σεβόµαστε τους κανονισµούς του. Απαγορεύεται η κατανάλωση φαγητών και ποτών, λένε τα µεγάφωνα, κι όλοι καταλαβαίνουν αυτή την καθαρεύουσα. Ελάχιστοι τρώνε, κι αυτοί από κρυφά έως διακριτικά. Ζητιάνους έχει λίγους, καµία σχέση µε τα λεωφορεία ή τον ηλεκτρικό. Ακόµα και στις κυλιόµενες µάθαµε να στεκόµαστε δεξιά και να αφήνουµε τους βιαστικούς να προσπερνάνε. Σχεδόν το µάθαµε. Αλλά στις πόρτες κρατάµε αυτή την αγωνία, αυτό το όρµα πρώτος. Η δυσπιστία στους κανόνες, ακόµα και στη λογική έρχεται και µας βρίσκει εκείνη τη στιγµή, κάθε φορά σαν να είναι η πρώτη, σαν να µην πέρασε από το µυαλό κανενός ότι αν δεν βγουν από το βαγόνι όσοι περιµένουν να βγουν δεν θα µπορέσουν να µπουν όσοι περιµένουν να µπουν. ∆ιότι καλή η λογική, καλοί και οι κανόνες, αλλά πώς να τους εµπιστευτείς όλους αυτούς γύρω; Τους ήξερες κι από πέρσι; Κι αν έχουν στόχο να σε αποµονώσουν και να σε βγάλουν ειδικά εσένα την τελευταία στιγµή; Καλύτερα να έχεις έτοιµους τους αγκώνες για σπρωξίδι, η κοινωνία είναι ζούγκλα όπως έχουµε πει, ευκαιρία να εξασκούµαστε µε µικρούς καθηµερινούς άχρηστους πανικούς.Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4631711

Πέμπτη 19 Μαΐου 2011

Μια κουβέντα παραπάνω

Είναι ο τύπος µας, είναι το ταµπεραµέντο µας, λέµε και καµιά κουβέντα παραπάνω. ∆εν την εννοούµε πάντα, έτσι για προσέγγιση. Μαθαίνουµε για βιασµούς, λέµε ευνουχισµό θέλουν οι βιαστές. Μαθαίνουµε για κλοπές, λέµε να τους κόβουν τα χέρια. Μαθαίνουµε για φόνους, λέµε αυτοί αν συλληφθούν θέλουν κρέµασµα. Θα κουνήσει το κεφάλι ο απέναντι, θα πιάσουµε κουβέντα. Φαινόµαστε και τολµηροί. Μια γυναίκα εµφανώς αδύναµη διατείνεται στο τρόλεϊ ότι θα µπορούσε να ακρωτηριάσει µόνη της κάποιον που θα έκανε απόπειρα να της κλέψει το πορτοφόλι. Σιγά µην το εννοεί.

Γενικά, οι απειλές έχουν πλάκα. Η φαντασία αφήνεται ελεύθερη. Οι τοίχοι γεµίζουν απειλή. Μια κουβέντα παραπάνω, να τη βλέπεις κάθε µέρα. Οι δε ψηφιακοί τοίχοι ξεχειλίζουν. Εκεί πια το ένστικτο της καταστροφής ζωγραφίζει ακατάσχετα.

Ελεύθερα από αναστολές, τα πληκτρολόγια παίρνουν φωτιά. Εκεί πολλές κουβέντες παραπάνω κάθε µέρα υπόσχονται σφαγές και ανασκολοπισµούς, φωτιές και τσεκούρια.

Ευτυχώς, τα επίσηµα µέντια είναι ακόµα σοβαρά. Οι δηµοσιογράφοι ξέρουν απ’ έξω τη Χάρτα του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώµατα, οι πολιτικοί το ίδιο, προσέχουν τι λένε, οι δηµοσιογράφοι επίσης. Ε, καµιά φορά τους ξεφεύγει καµιά κουβέντα παραπάνω. Αντιπαθούν τους µετανάστες. το έγραψε ο άλλος έτσι απλά. ∆εν είναι τίποτε, µια προσωπική εκµυστήρευση. Να πήγαιναν, βρε παιδί µου, στα ξερονήσια, να τα εποικίσουν κιόλας που είναι έρηµα. Γιατί να µη βάλουν και λίγα δέντρα; Τα νησιά δεν ήταν πάντα ξερά, κάποτε είχαν δάση. Κι όλοι έχουµε όνειρα για τον τόπο µας. Κι αυτά τα Πατήσια, Νιγηρία τα λένε οι ταξιτζήδες. Χα χα. Μια κουβέντα παραπάνω λένε κι αυτοί, να νιώσουν ανώτεροι. ∆εν πιάνουν και τα ρόπαλα να βγουν στις πλατείες.

Μερικοί βέβαια βγήκαν στις πλατείες. Κουβέντα στην κουβέντα, χιούµορ στο χιούµορ και φαντασία στη φαντασία, το αποτέλεσµα είναι ένα µαυρισµένο χέρι παιδιού στο Μεταξουργείο. Το κεφάλι ενός άλλου παιδιού γεµάτο ράµµατα. Κι οι ψυχές των παιδιών σιωπηλές, εκεί δεν φαίνονται οι µώλωπες και τα σηµάδια.

Πόσες κουβέντες παραπάνω ακούσαµε όµως… Και καµιά λιγότερη κουβέντα, λίγη αυτοσυγκράτηση, λίγη περίσκεψη. ∆εν είναι στον τύπο µας, βρε αδερφέ.
Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4631561

Αχ βρε Ντομινίκ

Δυο τον τραβούν και τρεις τον σπρώχνουν, λες και θα τους φύγει. Το δείχνει ξανά και ξανά η τηλεόραση µε τον γνωστό σαδισµό που έχει για τις επαναλήψεις. Του ‘βγαλαν και το σακάκι από τον έναν ώµο. Μαράθηκε στο πρόσωπό του όλη εκείνη η αυτοπεποίθηση, η λάµψη που εξέπεµπε αρρενωπότητα εξαφανίστηκε. Τώρα αυτή η τόσο ευρύστερνη κατασκευή µοιάζει περιττή, η πτώση προκαλεί οίκτο και ανάµεικτα µητρικά συναισθήµατα. Το καηµένο το παιδί... πιάνω τον εαυτό µου να σκέφτεται, γιατί να µην προσέξει... Πάει, έπαθα διχασµό προσωπικότητας η φεµινίστρια.

Ποιος σκέφτεται έτσι; Εγώ που ανέλυα πόσο απαράδεκτο είναι να θεωρείται ο βιασµός ερωτική εκδήλωση, να µπερδεύεται µε την ελευθερία; Εγώ που πάσχιζα να βγάλω την καταπίεση των γυναικών από τη σιωπή; Δεν είναι δυνατόν, κάτι µου συµβαίνει. Εχω πάψει να πιστεύω ότι η συναίνεση είναι απαραίτητο στοιχείο οποιασδήποτε επαφής θέλει να λέγεται ανθρώπινη στον έρωτα; Εγώ που έγραψα, µετέφρασα, σκέφτηκα, φώναξα, ούρλιαξα για τους βιαστές, για τη σιωπή των θυµάτων, είναι δυνατόν να λυπάµαι τον Στρος-Καν; Τόσο πια έχω γίνει θύµα του ριάλιτι που θέλουν να µου σερβίρουν µε τίτλο, η πτώση ενός ισχυρού; Τόσο σα µαριονέτα µε ρυθµίζουν, πότε να λυπάµαι, πότε να θυµώνω, δεν είµαι παρά ένα µόριο στην άκρη της τηλεοπτικής ακτινοβολίας; Μιλώντας για µόρια, τι είναι αυτό µέσα µου που εκλύει κατανόηση για το ανοικονόµητο τοιούτο το οποίο βασανίζει το γένος των ανδρών; Μοιάζει µε τον Ναπολέοντα προς την Ελβα,καθώς στα µούτρα του αποτυπώνεται η καρτερία. Ξαφνικά φαίνεται µόνο ένας γέρος που διασύρεται, ενώ το «φερόµενο ως θύµα του» (µην ξεχνάµε και τις διατυπώσεις) σφύζει από νιάτα και χαµογελά. Σα να µη µετράνε παρά µόνο τα νιάτα σε τούτες τις εικόνες. Αυτό θα φταίει, ο φακός αποτυπώνει µόνο σφριγηλότητες και σακουλιάσµατα. Δεν µε νοιάζει για τη Γαλλία που χάνει έναν υποψήφιο πρόεδρο, ούτε για την Ελλάδα που χάνει την ευρωπαϊκή χροιά της γενναιοδωρίας, µε τις εντυπώσεις και τις ιδέες µου δεν βγάζω άκρη.
Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4631390

Τρίτη 17 Μαΐου 2011

Δόση δανείου, δόση κρανίου

Στ’ αλήθεια, αυτό που έπαθε ο Στρος-Καν στις ΗΠΑ δεν θα το πάθαινε στην Ευρώπη, όπως λένε µερικοί; Είναι πιο σκληρές οι γυναίκες στις ΗΠΑ, είναι οι νόµοι πιο αυστηροί; Τι εννοούν, ότι στην Ευρώπη οι γυναίκες είναι πιο υποταγµένες ταξικά, πιο υποταγµένες ερωτικά, πιο φοβισµένες να καταγγείλουν επιθέσεις; Είναι πιο συµβιβασµένες µε τον επιθετικό ρόλο του αρσενικού ή απλώς οι Αµερικανές θεωρούν τον εαυτό τους σπουδαιότερο από κάθε Ευρωπαίο;

Κάτι από αυτά, ή όλα µαζί και λίγο ακόµα, υποµονή, βρήκαµε να ασχοληθούµε. Ακόµα κι αν η σύλληψη Στρος-Καν καθυστερήσει ή βάλει σε κίνδυνο τη δόση του δανείου προς την Ελλάδα, το σκάνδαλο προκαλεί διάφορες θριαµβολογίες στις πιο απίθανες µεριές. Πολλοί αισθάνονται δικαιωµένοι, για κάποιον µυστήριο λόγο. Μάθαµε δε πολλά για την ερωτική συµπεριφορά του Στρος-Καν, πριν καταφέρουµε να µάθουµε τα στοιχειώδη για τις τάσεις που υπερασπιζόταν στο Νοµισµατικό Ταµείο.

Σε κάθε περίπτωση, αυτή η ιστορία µπορεί να στοιχίσει στο ελληνικό κράτος την επόµενη δόση του δανείου, πράγµα που µας οδηγεί στο συµπέρασµα ότι η καµαριέρα ενδέχεται να είναι πράκτορας των εχθρών του ελληνισµού. Απορώ πώς δεν σκέφτηκε κανείς κάτι τέτοιο, κι όλες οι συνωµοτικές θεωρίες έβαλαν τον καηµένο τον Σαρκοζί στον νου τους. Ο οποίος ούτως ή άλλως είχε τα δίδυµά του να ασχοληθεί, που ίσως τον έσωζαν από την ξανθή λαίλαπα Λεπέν, την ακαταµάχητη µαντόνα τού δήθεν λάιτ ρατσισµού - εθνικισµού, που βρήκε να φωνάξει µέσα στη σύγχυση ότι κι εκείνης της είχε ριχτεί ο φιλήδονος Στρος-Καν. (Αυτό πάλι…)

Τώρα γιατί τα δίδυµα του Σαρκοζί έχουν πολιτικό βάρος είναι κάτι που ποτέ δεν θα καταλάβω, όπως και το γιατί δεν έχω πληροφορηθεί για την πολιτική του Μπερλουσκόνι ούτε τα µισά από όσα ξέρω για τα σεξουαλικά του όργια και τα λίφτινγκ του. Ας ελπίσουµε τουλάχιστον ότι η αρκετά ηρωική καµαριέρα της Νέας Υόρκης θα επηρεάσει τα ερωτικά θύµατα άλλων πολιτικών αρχηγών για να διευρυνθούν και στην Ευρώπη τα ενδιαφέροντά µας, που τώρα τελευταία έχουν κάπως λιµνάσει.
Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4631219

Δευτέρα 16 Μαΐου 2011

Ένας καφές στην πλατεία

∆εν ξέρω τι µέτρα θα ανακοινωθούν σήµερα για το κέντρο της Αθήνας.

Μακάρι να υπάρχουν µερικές καλές ιδέες καινα εφαρµοστούν. Θα µπορέσουν όµως αυτά τα µέτρα να βγάλουν από µία φορά τον κάθε Αθηναίο από το σπίτι του και να τον φέρουν να κάνει µια βόλτα στις πλατείες της πόλης; Εδώ είναι το δύσκολο.

Ποιο µέτρο αλήθεια θα σας έκανε, συµπολίτες, να έρθετε για έναν καφέ στην Πλατεία Βικτωρίας; Γιατί αυτό είναι η λύση για κάθε πλατεία, κάθε γειτονιά, πάνω, κάτω και πλαγίως, ένας καφέςστην πλατεία.

Πόσος καιρός πάειπου δεν πατάτε το πόδι σας πέρα από την Τρικούπη, που το σκέφτεστε να κάνετε επίσκεψη στη γριά θεία στα Πατήσια; Να σας πω εγώπου το ξέρω; Τριάντα χρόνια. Φύγατε γιατί δεναντέχατε να βλέπετε τον απέναντι τοίχο τόσο κοντά και τόσο άβαφο και βρωµερό µε το πουξυπνούσατε. Και όταν συναντούσατε παλιούς σας γείτονες και σας έλεγαν πως µένουν ακόµα εκεί κάτω, τους ρωτούσατε γιατί. Τους θεωρούσατε αποτυχηµένους, τους οικτίρατε.

Και όµως, το Κέντρο της Αθήνας έχει πλατείες βάσει πολεοδοµικού σχεδίου. Μεγάλες, ωραίες και σνοµπαρισµένες µέχρι εξαφάνισης. Γιατί, εδώ που τα λέµε, τι χρησιµεύουν οι πλατείες; Χαράχτηκαν εις βάρος οικοδοµήσιµων οικοπέδων… Προτιµήσατε για καφέ το Κολωνάκι, στενό, µικρό, λες και σας πειράζουντα ρεύµατα, λες και θαχανόσασταν στα ανοίγµατα.

Λοιπόν καλώς να έρθουν τα µέτρα, αλλά βάλτε ένα µέτρο γι’ αυτή την εβδοµάδα στη ζωή σας, αγαπητοί συµπολίτες:

ελάτε για καφέ στην Πλατεία Βικτωρίας. ∆εν είναι τόσο τροµερό ένας καφές, τι ψυχή έχει, για να υπερασπιστείτε µια πόλη; Είναι και το πάρκο δίπλα. Στην πραγµατικότητα, η µόνη σωτηρία για τα µέρη αυτά είναι η φτώχεια µας. Να αναγκαστούµε να κάνουµε καµιά βολτίτσα στα φθηνά µέρη, λόγω οικονοµίας. Να καθήσουµε µε τους φίλους µας στην πλατεία που εγκαταλείψαµε. ∆εν είναι ήττα. Θα ανακαλύψουµε ότι έχει µεγάλο άνοιγµα, ένα ωραίο γλυπτό σύµπλεγµα, πράσινο, δένδρα, πολλά µαγαζιά, και µε καλή παρέα θα τη δούµε διαφορετικά.
TA NEA http://www.tanea.gr/gnomes/?aid=4631038

Σάββατο 14 Μαΐου 2011

Tο κράτος μέσα μας

Τη στιγµή που ξεκινάς να πας να γεννήσεις αισθάνεσαι ευάλωτη και σηµαντική, απορείς που ο κόσµος συνεχίζει την καθηµερινή ρουτίνα. Τι να λέµε… Αν βλέπαµε σε ταινία αυτή τη δολοφονία, συµµορία να σκοτώνει κάποιον σε τέτοια στιγµή, θα λέγαµε τι τραβηγµένες ιδέες έχει ο σεναριογράφος, τι αρρωστηµένο µυαλό... Η ζωή γράφει πιο φρικιαστικά σενάρια πάντα, µας αφήνει άφωνους, χωρίς λέξεις, χωρίς κουράγιο να αρθρώσουµε κουβέντα. Κι όµως πρέπει να βρούµε κουράγιο και λέξεις, γιατί λίγο µετά, καθώς σοκαρισµένοι Αθηναίοι αφήνουν λουλούδια στο µατωµένο αυτοκίνητο, τόπος κατοικίας µας πια τα αυτοκίνητα, έρηµα σκάφη σε νεκρές θάλασσες, κάποιοι άλλοι, έτοιµοι να παραστήσουν τους τιµωρούς, µπαίνουν σε µαγαζιά µεταναστών και τα σπάνε, µπαίνουν σε σπίτιαµεταναστών και τους χτυπούν.

Στο τραγικό θύµα βρήκανε τον πολιορκητικό κριό που θα ανοίξει τα µυαλά και τις καρδιέςµας, να δικαιωθεί η αυτοδικία που νοµίζουν ότι επιβάλλουν. Στην πραγµατικότητα θέλουν κάτι πολύ χειρότερο από αυτοδικία, να ελέγχουν τις γειτονιές, να στήσουν το δικό τους ρατσιστικό, βίαιο, άναρχο κράτος, να δρουν ανεξέλεγκτα, να ξεθυµαίνουν όπου τους αρέσει. Περιµένουν µε σιγουριά την επιδοκιµασία µας, σε πόσους δεν έρχεται αυθόρµητα η σκέψη να τους αφήσουν να τσακίσουν όλους τους ξένους της Πατησίων, να φοβηθούν οι ανεπιθύµητοι αλλοδαποί, αφού δεν υπάρχει κράτος…
Είναι δύσκολο την ώρα αυτή να σκεφτείς λογικά, ότι το κέντρο της Αθήνας δεν το «κατέλαβαν οι αλλοδαποί» όπως φωνάζουν διάφοροι µε ψεύτικα δάκρυα, παρά αφού το παράτησαν οι ντόπιοι, οι ίδιοι που το υποβάθµισαν χτίζοντας, στριµώχνοντας, αρµέγοντας άγρια τη γη του, βγάζοντας χρήµα από κάθε τετραγωνικό. Τέτοιες ώρες δεν ψάχνεις αναλύσεις, οι κραυγές σε συνεπαίρνουν, ακούγονται πιο ανακουφιστικές, αφού ο πόνος, η προσβολή γι’ αυτό που συνέβη, είναι αβάσταχτος. Κι όµως το χρωστάµε όλοι στο παιδί που γεννήθηκε ορφανό να µην αφήσουµε τη βαρβαρότητα να επικρατήσει. Το λιγότερο που οφείλουµε, ως πολίτες, επειδή κράτος πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον στα κεφάλια µας, είναι να απαιτούµε να συλληφθούν και να δικαστούν οι ένοχοι µε τους κανόνες δικαίου, να µη συµπαραταχθούµε µε τους αχαρακτήριστους ρατσιστές τροµοκράτες.
Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4630635

Πέμπτη 12 Μαΐου 2011

Περιοδικά ποικίλης ύλης

Στη γειτονιά µας έχουµε κρατήσει µερικές αριστοκρατικές συνήθειες που δεν τις βρίσκεις ούτε στο Κολωνάκι. Ας πούµε στο κοµµωτήριο της γωνίας, µόλις καθήσω, µου προσφέρουν για ξεφύλλισµα αληθινά περιοδικά ποικίλης ύλης, αυτά που κάποτε τα σνοµπάραµε ως υπερβολικά γυναικεία και σήµερα µοιάζουν σούπερ κουλτουριάρικα µπροστά στα περιοδικά των άλλων κοµµωτηρίων, αυτών στις αριστοκρατικές συνοικίες µε τ’ όνοµα. Να γιατί δεν αλλάζω την κοµµωτική της Κυψέλης µε τίποτα.

Κατά καιρούς οι φίλες µου µε παρέσυραν σε µέρη πιο µοδάτα, µε τη διαβεβαίωση ότι θα έχανα πολλά αν δεν προσπαθούσα να µυηθώ στα ταλέντα που είχαν ανακαλύψει. Σέβοµαι πάντα τις επαγγελµατικές δεξιότητες των συνανθρώπων, ειδικά όταν τις εξασκούν στα µαλλιά µου, αλλά πώς να εµπιστευθώ το κεφάλι µου σε ανθρώπους που αγόραζαν για το µαγαζί τους περιοδικά γεµάτα αδιάκριτες φωτογραφίες; Πώς να καθήσω αναπαυτικά και χαλαρωτικά στην πολυθρόνα και να ξεχαστώ κοιτάζοντας σελίδες επί σελίδων µε κοµψές µαµάδες που τρέχανε για ψώνια στηρίζοντας τα µικρά τους παιδιά στον γοφό, και δίπλα πάλι το ίδιο, και παραδίπλα κάποιες παντρεύονταν, και παραδίπλα κάποιες χώριζαν; Κι αυτό παριστάνει πως είναι κουτσοµπολιό; Θα ξεχάσουµε και να κουτσοµπολεύουµε στο τέλος.

Πέρασαν από τα χέρια µου άπειρες σελίδες µε τέτοιες αποκαλύψεις, ο τάδε που παντρεύεται, ο δείνα που χωρίζει, ήξερα λιγότερους από τους µισούς, γύριζα τις σελίδες να βρω κάτι άλλο, τίποτε. Και στο τραπεζάκι στοίβες µε παρεµφερή έντυπα. Πού πήγαν εκείνα τα ωραία περιοδικά µε τα περιποιηµένα µοντέλα στο εξώφυλλο, τα οποία έχουν περάσει ώρες µέχρι να βρουν τη σωστή πόζα της φωτογράφησης; Ολο καπέλα τζόκεϊ και τρεχάλες στα πεζοδρόµια. ∆εν είχα ποτέ µου φανταστεί ότι θα νοσταλγούσα το ρεπορτάζ υψηλής ραπτικής, τις έρευνες για τα καθηµερινά προβλήµατα, τις συνταγές µαγειρικής και συµβίωσης στον γάµο, τα ταξιδιωτικά κείµενα και µερικές πένες στο χρονογράφηµα ανεπανάληπτες. Κατέληξα στη γειτονιά µου λοιπόν τη συκοφαντηµένη, όπου ακόµα µπορώ να βρω περιοδικά που δεν σιχαίνοµαι τον εαυτό µου όταν τα ξεφυλλίζω. Πραγµατικά, κάποτε η Κυψέλη παρίστανε την αστή, κι αυτό δεν είναι µικρό πράγµα.

Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4630263

Eποχή του χαλκού

Πανοραμική άποψη σταθμού Αγρινίου
Κι όµως, µέσα στον κατήφορο που έχουν πάρει τα τρένα, µε τα φρένα λυµένα, να και κάτι που µπορεί να µας κάνει να αναθαρρήσουµε: κλέβουν από το δίκτυο καλώδια από χαλκό, ακριβώς όπως και στη Γαλλία!

∆εν ξέρω αν το καταλαβαίνετε, αλλά αυτό σηµαίνει µια αιφνίδια αναβάθµιση, µια απρόσµενη εκτίναξη προς τα µπρος. Τα γαλλικά τρένα είναι τα καλύτερα του κόσµου, ένας τοµέας όπου η σύνδεση του κράτους µε την τεχνολογία πέτυχε µε τρόπο µοναδικό και το αποτέλεσµα είναι να µπορείς να διασχίζεις τη Γαλλία από τη µια άκρη στην άλλη µέσα σε τέσσερις ώρες. Τα πιο αεροδυναµικά, τα πιο τολµηρά τρένα κυκλοφορούν στις ράγες του εξαγώνου, µε καταπληκτικό ντιζάιν, αεροδυναµικό, πάνε παντού και περνούν συχνότατα. Εχουν βέβαια ακριβό εισιτήριο, κανείς δεν είναι τέλειος. Κι ο ΟΣΕ ακριβό εισιτήριο έχει κατά βάθος, µην κοιτάτε που δεν το πληρώνουµε για να ταξιδέψουµε. Το πληρώνουµε αλλιώς και δεν ταξιδεύουµε κιόλας.

Αλλά στο κάτω κάτω, γιατί να ταξιδεύουµε µε τρένα αφού δεν µας αρέσουν; Φαγώθηκαν διάφοροι ροµαντικοί και νοσταλγοί των τρένων να περιγράφουν τις διαδροµές που έκαναν παιδιά, τις µυρωδιές του καπνού και των σταθµών που τρύπωσαν στον εγκέφαλό τους, τις θεωρίες για το περιβάλλον και τις δηµόσιες συγκοινωνίες που θα µας αναβάθµιζαν. Και το αποτέλεσµα ήταν τελετές εγκαινίων και κόντρα τελετές, και λεφτά σε απαλλοτριώσεις για γραµµές που τις καταπατούσαν λίγο αργότερα, και σε σιδηροτροχιές που τις έκλεβαν λίγο αργότερα, και φτου κι από την αρχή. Αντε τώρα να ονειρευτείς τρένο στο Αγρίνιο, ας πούµε, που ως όνειρο και ιδέα κατάπιε κάµποσα εκατοµµύρια, 13 εκατομμύρια ευρώ διάβασα, τις δυο και τρεις φορές που σχεδιάστηκε, πήρε µπρος και αποµύζησε χρήµα. Μια διαδροµή έκανε, κάθε τσαφ και χιλιάρικο. Οχι µόνο απαγορεύεται η νοσταλγία, αλλά χρειάζεται και αυτοµαστίγωση για όλες τις εικόνες και τις προσδοκίες που εξέθρεψαν αυτό το αδηφάγο τέρας.

Θα φταίει η λογοτεχνία και το σινεµά που αγαπούν τα τρένα και µας τρελαίνουν, να πιανόµαστε οι αµετανόητοι από τα κλεµµένα χάλκινα καλώδια.
Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4630433

Τρίτη 10 Μαΐου 2011

Ήρθαν τα δύσκολα, μαμά…

Άδικα έψαξα την Κυριακή να βρω σχόλια για το θρίλερ της Παρασκευής, τη σύσκεψη του Λουξεμβούργου, τι λέγανε για μας εκεί έξω μακριά και κρυφά, τι σκέφτονταν για λογαριασμό μας. Δεν βρήκα εξηγήσεις, σχόλια, αναλύσεις, απολογίες, διαψεύσεις, διαβεβαιώσεις. Κάτι βαθυστόχαστο, διεισδυτικό για την κατάσταση; Τίποτε. Κάτι να εξηγεί γιατί τόσο μυστήριο, γιατί γράφουν για μας Ισπανοί και Γάλλοι, τι παίζει και τι παίζεται;
Κανείς δεν είχε όρεξη να ασχοληθεί μ’ αυτά τα μυστηριώδη και δυσοίωνα, όλοι έγραφαν για τη γιορτή της μητέρας. Όλοι χρειάζονταν ανακωχή, λίγη ηρεμία, να θυμηθούν τις βασικές αξίες της ζωής, την αγάπη της μητέρας. Ζητούσαν ξεκούραση, επιστροφή στις ρίζες, στα παιδικά χρόνια, στη σιγουριά της μητρικής αγκαλιάς.
Οι αναλύσεις, οι αποφάσεις, οι καταστροφές, αναβλήθηκαν για την επόμενη μέρα.
Θέλοντας και μη, τι να κάνουν κι οι μανάδες, δέχτηκαν το ρόλο αυτό τον αγαθοποιό. Γιατί αν τις ρωτούσες, μπορεί ευχαρίστως να το είχαν σκάσει, να είχαν πάει εκδρομή με τις φίλες τους, είχαν κι άλλη ζωή πριν γίνουν μητέρες, έκαναν μπάνια στη θάλασσα, βόλτες στα μαγαζιά, έπιναν τσάι τα απογεύματα, ή απλώς κουτσομπόλευαν στο τηλέφωνο, όμως εδώ ήταν η γιορτή της μητέρας. Έπρεπε να μείνουν σπίτι να περιμένουν την ανθοδέσμη. Και πάλι καλά δηλαδή. Ευλογημένοι ας είναι οι ανθοπώλες –ειρηνοποιοί των οικογενειακών σχέσεων. Που καλύτερα να τις άφηνες στην ησυχία τους, τι τις σκαλίζεις με γιορτές ανακεφαλαίωσης και περισυλλογής; Η ελληνίδα μάνα, που μεγαλώνει το βλαστάρι της κακομαθαίνοντας το σε βαθμό κακουργήματος, μήπως να πληρώσει τα αναδρομικά των βουλευτών; Τις μίζες των υποβρυχίων; Αυτή δεν προβάλει την ανασφάλεια της στον εθνικισμό του έλληνα, και τον ανατρέφει με μόνιμη μανία καταδίωξης, δεν τον μεγαλώνει παραπονιάρη κι ανικανοποίητο; Αυτή δεν τον ποτίζει σταγόνα- σταγόνα τη δυσπιστία για το περιβάλλον, για την κοινωνία ολόκληρη, για το κράτος κυρίως, την  καχυποψία, υπέρμετρο εγωισμό ταυτόχρονα με υπέρμετρη έλλειψη αυτοπεποίθησης, η θαυματουργή, η γλυκοφιλούσα και η πικροκυματούσα; Είναι για λουλούδια;
Αλλά είπαμε, ανακωχή, ειρήνη, συμφιλίωση, λουλούδια και γλυκά, θετική ενέργεια και πάμε παρακάτω.
Στα ΝΕΑ: http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4630066
http://www.tanea.gr/gnomes/?aid=4630066 

Σάββατο 7 Μαΐου 2011

Οι πρόγονοι τους και οι δικοί μας

Στο Παρίσι είχα αγοράσει αυτό το γαλλικό βιβλίο και το άφησα εκεί να το διαβάσει ο γάλλος φίλος που με φιλοξενούσε. Μου το επέστρεψε πριν λίγες μέρες και το διαβάζω τώρα αργά- αργά, να μην τελειώσει γρήγορα, το απολαμβάνω. Η ιστορία της Γαλλίας χωρίς τα κλισέ. Του Francois Reynaert, δημοσιογράφου στο πάντα αγαπημένο μου περιοδικό Νοuvel Observateur. Aχ να βρισκόταν ένας έλληνας να γράψει την ελληνική ιστορία χωρίς κλισέ! Αλλά θα έπρεπε να έχει τάσεις να γίνει μάρτυρας, γιατί μετά θα υποστεί λιθοβολισμό. Η ιστορία της Ελλάδας σε 500 σελίδες χωρίς τα κλισέ;
Φαντάζεστε;
Θα μπορούσε να είναι κάποιος που ζει εκτός Ελλάδος ίσως, και να γράψει με ψευδώνυμο..
Ταυτόχρονα, κι επειδή δεν μπορώ να περιμένω ποιος θα κάνει αυτόν τον ηρωισμό με την ελληνική ιστορία, διαβάζω λίγο Μαζάουερ, ο οποίος δεν τα βάζει με τα κλισέ, απλώς δεν τα υπηρετεί. Έτσι είχα αυτή τη διπλή ευτυχία επί κάμποσες μέρες, από τη μία τα «Βαλκάνια» του Μαζάουερ, από την άλλη τους «Προγόνους μας τους Γαλάτες». Και τα δυο με βοηθάνε να οργανώσω τις ιστορίες καλύτερα στο κεφάλι μου, με την απλή πρόταση τους να βλέπουμε συνολικά μια περιόχή, την Ευρώπη εν προκειμένω, και τα Βαλκάνια, να ξεκολλήσουμε απο την οπτική τους έθνους που βάζει το παρελθόν στη δική του λογική, για να καταλάβουμε καλύτερα το τι συνέβη ακόμα και στα έθνη.
Φωτογραφίζω τα βιβλία αυτά, μήπως θέλουν κι άλλοι να μοιραστούν τέτοιες απολαύσεις.
Τώρα πρέπει να εξηγήσω ότι είμαι τύπος πολύ επιρρεπής σε βαριά συναισθήματα σχετικά με την Ιστορία, παιδιόθεν. Στο σχολείο υπήρξα πολύ καλή μαθήτρια σε όλα τα φιλολογικά, και έχω χύσει μαύρο δάκρυ επανειλημμένως με όλες τις μεγάλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας. Η έκθεση μου για το «δέντρο της ελευθερίας» που το ποτίζει αίμα, σε κάποια τάξη του Δημοτικού είχε κάψει καρδιές και γνωρίσει πιένες, αλλά κάπου ελλοχεύει μια αντίφαση σε όλες αυτές τις εκπαιδευτικές εμμονές, η οποία κάποια στιγμή μπορεί να σε λυτρώσει. Θέλω να πω ότι υπήρξα μια μικρή εθνικίστρια, πολύ φανατική κατά καιρούς, ταυτόχρονα με κομουνίστρια και κάμποσα ακόμα σε –ίστρια, ίσως γι αυτό με ενδιαφέρει ακόμα διακαώς να καταλάβω τι ακριβώς συνέβη στον τόπο μας, ή στην ήπειρό μας, ή στον πλανήτη μας, κι ασχολούμαι με πράγματα που μπορεί να μοιάζουν κουραστικά εκ πρώτης όψεως.
Εν ολίγοις, αν υποψιάζεστε ότι το μυαλό σας έχει μαζέψει πολλά κλισέ, βαριά, στομφώδη, άβολα, αντιφατικά ίσως κλισέ, μην απελπίζεστε, δεν είναι πάντα κακό. Το να μπορεί κανείς να τα αντιμετωπίζει, να τα φέρνει σε αντιπαράθεση με τη γνώση και τη λογική, δεν είναι απαραίτητα τραυματικό, όπως νομίζουν διάφοροι που φοβούνται ότι οι τηλεθεατές, ας πούμε, θα σοκαριστούν αν μάθουν τι ακριβώς συνέβη με την ελληνική επανάσταση. Αυτή η διαδικασία μπορεί να προσφέρει μεγάλες χαρές, ακόμα και μόνο το να ικανοποιείς τις απορίες που δημιουργούν οι τεράστιες αντιφάσεις των κλισέ μέσα στο μυαλό σου.
Αυτά, κι ελπίζω να βρεθεί κάποτε ο γενναίος που θα γράψει το ελληνικό: «Οι πρόγονοι μας οι αρχαίοι έλληνες και άλλες ανοησίες»


Η Θεσσαλονίκη των άλλων

Θεσσαλονίκη 1971
∆ιαβάζοντας στο «Athens review of books» ένα πολιτικό άρθρο, πέφτει το µάτι µου σε ένα ποίηµα που υπάρχει εκεί τυπωμένο σε πλαίσιο. Ο τίτλος είναι: «Θεσσαλονίκη». Περιγράφει µια σκηνή πολύ απλή: µια µητέρα στέκεται στο παράθυρο ακουµπώντας το χέρι στον ώµο του γιου της. Η φράση αυτή είναι στα λαντίνο, «Λα µάντρε ι ελ φίζο», τα ισπανικά των σαλονικιών Εβραίων. Χρόνια πριν από την καταστροφή, διευκρινίζει, και έτσι τα λέει όλα, διά της αποσιωπήσεως. Το Ολοκαύτωµα, τη λήθη, τη µνήµη. Την αίσθηση της απώλειας στους απογόνους, την προσπάθειά τους να διατηρήσουν κάποιες εικόνες, την απελπισία τους για τα φτωχά αποτελέσµατα της προσπάθειας.

Η µετάφραση του ποιήµατος είναι του Ιακώβ Σιµπή, από τη «Χααρέτζ» της 29ης Απριλίου. Ονοµα συγγραφέα, Νίρα Τζέρσι Κατ, δεν καταλαβαίνω µε σιγουριά αν είναι γυναίκα ή άντρας. Μπορεί να είναι διάσηµη ποιήτρια (ή ποιητής), δεν ξέρω. Αµέσως όµως έρχονται στο µυαλό µου βόλτες που έχω κάνει ως φοιτήτρια στη Θεσσαλονίκη, κλειστά παράθυρα σπιτιών παρατηµένων που δεν µπορούσα να τοποθετήσω στις λίγες γνώσεις µου, ώρες και µέρες απορίας και σιωπής, φωτογραφίες που έβγαζα σπιτιών που θα κατεδαφίζονταν (το καταλάβαινα, ακόµα κι αν δεν είχαν την ταµπέλα επάνω τους, της κατεδάφισης).
Πόσα δεν ξέραµε τότε, πόσα δεν συνδέαµε, πόσα κενά χάσκανε στο µυαλό µας… Αυτοί που θα µας φώτιζαν δεν βρίσκονταν εκεί, έπρεπε να περάσουν χρόνια για να συµπληρωθεί το παζλ, για όσους ήθελαν να φωτίσουν τα µυστήρια.
Σ’ ένα τέτοιο παράθυρο σαν να ανοίγει το σπασµένο ξώφυλλο και να βλέπω αυτή τη µητέρα µε τον γιο της.
Αν ο δήµαρχος Θεσσαλονίκης καταφέρει αυτό που δήλωσε, ότι στοχεύει να φέρει τουρίστες απογόνους σαλονικιών Εβραίων και Τούρκων, θα πρέπει να φτιάξει κάποιους χάρτες κατατοπιστικούς, να βάλει κάποιες ταµπέλες στην αγνώριστη πια Θεσσαλονίκη. Μαζί µε τους τουρίστες από το Ισραήλ, την Τουρκία, κι όλο τον κόσµο τελικά, θα µπορέσουµε επιτέλους κι εµείς να γνωρίσουµε την πόλη αυτή, να καταλάβουµε τη νεώτερη ιστορία της, να καλύψουµε τα κενά που ακόµα γεννιούνται σε κάποιον που την περπατά και θέλει να την καταλάβει.
Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4629650

 Το ποίημα:
ΝΙΡΑ ΤΖΕΡΣΙ ΓΚΑΤ
Θεσσαλονίκη

Χρόνια
Πόσα χρόνια;
Όταν ακόμα κοίταζαν τον ήλιο να δύει στα βουνά
Και τα νερά του κόλπου σκοτείνιαζαν στους πρόποδες του Λευκού Πύργου
Όταν ο κόσμος ήταν ακόμα ολόκληρος
Οι ψαράδες άπλωναν κοκκινόψαρα στην αγορά Μοδιάνο
Ο ήχος των καμπανών του ναού της Αγίας Τριάδας
Τράνταζε το κρυστάλλινο πολύφωτο
Στο μεγάλο δωμάτιο
Και εκείνοι
Λα μάντρε ι ελ φίζο
Στο παράθυρο
Στο τελευταίο φως
Το χέρι της
Φτερούγα περιστεριού στον γιακά του ρούχου του
Το μικρό του χέρι
Στο μετάξι του φορέματός της
Έτσι στέκονται χρόνια με τα χρόνια
Έτσι θα στέκονται εσαεί
Τίποτα δεν φανέρωνε
Την επικείμενη καταστροφή τους
                                                                        -Μετάφραση: Ιακώβ Σιμπή
Δημοσιεύτηκε στην Haaretz, 29 Απριλίου 2011
Το blog μου με φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης:http://annadamianidi.blogspot.com/

Πέμπτη 5 Μαΐου 2011

Αξέχαστες αναμνήσεις

Ωραία περάσαµε οικογενειακώς µετρώντας τις αποδείξεις µας. Αποφασίσαµε να φτιάξουµε ένα είδος δεξαµενής αποδείξεων (αγγλιστί pool), από την οποία θα αντλήσει όποιο µέλος της ευρύτερης οικογένειας έχει ανάγκη. ∆ιότι η οικογένεια, η ευρύτερη οικογένεια, έχει εσωτερικές λειτουργίες αναδιανοµής των εισοδηµάτων, που τις γνωρίζουν κατά βάθος οι υπουργοί και οι διευθυντές, κι ας κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν.

Τις πιο πολλές αποδείξεις µας τις προσέφεραν ανιδιοτελώς οι νεαροί βλαστοί. Αυτοί που ακόµα δεν έχουν εισόδηµα, αλλά χρηµατοδοτούν καταστήµατα ενδυµάτων, καφετέριες, και µαγαζιά µε ηλεκτρονικά παντός είδους.

Ηταν µια θαυµάσια ευκαιρία να ανταποδώσουν στους γονείς αλλά κυρίως στη γιαγιά τους, τα δώρα και τα χαρτζιλίκ ιαπου έχουνδεχτεί στη διάρκεια µιαςχρονιάς που φαντάζει κιόλας µακρινή και πλούσια, το 2010.

Κι όπως έκανε πάντα η γιαγιά µε τα αντικείµενα που της παραδίδουν τα εγγόνια της, µπλούζες, φούτερ, παντελόνια, εσώρουχα, πήρε και τις τσαλακωµένες, ενίοτε σβησµένες, ζυµωµένες µε διάφορα αντικείµενα ξεχασµένα στις τσέπες αποδείξεις, και τις σιδέρωσε προσεχτικά, να τις κάνει καινούργιες. Θα πρέπει να διαθέτουµε την πιο καλοβαλµένη δεξαµενή αποδείξεων πανελληνίως, κι ας της εξηγήσαµε ότι δεν χρειάζεται να τις παρουσιάσουµε. Αν χρειαστεί, επέµενε εκείνη, πώς θα εµφανίσουµε τέτοια χάλια χαρτάκια;

Σιδέρωσε λοιπόν τις αποδείξεις, κι ύστερα προσέφερε σπιτική ποικιλία για ελαφριά ποτά ετοιµασµένα επί τούτου και κάθισε να απολαύσει την ευγενή άµιλλα που αναπτύχθηκε στις µεθόδους αθροίσεων. Τρεις φορές έκανε λάθος το κοµπιουτεράκι και ξανάρχισα την άθροιση, ενώ τα µαθηµατικά κεφάλια είχαν τελειώσει τις δικές τους χωρίς βοήθεια. Με διέκοπταν ρωτώντας κάθε τόσο: «Ποιος είχε πάει στο Νέο Ψυχικό για καφέ τον Μάρτη;» ή «Εσύ αγόρασες τόσα καλλυντικά;» και «Τι είναι όλα αυτά τα τσιγάρα;».

Θυµηθήκαµε διάφορες εξόδους που θα είχαν περάσει στη λήθη, ψώνια που θεωρούσαµε ήδη παλιά, και δώσαµε στη γιαγιά πολλά χαρτάκια από αντικείµενα τελευταίας τεχνολογίας που δεν θέλει να µάθει τι είναι. Ωραία περάσαµε. Συσφίξαµε τις οικογενειακές µας σχέσεις. Και του χρόνου, να έχουµε ξανά χαρτάκια, µας φάνηκε µια ζεστή ευχή. http://pezotis.blogspot.com/

Τετάρτη 4 Μαΐου 2011

Σαν σκληρό σινεμά

Με απογοήτευσε ο Οµπάµα. Ηθελα να µην εµφανιστεί καν να αναγγείλει για τον Μπιν Λάντεν, να το αφήσει στον αρχηγό της αστυνοµίας ή όποιον άλλον έκανε αυτή την επιχείρηση, η οποία µε απογοήτευσε εξίσου. Σαν να βγάζει για πρώτο βραβείο Οσκαρ τις ταινίες που δείχνουν πιστολίδι ώς το τέλος, κι όχι τις άλλες όπου ο κακός συλλαµβάνεται ζωντανός και ελαφρώς κακοποιηµένος. Αυτές µου αρέσουν περισσότερο, ειδικά αν η κακοποίηση δεν φαίνεται γκρο πλαν. Κι εκεί που πλησιάζει ο µπάτσος και του λέει: «Μπορείς να µην µιλήσεις καθόλου χωρίς τον δικηγόρο σου». Αλλά ο δικηγόρος στην περίπτωση Οσάµα θα εµφανιζόταν αµέσως, θα τον είχαν πρόχειρο, διότι τι τέλεια υπηρεσία θα ήταν χωρίς όλα τα µέσα διαθέσιµα ανά πάσα στιγµή;

Κάπως έτσι θα µπορούσε να είχε γίνει η σύλληψη και µετά να τον πάνε σε δίκη, κλείνοντας µε την ευκαιρία και το Γκουαντάναµο. Τινα το κάνουν αφού ο Μπιν Λάντεν δεν θα πήγαινε εκεί φυλακή; Θα ξεφορτώνονταν κι αυτόν τον λεκέ, ύστερα θα κυλούσε αργά ο χρόνος ώς τη δίκη, διότι κι εκεί κάπως αργούν οι δίκες. Κι ώσπου να γίνει θα τον είχαν όλοι ξεχάσει ακόµα πιο πολύ. Θα εµφανιζόταν να δικαστεί µέσα σε γυάλινο κλουβί και τα λόγια του θα ακούγονταν τόσο κενά, ενώ τα λόγια των µαρτύρων τόσο αληθινά. Αυτός θα έλεγε τις τροµερές του ιδέες, και οι µάρτυρες θα έλεγαν τα τροµερά γεγονότα. Ή µάλλον τα απλά γεγονότα, θανάτους ανθρώπων. Κι ύστερα θα καταδικαζόταν σε ισόβια, στην πολιτεία που θα γινότανη δίκη δεν θα υπήρχε ποινή θανάτου. Θα έµενε στη φυλακή πολλά πολλά χρόνια, να σκέφτεται χωρίς άγχος πια τον Θεό του, τις φιλοδοξίες του και τα κατορθώµατά του. Κάθε τόσο θα µας έδειχναν φωτογραφίες του, να παρακολουθούµε πώς γερνάει.

Κι ο Οµπάµα απλώς θα χαµογελούσε επιεικώς όταν θα τον ρωτούσαν τι νοµίζει, ευνοεί τη δεύτερη εκλογή του η σύλληψη του Οσάµα; Κι εσείς τι λέτε, έτσι θα κέρδιζε περισσότερο ή όχι;

Στα ΝΕΑ http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4629278

Τρίτη 3 Μαΐου 2011

Αντίσταση στα ντελίβερυ

Σκιτσάκι απο το
Palmografos
http://www.palmografos./com/permalink/9585.html
 Είναι φιλόξενη η πόρτα της πολυκατοικίας μας. Δεν έχει πάνω χαρτάκι που απαγορεύει την είσοδο σε όλους τους διαφημιστές επί ποινή θανάτου. Νεαροί και νεαρές ανεβοκατεβαίνουν τις σκάλες μας τα πρωινά κι αφήνουν κατά μέσο όρο τρία γυαλιστερά προσπέκτους κάθε μέρα  σε κάθε πόρτα. Όλες είναι για να παραγγέλνουμε φαγητό.
.Μήπως μας έχουν μάθει, πως δεν πολυμαγειρεύουμε; Γιατί τόση επιμονή; Πάνε οι παλιοί καλοί καιροί που οι νοικοκυρές μπορούσαν να βγαίνουν στα παράθυρα και να διαλαλούν τα έργα τους:
«Σήμερα μαγείρεψα φασολάκια, εσύ; Εγώ τα έκανα κοκκινιστά, εσύ;»
Αχ, πάει χάλασε ο κόσμος! Σουβλάκια, σαλάτες, πίτες, κοκορέτσια, όλα αυτά μπορείς να τα παραγγείλεις να στα φέρουν στην πόρτα σου έναντι ευτελούς αντιτίμου. Θα είναι τυλιγμένα σε χαρτόνι που υγραίνεται και μαλακώνει. Θα έχουν γεύση πανιασμένη, μυρωδιά ξεθυμασμένη, σάλτσα πνιγμένη στη γλουτένη. Ο ντελιβεράς που θα τα φέρει, θα έχει σκαρφαλώσει σε τριάντα πεζοδρόμια, θα έχει τρομοκρατήσει παιδάκια, θα έχει ρίξει κάτω γέρους και γριές. Διότι θα βιάζεται. Θα βιάζεται να πάει ζεστό το φαγητό στην άλλη άκρη της Αθήνας, μέσα σε μια πλαστική τσάντα, σε μεταλλική βαλίτσα, πίσω από το μηχανάκι, η οποία θα θερίζει ανάποδα στο πεζοδρόμιο τους περαστικούς
Αυτά τα διαφημιστικά, αυτές οι φωτογραφίες, με κάνουν να αναθεωρώ όλο το φεμινισμό που πυρπόλησε τα στήθη και τη ζωή μου επί δεκαετίες. Τα μαζεύω σε μια στοίβα, ούτε στην ανακύκλωση δεν πάνε, κι αμέσως ανασκουμπώνομαι να μαγειρέψω. Πιο πολύ από κάθε κήρυγμα της μαμάς, παράπονο των συγγενών πρώτου βαθμού, πιο πολύ από την πείνα και όλα μαζί τα ένθετα μαγειρικής που έχω υποχρεωθεί να αγοράσω, με στέλνουν στην κουζίνα οι υποσχέσεις του νέου σουβλατζίδικου, οι φωτογραφίες των ζυμαρικών με κόκκινες σάλτσες, και πάνω απ’ όλα βεβαίως τα συναπαντήματα με τους ντελιβεράδες στις στροφές που τις παίρνουν χωρίς ανάσα, ζογκλέρ των δρόμων, αεικίνητες βολίδες που παράγει η αδυναμία να σαλέψουν εργαζόμενες γυναίκες κι αμάθητοι άντρες.
Όχι, δεν παραδίνομαι ακόμα!

Στα ΝΕΑ:http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4629098

Δευτέρα 2 Μαΐου 2011

Θέαμα και εξουσία


Με τέτοιο καπέλο θα μπορούσα να έχω πάει κι εγώ στο γάμο της Κέιτ και του Ουίλιαμ
 ...Κατά σύµπτωση, χαζεύοντας τον βασιλικό γάµο διάβαζα για το Λουδοβίκο ΙΔ’, ξέρετε, εκείνον που έλεγε, «το κράτος είµαι εγώ». Δεν το έλεγε απλώς, το έκανε κιόλας, ήταν το άκρον άωτον της απολυταρχίας. Αυτό το κράτος - άνθρωπος ζούσε πολύ παράξενα, προσέφερε τον εαυτό του ως θέαµα στους υπηκόους του από το πρωί ώς το βράδυ, σύµφωνα µε την περίπλοκη ετικέτα της αυλής. Ολη µέρα ήταν διαθέσιµος, να τον χαζέψεις και να τον θαυµάσεις. Δεχόταν παντού, από το κρεβάτι του ώς την τουαλέτα του, κι όλοι γνώριζαν τις αρρώστιες του, τα σπυριά του και τις ερωµένες του.

Το πρωί που ξυπνούσε ήταν πιο ιδιωτικό, τον έβλεπαν µόνο οι γιατροί του και οι δικοί του, δηλαδή καµιά εικοσαριά άτοµα, εν συνεχεία εµφανιζόταν στους πολύ κοντινούς, κρατικούς υπαλλήλους κάτω από τη σιδερένια διακυβέρνησή του, καµιά εκατοστή.

Οσο προχωρούσε η µέρα τόσο µεγάλωνε το πλήθος των θεατών. Κατά τα άλλα ήταν ο βασιλιάς Ηλιος µε τ’ όνοµα, φετίχ της γαλλικής ιστορίας, κι ας άφησε το κράτος χρεωµένο πεθαίνοντας, ας έκανε έναν σωρό πολέµους, ας ανακάλεσε το έδικτο της Νάντης που έδινε ελευθερίες στους προτεστάντες.

Οι µοναρχίες άλλαξαν, η προσήλωσή τους στην παραγωγή θεάµατος παραµένει σταθερή. Αφήνω το βιβλίο, απολαµβάνω στην οθόνη τον τελικό θρίαµβο µιας οικογένειας που πάσχισε να φτάσει σε επίπεδα σταρ και φαίνεται επιτέλους κάτι να καταφέρνει. Μετά τους κακάσχηµους γόνους του Φιλίππου και της Ελισάβετ, τους οποίους είχαµε τη χαρά να οικτίρουµε σε όλη τη διάρκεια της νεότητάς µας, τα γονίδια βελτιώθηκαν χάρις στην Νταϊάνα, και τώρα φαίνεται ναείναι σε άριστο δρόµο χάρις στην εγγονή του ανθρακωρύχου που εκτός από την οµορφιά έχει και την τέλεια καταγωγή για να προσθέσει λίγο σενάριο στον αγώνα για βελτίωση. Το κράτος δεν είναι πια αυτοί, κι αςπροσπάθησαν να δείξουν ότι έχουν ακόµα άποψη µε το να µην προσκαλέσουν τους εργατικούς εκ των πρωθυπουργών. Μόνο θέαµα και πανηγύρι, να είναι καλά οι άνθρωποι.
Στα ΝΕΑ: http://www.tanea.gr/default.asp?pid=10&ct=13&artid=4628913

Κυριακή 1 Μαΐου 2011

I still love Πρωτομαγιά

Μ’ αρέσει πολύ η Πρωτομαγιά. Μ’ αρέσει αποβραδίς, όταν πέφτει η νύχτα δροσερή και φαντασιώνομαι πως κόβω λουλούδια από κήπους της Κυπριάδου. Δεν το έχω κάνει ποτέ, αλλά έτσι αποφάσισα ότι πρέπει να συμβαίνει, όταν έμαθα από τη φίλη μου τη Μαργαρίτα πως πρέπει να κλέβεις τριαντάφυλλα την παραμονή της Πρωτομαγιάς για να φτιάξεις το στεφάνι την άλλη μέρα.
Εκείνο που έχω κάνει την παραμονή της Πρωτομαγιάς ήταν να κυκλοφορήσω με τραμ στη Βιέννη, το 1967, με τους γονείς μου. Είχε γίνει μόλις η χούντα στην Ελλάδα, κι ήμασταν πολύ δυστυχείς οικογενειακώς, και κοιτάζαμε με ζήλια τις παρέες των νεαρών που μπαινόβγαιναν στο τραμ κρατώντας πανό, που γελούσαν και χαιρετιόντουσαν κλείνοντας ραντεβού για την επόμενη μέρα. Κι ήταν μυρωμένος ο αέρας. Σα να κόβεις λουλούδια στην Κυπριάδου.
Ήμουν δεκατεσσάρων χρονών, είχα απίστευτη λαχτάρα να τρέξω κι εγώ στους δρόμους με πανό, το περίμενα πώς και πώς, το θεωρούσα το άκρον άωτον της ελευθερίας και της απόλαυσης, και ξαφνικά είχε γίνει δικτατορία. Και σα να μην έφτανε αυτό, είχαμε βρεθεί και στη Βιέννη για λόγους υγείας, να πρέπει να βλέπουμε τη βιεννέζικη Πρωτομαγιά.
Δεν έχω ξαναδεί στη ζωή μου τέτοιο θέαμα, δεν έχω συγκλονιστεί ξανά με συγκέντρωση κόσμου, όπως αυτή η Πρωτομαγιά που έτυχα στη Βιέννη το 1967. Θα πρέπει να είχε κατέβει ο μισός πληθυσμός της, δεν ήταν και καμιά μεγάλη πόλη. Περνούσαν και περνούσαν οι άνθρωποι κι εμείς κλαίγαμε οικογενειακώς παρακολουθώντας τους από το πεζοδρόμιο. Κλαίγαμε, γιατί όλοι αυτοί φωνάζανε ένα σύνθημα, ένα και μοναδικό που δεν σταμάτησαν να το φωνάζουν από το πρωί μέσα στον ήλιο, ως το βράδυ που νύχτωσε:
Freiheit in Griechenland!
Ελευθερία στην Ελλάδα!
Περνούσαν και περνούσαν κι ήταν ατέλειωτοι, όλοι με τα συνδικάτα τους και τα ρούχα της δουλειάς. Οι γιατροί με τις άσπρες μπλούζες, οι νοσοκόμες με τις στολές, οι εργάτες με τις φόρμες τους, τα κράνη τους, οι φοιτητές με τα κανονικά τους ρούχα, όλοι συντεταγμένοι, κρατώντας γαρύφαλλα και φορώντας διάφορες κόκκινες κονκάρδες, κι όλοι με την ίδια φράση, την ίδια φωνή, το ίδιο σύνθημα, τον ίδιο θυμό: Ελευθερία στην Ελλάδα! Τους έβλεπες κι έλεγες, πόσο θα κρατήσει η χούντα, δεν θα αντέξει, θα τη ρίξει η πνοή αυτού του κόσμου!
Περπατούσαμε κι εμείς πάνω –κάτω μέσα στον κόσμο αυτό, προσπαθούσαμε να καταλάβουμε, κανείς μας δεν ήξερε γερμανικά, ξαφνικά βλέπουμε μια φωτογραφία μπροστά στο Δημαρχείο τους, μια κατασκευή είκοσι μέτρα ύψος τουλάχιστον που έδειχνε έναν άντρα, «Ο Γλέζος! μου λέει ο πατέρας μου, έχουν φωτογραφία το Γλέζο!»
Κι έτσι έμαθα μαζεμένα εκείνη τη μέρα, πρώτα λίγες λέξεις στα γερμανικά, κι ύστερα ποιος ήταν ο Γλέζος, τι είχε κάνει, καθώς και ποιοι ήταν οι Βιεννέζοι, για τους οποίους έχω ακούσει έκτοτε του κόσμου τα κλισέ και τις προκαταλήψεις, κι έχω καταλήξει στο συμπέρασμα πως εκείνη τη μέρα, αν και υπάρχουν έλληνες παντού, θα πρέπει να ήμασταν οι μόνοι που την είδαμε, εκείνη την Πρωτομαγιά.
Έχω πάντα μια προσδοκία την Πρωτομαγιά. Ακόμα και τώρα που έχω σιχαθεί τις πορείες και δεν υπάρχει περίπτωση να με πας ούτε δεμένη σε διαδήλωση, κάτι μέσα μου τραγουδάει και χοροπηδάει στους δρόμους. Κάτι μέσα μου ακόμα ελπίζει τη συμφωνία με κάποιο πλήθος, τη βάπτιση στη συλλογική ψυχή. Αθάνατο αριστερό φολκλόρ. Καλύτερα θα μάθαινα χορό, να ήξερα πώς τελετουργικά εκφράζεται η ανάγκη αυτή και ικανοποιείται.
Βγαίνω και μαζεύω λίγα λουλούδια, το έχω γυρίσει πλέον στο παγανιστικό, με τα παιδιά έφτιαχνα στεφάνια όσο ήταν μικρά, σήμερα φτιάχνω ένα μπουκέτο και θυμάμαι την Αλίκη που είχαμε κάνει μαζί εκδρομές, είχαμε πλέξει στεφάνια, κι είχαμε πλέξει επίσης προσδοκίες και βεβαιότητες για τις συγκινήσεις της φιλίας μας, αν μη τι άλλο. Με πιάνει ξαφνικά μια αμφιβολία, της είχα πει για κείνη την Πρωτομαγιά στη Βιέννη, την Freiheit in Griechenland και το πορτρέτο του Γλέζου; Μα βέβαια θα της είχα πει, είχαμε φλομώσει η μια την άλλη με παλιές ιστορίες, άρα δεν έχει νόημα να αμφιβάλω. Θα τηλεφωνιόμασταν και θα θυμόμασταν διάφορα σήμερα, αλλά δεν είμαι θλιμμένη καθώς τη σκέφτομαι, κοιτάζω τη φωτογραφία της και σχεδόν μιλάμε.
Πέρσι τέτοια εποχή ήμασταν στο Εδιμβούργο, και επισκεφτήκαμε φίλους σε ένα σπίτι που είχαμε μείνει πριν οκτώ χρόνια με ανταλλαγή, στην Κάρολ. Η Κάρολ, με την οποία αλληλογραφούμε, μας πήγε στην πλατεία της γειτονιάς της και μας έδειξε κάτι γλάστρες με ανθισμένες πρίμουλες. «Αυτές τις φύτεψα εγώ μαζί με τις φίλες μου» μας είπε.
Νομίζω ότι θα μου άρεσε πολύ να φυτέψω μια μέρα γλάστρες μαζί με τις φίλες μου σε μια πλατεία της Αθήνας. Μπορεί να ακούγεται πολύ ταπεινή ως προσδοκία, αλλά πλέον μου αρκεί. Κι ας ειρωνεύονται οι φίλοι επαναστάτες τους Ατενίστας.
Καλά κουράγια. Ο μήνας θα είναι δύσκολος, με εξαιρετική παραγωγή κακογουστιάς, ως συνήθως.

Ιπτάμενες γιαγιάδες

  Σηκώνω το εγγόνι μου αγκαλιά να πάμε στην αλλαξιέρα και καθώς το μικρό του βάρος πλημμυρίζει το σώμα μου, προφέρω ασυναίσθητα τις χαϊδευτι...