Άυλη κληρονομιά

Μικρούτσικος, Σπανός, Μαχαιρίτσας. Τρεις συνθέτες πέθαναν τη χρονιά που φεύγει, μάλιστα στο δεύτερο μισό της. Και η Τερψιχόρη Παπαστεφάνου σε μεγάλη ηλικία, δεν ήταν μόνο διευθύντρια της Χορωδίας Τρικάλων, αλλά και συνθέτρια. Πιο πολιτικοποιημένος ο Μικρούτσικος, με επικό στιλ συχνά, με ορχήστρες και διευθυντικές θέσεις, πιο πολύ στραμμένοι στο άτομο και στο πιάνο τους ή την παρτιτούρα οι άλλοι δύο, ο καθένας με διαφορετικό τρόπο. Και η Παπαστεφάνου να δίνει στους Χατζιδάκι - Θεοδωράκη το ύφος δυτικών χορωδιακών ύμνων.

Αγαπήσαμε τα τραγούδια τους, τα τραγουδήσαμε, μας ευεργέτησαν με το δώρο της μουσικής που εύκολα τρυπώνει στην καθημερινότητα, μας ακολουθεί και τη δεχόμαστε κάθε στιγμή, το τραγούδι. Στην οικογενειακή γιορτή αποχαιρετισμού της χρονιάς, τα παιδιά έπαιξαν γνωστά κομμάτια τους, τα είχαν στο μυαλό, στην άκρη της γλώσσας. Τι προνόμιο, τι ευτυχία, τι μεγάλη χάρη τα τραγούδια, να τα γράφεις, να τα μαθαίνεις, να τα τραγουδάς!

Αλλά πριν από Μαχαιρίτσα, Σπανό και Μικρούτσικο, πριν κι από τους απαραίτητους Χατζιδάκι, Θεοδωράκη και Σαββόπουλο που ανοίγουν τη βραδιά, παίξανε επιτυχίες προπολεμικές, Σουγιούλ, Γιαννίδη, Μωράκη και Αττίκ, αυτά που έπαιζε η μαμά μας στο πιάνο και άκουγαν και τα εγγόνια της σε κάθε γιορτή. Ευτυχισμένα παιδιά, μεγάλωσαν με μουσική γιαγιά, τα κάθισε και τα τέσσερα στο πιάνο και τους έβαλε τα δάχτυλα στα πλήκτρα, και δεν κουράστηκε χρόνια και χρόνια να τα κυνηγάει για να διαβάσουν. Δεν το έχει ο καθένας αυτό, δεν υπάγεται στη διδακτέα ύλη του σχολείου, ήταν η δική της νεανική αγάπη που μπόρεσε να την ξαναπιάσει όταν πήρε σύνταξη κι απέκτησε εγγόνια. Ετσι μεγαλώσαμε όλοι μαζί της, με νότες και στίχους. Ο χρόνος μπορούσε να κάνει κύκλους, να φεύγει και να επιστρέφει με την ανανεωτική δύναμη των τραγουδιών, που δεν γερνούν, που ανακαλούν, που διώχνουν τις ρυτίδες και μας διατηρούν φρέσκους.

Τη χάσαμε κι εκείνη ετούτη τη χρονιά, τη μαμά και γιαγιά, την πιανίστριά μας. Είχε γεράσει, ξεχνούσε, μας μπέρδευε, μόνο τις νότες θυμόταν, εκεί κανένας δεν μπορούσε να της παίξει παιχνίδια άσχημα, στο πιάνο της μπροστά. Μας έδωσε την αρχή του μίτου και τον κρατάμε πάντα, και τραγουδάμε διαρκώς, και σε κάθε δυσκολία, σε κάθε άγρια στιγμή, ένας στίχος σκάει στο μυαλό μας χορεύοντας και μας τραβάει ψηλά, μας ξαλαφρώνει, μας δίνει κουράγιο.