Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2022

Η Καλαμάτα του Ντάρελ και του Αναστόπουλου

Παρακολουθώντας το πέρασμα του Λόρενς Ντάρελ, νεαρού δασκάλου αγγλικής γλώσσας, από την Καλαμάτα το φθινόπωρο του 1940, ο Τάκης Αναστόπουλος (1948-2019) παρακολουθεί την πόλη του. Θέλει να περπατήσει στους δρόμους της τα χρόνια εκείνα, πριν γεννηθεί, να έχει φόντο τη θάλασσα στα βήματά του ανάμεσα στα ωραία διώροφα και τριώροφα σπίτια της, που ήταν τότε ακόμα κυρίαρχα του αστικού της τοπίου, να ανασάνει για λίγο μαζί τους, σαν άρτι αφιχθείς, τη μυρωδιά που ανάσαναν και οι γονείς του άρτι αφιχθέντες την ίδια εποχή στην ίδια πόλη. Θέλει να κάνει παρέα με τους γονείς του για λίγο, να τους συναντήσει τότε που ήταν νέοι, πριν γίνουν γονείς, να δει με τα δικά τους μάτια τη γενέθλια για εκείνον πόλη. Βουτάει την πένα του στο υλικό του Ντάρελ, στον εξωτισμό του Ντάρελ, ακόμα και στον τρόπο του Ντάρελ, γράφοντας ένα μικρό βιβλίο που μοιάζει a la manière de, αλλά τελικά είναι a sa manière a lui, με τρυφερότητα εντελώς δική του.

Ο Λόρενς Ντάρελ είναι ο ήρωας της νουβέλας αυτής με τίτλο Στη σκιά του Ταϋγέτου (εκδ. Εστίας), ο διάσημος συγγραφέας που πέρασε τη ζωή του αποφεύγοντας την Αγγλία αλλά μεταφέροντας το πνεύμα της στα μέρη που ταξίδευε, τουλάχιστον στον τρόπο με τον οποίο τα έβαζε στη λογοτεχνία του. Είχε γεννηθεί στην Ινδία, κι άντεξε την Αγγλία μόνο ως μαθητής, έκτοτε την απέφευγε τόσο που είχε καταφέρει κάποια στιγμή να χάσει την υπηκοότητά του, αν και συνεργάτης της κυβέρνησης στη διάρκεια των περισσότερων ταξιδιών του.

Το βιβλίο του Αναστόπουλου τον παρακολουθεί σε μια κρίσιμη ιστορική στιγμή. Ο Ντάρελ πήγε στην Καλαμάτα για να στήσει ένα ινστιτούτο αγγλικών σπουδών που θα γινόταν αντίβαρο στο γερμανικό ινστιτούτο, το οποίο ήταν αρκετά δημοφιλές στη φάση εκείνη. Είχε μαζί του την πρώτη του γυναίκα, Νάνσι, και την κόρη τους, την Πηνελόπη, μωρό. Ταξίδεψαν με τρένο, έμειναν λίγες μέρες στο καλύτερο ξενοδοχείο της πόλης, και ύστερα σε ένα διώροφο στην παραλία από όπου μπορούσαν απλώς να διασχίζουν τον δρόμο και να φτάνουν στη θάλασσα. Εχει αρχίσει να φθείρεται η σχέση του ζευγαριού, λίγο αργότερα θα χωρίσουν, ο Ντάρελ θα κάνει συνολικά στη ζωή του τέσσερις γάμους. Αλλά στην Καλαμάτα είναι ακόμα μαζί, εκείνη ασχολείται περισσότερο με το μωρό, εκείνος ενίοτε αναζητά διαφυγές, πηγαίνει νυχτερινές βόλτες σε κέντρα διασκέδασης, φλερτάρει με νεαρές Ελληνίδες, ή τις αφήνει να τον φλερτάρουν. Ενα τέτοιο βράδυ μαθαίνει ότι η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο και παρακολουθεί την επόμενη μέρα τους φαντάρους να φεύγουν με το τρένο. Παρακολουθεί την εξέλιξη του πολέμου και γνωρίζει καλύτερα μερικούς ανθρώπους της Καλαμάτας, μαζί του κι εμείς, τις ιστορίες τους και την καθημερινότητά τους. Θα έμενε άραγε περισσότερο καιρό αν δεν ξεκινούσε τον Απρίλιο της επόμενης χρονιάς η κάθοδος των κατακτητών Γερμανών; Αναγκάστηκε να φύγει κρυφά με ένα καΐκι έχοντας σπείρει τη φήμη ότι θα το έκανε διά ξηράς. Ο πόλεμος είχε ακόμα μπροστά του τα χειρότερα χρόνια, κυρίως γι’ αυτούς που δεν μπορούσαν να φύγουν. Ο Ντάρελ θα ζήσει συγκλονιστικά χρόνια στην Αλεξάνδρεια, την Καλαμάτα την περιμένουν χρόνια σκληρά, Κατοχή, Εμφύλιος, παρακμή. Στο σημείο αυτό οι δύο βασικοί ήρωες, η πόλη και ο συγγραφέας, χωρίζουν.

Ο Τάκης Αναστόπουλος ανέλαβε να ξαναζωντανέψει εκείνο το παλιό, σύντομο σμίξιμο τους. Η πόλη ανασηκώνεται ολοζώντανη στην εποχή που τα ωραία της κτίρια είχαν νόημα, τα τρένα της κυκλοφορούσαν, υπήρχε κάποια παραγωγή γύρω της, κοινωνικές τάξεις, μοναδικές ανθρώπινες περιπέτειες. Τη διασχίζουμε με το βλέμμα του συγγραφέα, είναι ο Ντάρελ ή ο Αναστόπουλος; Είναι πάντως κάποιος που την αγάπησε και δεν θέλει να την αφήσει να ξεχαστεί.

https://www.tovima.gr/printed_post/ksanazontaneyontas-crtin-kalamata/?fbclid=IwAR2E6ZMOwZ1eqznzJ21Q4D6VdQnQqdXxJGwjM4-97VT2IpFieC4mdBnfSZw

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Πόσο δύσκολο να γίνει το προσωπικό, πολιτικό.

Τη νύχτα που έφτασε ο Καραμανλής στο Ελληνικό να αναλάβει τα ηνία της χώρας που είχε βρεθεί στο χείλος του γκρεμού, πενήντα χρόνια πριν, δεν...