Η πόλη των χιλίων ποταμών

Αργήσαμε να πάρουμε μπρος, ομολογούσε στο ραδιόφωνο ο δημοσιογράφος που ασχολούνταν με τις πλημμύρες. Λογικό, αφού υπήρχαν τόσα συγκλονιστικά να ασχοληθούν, οι εκλογές της Κεντροαριστεράς, το διάγγελμα του πρωθυπουργού, ο δεύτερος γύρος των εκλογών της Κ/Α, οι ειδήσεις του ΑΠΕ για την υποδοχή πθ στη Θράκη κλπ. Και καθώς συνδεόταν με το ρεπορτάζ στη Μάντρα και τη Μαγούλα, και καθώς αυξανόταν ο αριθμός των νεκρών στις ειδήσεις, τα μονίμως καυτά πολιτικά θέματα συνεχίζονταν: τι είπε ο Δανέλης για το δεύτερο γύρο, ως τι εκφράζει απόψεις η Ξαφά; Είμαστε συνδεδεμένοι με ομφάλιο λώρο με τα πρόσωπα της πολιτικής, αν σταματήσει η ροή τροφής θα κινδυνέψουμε. Έχουμε ξεχάσει τι ακριβώς δουλειά κάνουν, τους παρακολουθούμε προσηλωμένοι σα να βρίσκονται στη γυάλα του Τρούμαν σώου. Πώς να απαγγιστρωθείς για να ασχοληθείς με τις πλημμύρες κάτι αυθαίρετων συνοικισμών τέρμα Θεού, κάτι δήθεν πόλεων που χτίστηκαν χωρίς να το πάρει χαμπάρι κανείς, χωρίς σχέδιο εννοείται, αυτό δα έλειπε. Εδώ ολόκληρη πρωτεύουσα χτίστηκε χωρίς σχέδιο, θα φτιαχνόταν σχέδιο για τη Μάνδρα και τη Μαγούλα;

Αν και σαν πρωτεύουσα που ήταν είχε το καλό το ποτάμι, το μεγάλο, τον Κηφισσό, είχε και τον Ιλισσό, τον τραγουδισμένο, να τους κάνει αγωγούς ομβρίων και αποχετεύσεων και να πορεύεται. Την ευνόησε η εποχή, τότε που χτιζόταν ακόμα τα ρέματα δεν μπαζώνονταν, δεν το είχαν σκεφτεί αυτό οι κτηματίες, είναι μέθοδος που εφαρμόστηκε αργότερα, όταν ξεθάρρεψαν πια οι πόλεις κι ανοίχτηκαν σε βουνά και λαγκάδια, κι εντάξει με τα βουνά, κανένα πρόβλημα, αλλά ίσως έπρεπε να συγκρατηθούν στα λαγκάδια;

Ποιος ξέρει; Λέω τώρα εγώ, υποθέσεις κάνω. Κάτι ρεπορτάζ, κάτι έρευνες, κάτι τέτοια βαρετά που γίνονταν στον προηγούμενο αιώνα, τότε που ακόμα νομίζαμε ότι η δημοσιογραφία είναι να βρίσκεις πράγματα, να τα καταλαβαίνεις και να τα αποκαλύπτεις, να αφυπνίζεται η κοινωνία και να αντιδρά, όχι να παρακολουθείς μέρα -νύχτα τις διασημότητες. Να μαθαίνουν ας πούμε οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου ότι δεν έχουν γίνει με σχέδιο οι πόλεις τους, να αγανακτούν και να αντιδρούν. Να αναγκάζονται οι πολιτικοί να φτιάχνουν σχέδιο πόλεως πριν τις πόλεις. Τέτοιες αφελείς ιδέες είχαμε, γιατί τι νόημα θα είχε αλλιώς να καταγγέλεις τις παραλείψεις; Θα γεννούσαν οι καταγγελίες γνώση, θα γεννούσε η γνώση απαίτηση, τέτοια διαλεκτικά ονειρευόμασταν.

Το περαιτέρω ρεπορτάζ και οι επαναλαμβανόμενες μπόρες, πλημμύρες και συμφορές, απέδειξαν πολλαπλώς ότι αυτή δεν είναι η σωστή σειρά των πραγμάτων όπως συμβαίνουν. Δεν φτιάχνεται πολεοδομικό σχέδιο για να γίνει πόλη, χωριό, οτιδήποτε, όχι στην Ελλάδα. Ξεκινούν απλώς κάποιοι που έχουν κτήματα να τα πουλούν, κάποιοι που θέλουν σπίτια να τα χτίζουν, κι όταν χτιστούν πολλά, τότε οι ιδιοκτήτες γίνονται πολιτική δύναμη του βουλευτή τους, ή του δημάρχου τους, τους κρατά στο χέρι και ταυτοχρόνως τον κρατούν κι εκείνοι, κι όλοι μαζί κρατιούνται κόντρα στη λογική, που δεν τη θέλουμε γιατί είναι δυτική κι αντίθετη με τις παραδόσεις μας. Η οποία λέει ότι αν μπαζώσεις ρέμα, θα πλημμυρίσεις το φθινόπωρο. Αν δεν φτιάξεις σχέδιο πόλης, αν δεν λάβεις υπόψιν τα βουνά και τα λαγκάδια, αν δεν προβλέψεις αγωγούς, και άλλα ασύμφορα είδη, πεζοδρόμια, πλατείες, θα ζήσεις μαύρη ζωή σαν τους μαύρους κλέφτες. Ε, δεν πειράζει, οι μαύροι κλέφτες ήταν οι ένδοξοι μας πρόγονοι. Μαύρη μαυρίλα κι εμείς, μαύρη σαν καλιακούδα. Γιατί να δυσαρεστήσει τους φηφοφόρους του κάθε δήμαρχος κι ο κάθε βουλευτής, υποχρεώνοντας τους να προσαρμοστούν στις ανάγκες ενός πράγματος τόσο αφηρημένου όλες τις ημέρες του χρόνου εκτός από τις βροχερές, ενώ μπορεί να τους έχει ευχαριστημένους και ταυτόχρονα να τους έχει και στο χέρι, αφήνοντας τους να κάνουν ό,τι θέλουν; Θα εμφανιστεί σαν ευεργέτης μια μέρα, βάζοντας τα απίθανα σπίτια τους στο σχέδιο πόλης, ύστερα θα πουλήσει διάφορες άλλες εξυπηρετήσεις που θα μπαλώνουν πρόχειρα τις ελλείψεις που ποτέ δεν θέλησαν να δουν, ούτε οι εκείνοι, ούτε αυτός. Μια χαρά όλα.

Δεκαέξι νεκροί λοιπόν από τη μπόρα αυτή τη φορά. Και να μην υπάρχει ελπίδα ότι μπορεί κάτι να ξεκουνηθεί, ότι θα καταλάβουμε με πόνο το τι έχει συμβεί, το πώς στηρίξαμε την ίδια τη ζωή μας και τη ζωή των παιδιών μας σε τραπουλόχαρτα που βάψαμε σα σκηνικό αστικού περιβάλλοντος, ότι θα αποφασίσει κάποιος να χαλάσει τη ζαχαρένια του μελετώντας σε βάθος τις αιτίες, σίγουρος ότι θα δεχτεί η κοινωνία μεγάλες αλλαγές στον τρόπο που εκμεταλλεύεται τα ακίνητά της και χτίζει τις πόλεις της, ή ότι θα βρεθεί πολιτικός που θα αντισταθεί στην πορεία των πραγμάτων και στις συνήθειες των ψηφοφόρων του. Όχι, αυτά δεν γίνονται.

Πριν λίγους μήνες είχε κυκλοφορήσει στο ιντερνετ χάρτης της Αττικής με τα ποτάμια της. Είναι σοκ να βλέπεις το δίκτυο αυτό, πυκνό δίκτυο ρεμάτων, τι πιο φυσικό σε ένα χώρο που περιβάλλεται από βουνά, τη στιγμή που ζεις σε μια πόλη που δεν διαθέτει ως ποτάμι παρά ένα ρυάκι με αρχαίο όνομα μέσα σ’ έναν αρχαιολογικό χώρο.