Η κυρία με τα τετράδια

Γνώρισα πριν λίγο καιρό μια κυρία, συνταξιούχο δασκάλα, η οποία περνά τον ελεύθερο χρόνο της διαβάζοντας. Μου έδειξε τη βιβλιοθήκη της. Κλασική λογοτεχνία σε παλιές και καινούργιες εκδόσεις, Ντοστογέφσκι και Τολστόι, Ουγκό και Ντίκενς, επίσης Έλληνες, οι παλιότεροι κυρίως. Και μερικά ιστορικά. Στο γραφείο της ανοιγμένος ένας τόμος του Παπαδιαμάντη και δίπλα ένα τετράδιο.

Διαβάζω κρατώντας σημειώσεις, μου εξήγησε. Κάνω περίληψη μόλις τελειώνω κάθε μυθιστόρημα, οπότε καταλαβαίνεις, με τον Παπαδιαμάντη και τα διηγήματα πρέπει  να έχω δίπλα το τετράδιο. Βοηθάει τη μνήμη και τη συγκέντρωση, δεν θέλω να ξεχνώ αυτά που διαβάζω και άλλος τρόπος δεν υπάρχει. Τα μαζεύω όλα εδώ. Για να μην ξεχάσω να σκέφτομαι.

Δυο ολόκληρα ράφια στη βιβλιοθήκη της πιάνουν τα τετράδια αυτά, με τους τίτλους των βιβλίων γραμμένους στη στενή ράχη με μπλάνκο. Τόση δουλειά, τόση επιμέλεια, με ποιο σκοπό; Τι τα κάνεις όλ’ αυτά τα τετράδια που κανείς δεν περιμένει να διαβάσει, που μάλλον κανενός το ενδιαφέρον δεν θα προκαλέσουν; Και πώς βρίσκεις ενέργεια να μην αφήνεις βιβλίο χωρίς περίληψη, σκέψεις, σημειώσεις, συμπεράσματα, ηθικόν δίδαγμα, που λέγαμε κάποτε; Λες και μαζεύτηκε από τα χρόνια της διδασκαλίας, τότε που ήταν αναγκασμένη να διαβάζει τις περιλήψεις των μαθητών, και ήρθε πια η στιγμή να γράψει τις δικές της, αλλά είναι δυνατόν να γράφει κανείς έτσι απλά, μόνο για τον εαυτό του; Να μη χρειάζεται κάπου να δείξει αυτό που κάνει; Ούτε καν να το διαβάσει σε λέσχη ανάγνωσης, να το συζητήσει, κάτι που θα θύμιζε την τάξη του σχολείου;  Είναι η ωριμότητα της ηλικίας, ή της δουλειάς; Τέτοια εκτίμηση στη διδασκαλία που την κάνει να αποφασίζει ότι αρκεί να συνεχίσει να διδάσκει τον εαυτό της, αν κανείς άλλος πια δεν τη χρειάζεται, να παράγει αυτές τις σημειώσεις από τα διαβάσματά της με σύστημα και επιμονή, σαν θεραπεία, σαν άσκηση που  συντηρεί τους νευρώνες;

Μου δίνει να ξεφυλλίσω ένα τετράδιο. Στρογγυλά γράμματα, σαν καλή μαθήτρια του Δημοτικού που ποτέ δεν ξέφυγε από βαρεμάρα να τα τεντώσει, να τα κάνει βιαστικά, να τα κάνει λοξά και άσχημα. Θα μπορούσε να είναι ένα έργο μοντέρνας τέχνης άραγε τα ράφια ολόκληρα, εκπαιδευτικό μνημείο για έκθεση κάπου, θα μπορούσε με κάποιο τρόπο να τα δει μια άλλη δασκάλα, να βάλει ένα καλό βαθμό με πολλά θαυμαστικά;