Καλή επαναστατική χρονιά

Τα μέτρα για την πανδημία θα αναγκάσουν οπωσδήποτε τις γιορτές για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση να αλλάξουν κατεύθυνση. Δύσκολο να μαζέψεις πλήθος σε εορτές και πανηγύρεις όταν δεν είναι σίγουρο ότι θα έχουμε όλοι εμβολιαστεί ως το τέλος του χρόνου. Αλλά θα μπορούσε να είναι ευκαιρία για αναστοχασμό και αποφάσεις σχετικά με τα όσα μαθαίνουμε γι αυτήν από τα μαθητικά μας χρόνια και στη συνέχεια.

Γράφονται ήδη άρθρα πολλά και κυκλοφορούν βιβλία, μερικά στο Διαδίκτυο, όπου αποτυπώνονται άμεσα και πολλές αντιδράσεις αναγνωστών. Αμέσως διαπιστώνει κανείς ότι οι ιστορικοί που τολμούν να εκθέσουν τα γεγονότα επιστημονικά, σύμφωνα με τις πηγές τους και τις έρευνες τους, συναντούν αντιδράσεις θυμού. Δύσκολα θα γίνουν δεκτά στη συζήτηση γεγονότα που αλλάζουν τις αγιογραφίες των ηρώων με τις οποίες μεγαλώσαμε, ή ακόμα και την κλασική αριστερή κριτική προς τους πολιτικούς που παίρνει θέση σε έναν ή σε όλους τους εμφύλιους που περιλάμβανε η Επανάσταση. Έχουμε μάθει να θεωρούμε τους Έλληνες πάντα καλούς, πάντα θύματα, και η απλή αναφορά σε σφαγές που εκείνοι έκαναν, αμάχων πληθυσμών, ας πούμε, σοκάρει τόσο ώστε την πληρώνει ο ερευνητής που θα τολμήσει να την αναφέρει. Κι όμως θα έπρεπε να ξέρουμε, τρεις φορές σε διαφορετικές ηλικίες μαθαίνουμε την Ιστορία της Επανάστασης.

Πριν τελειώσει το 2020 διάβασα για την ατομική ταφή μικρών παιδιών στα Κατεχόμενα της Κύπρου που είχαν σκοτώσει οι άνδρες της ΕΟΚΑ β σε τουρκικό χωριό τον Αύγουστο του 1974. Την πλευρά των ελληνικών επιθέσεων στον πόλεμο εκείνο που κατέληξε στην τουρκική εισβολή και κατοχή, μόνο υπαινιχτικά την έχω δει να δημοσιεύεται σε μας. Η είδηση κατέληγε σε ανάλυση της τουρκικής προπαγάνδας, που ξανά οργάνωσε ταφή παιδιών τα οποία είχαν ήδη ταφεί. Ναι, αλλά ήταν παιδιά που θα ζούσαν τώρα, θα ήταν γύρω στα πενήντα, και με φριχτό τρόπο έχασαν τη ζωή τους. Και δεν θυμάμαι να έχουμε μιλήσει γι αυτό δημόσια και πολύ.

Πιστεύω ότι υπάρχει ένα ανώτερο επίπεδο εθνικής συνείδησης από αυτό στο οποίο βρισκόμαστε επίσημα αυτή τη στιγμή. Περισσότερη αλήθεια, παραδοχή των λαθών και των εγκλημάτων, θα οδηγούσε σε μεγαλύτερη γνώση και τελικά αυτοπεποίθηση. Εύχομαι να αντέξουν οι ιστορικοί να συνεχίσουν τη δουλειά τους, και με την αναγκαστική στέρηση πολυπληθών εορτών και πανηγύρεων, να κερδίσουμε ένα σκαλοπάτι καλλιέργειας και περίσκεψης.