Το ευγενικό αίμα

Πώς έγινε κι οι άνθρωποι που έζησαν αιώνες μαζί, χωρίς συγκρούσεις, πέρα από τις καθημερινές που συναντά κανείς στο είδος των ανθρώπων, πώς έγινε ξαφνικά, δέκα χρόνια πριν ο αιώνας τελειώσει, να βρεθούν αντιμέτωποι με τέτοιο μίσος; Πολλά κείμενα και αναλύσεις διάβασα περι του θέματος που αντιμετωπιζόταν ως βαλκανική ιδιομορφία, από την αρχή των πρώτων πολέμων στη Γιουγκοσλαβία. Αλλα τίποτα δεν με φώτισε περισσότερο από τα λόγια ενός Σέρβου που άκουσα προχτές σ’ ένα «παράθυρο» του Σκάϊ.

Συνηθίζει κάθε βράδυ ο Σκάι αυτές τις ημέρες, να καλεί έναν Σέρβο κι έναν Αλβανό να τσακώνονται μέσω των παραθύρων του. Ηταν στη μέση λοιπόν ο Ν.Ευαγγελάτος, κι εκείνοι ένθεν και ένθεν. Μιλούσαν και οι δύο ελληνικά, με κάποια λαθάκια, αλλά σε γενικές γραμμές καλά. Ο Σέρβος ήταν ένας φαρδύστερνος μακρυμάλης νεαρός, πολύ καλοβαλμένος. Στις κατηγορίες του Αλβανού για καταπίεση των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου, άρχισε να λέει:

«Κανένας Σέρβος, που έχει στις φλέβες του, το αίμα του Άγιου Σάββα, του Βασιληά Στέφανου και του Τσάρου Λάζαρου.... και πιστεύω ότι όλοι το έχουν..κανένας δεν θα διαφωνούσε μαζί μου! Εγώ είχα συμμαθητές Αλβανούς στο Σχολείο κι έμαθα μάλιστα και λίγα αλβανικά, γιατί ήταν το λιγότερο που θα μπορούσα να κάνω για να δείξω την αγάπη μου σ΄ένα λαό που τον φιλοξενούσαμε»..

Φαινόταν τόσο γαλήνιος κι ευτυχισμένος τη στιγμή που έλεγε αυτές τις λέξεις, και πραγματικά εξηγήθηκαν όλα τόσο απλά! Οι Αλβανοί μπορεί να είναι έξη αιώνες στο Κόσοβο, αλλά δεν έχουν το αίμα των ως άνω επιφανών Σέρβων. Είναι φιλοξενούμενοι. Είναι ξένοι. Ας είναι περισσότεροι. Η φιλοξενία τελειώνει. Χρειαζόμαστε τον ξενώνα για ιδιοκατοίκηση. Τέλος!

Πόσο γλυκό, πόσο ακαταμάχητο το μεθύσι του αίματος! Του γνησίου κι ανόθευτου φυσικά. Πόσο ωραία πλημμύρα υπέροχων συναισθημάτων ο εθνικισμός, να νοιώθεις  περιούσιος λαός, ο καλύτερος, και φυσικά καταδιωγμένος και κυνηγημένος απ΄όλους! Πόση αξία αποκτούν τα κειμήλια, τα ενθύμια, πώς χρυσώνονται τα αρχαία, πώς όλα γλυκαίνουν σαν παιδικό παραμύθι, πώς σε μεταμορφώνουν σε Υπεράνθρωπο και δεν καταλαβαίνεις το κενό της ζωής, τον πόνο και τον παραλογισμό της. Και πόσο δύσκολο και άχαρο και βασανιστικό, να πρέπει να συμβιβαστείς, να ζήσεις με τον άλλον, να αποδεχθείς τον ξένο, να συνυπάρξεις. Προσπάθεια χωρίς εξάρσεις και μεγαλεία, καθημερινή, σαν τον μόχθο της επιβίωσης.

Μέσα στο γεμάτο έπαρση βλέμμα του νεαρού Σέρβου, είδα το καθαρό του αίμα να φωνάζει και μ’ έπιασε τρέμουλο για όλη τη γλύκα, την ηδονή της αναζήτησης  εθνικής ταυτότητας, της αναζήτησης υπαρξιακής συνέχειας και σημείων ιστορικής αναγνώρισης. Είναι δυνατόν αυτή η θεάρεστη πράξη, να σε οδηγήσει στο μίσος και την κτηνωδία των εθνικών εκκαθαρίσεων;  Γίνεται;

Έχει ξαναγίνει, πολλές φορές, σ’ αυτή την γηραιά ήπειρο.

 

 

                                         Άννα Δαμιανίδη