Ακόμα οι ετερόχθονες

 

ΤΡΙΤΗ ΜΑΤΙΑ

Θυμάμαι ακόμα την εντύπωση που μου έκανε το κείμενο της Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου μια μέρα που περίμενα να δω καθηγητές στο σχολείο των παιδιών μου, χαζεύοντας κάδρα. Τόσο φιλελεύθερο, προχωρημένο στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων κείμενο, ντροπή μου βέβαια έπειτα από σπουδές στη Νομική, για την οποία είχα εξεταστεί και στην Ιστορία, να εκπλήσσομαι σαν να το έβλεπα πρώτη φορά, αλλά μπορεί και να το έβλεπα πρώτη φορά. Μέσα στη χούντα είχα τελειώσει το σχολείο, σχεδόν και το Πανεπιστήμιο, θα απέφευγαν να αναλύουν διακηρύξεις ελευθερίας, δικαιωμάτων και ελευθεροτυπίας. Ενώ μαθαίναμε υποχρεωτικά ένα σωρό χρονολογίες μαχών και αριθμούς νεκρών εκατέρωθεν, με τόση επιμονή που δεν περίσσευε χώρος και χρόνος να αποκτήσουν τα γεγονότα τη βαθύτερη σημασία τους.

Δημοσιεύονται και αναλύονται φέτος ξανά εκείνα τα κείμενα. Πραγματικά σπουδαία για την εποχή τους, σε μια κοινωνία τόσο διαφορετική από το όραμά τους. Μπορεί να μην εφαρμόστηκαν τότε, αλλά και τώρα ακόμα δεν έχουν ξεπεραστεί, σαν ιδέες. Η ισότητα και τα δικαιώματα για όλους τους ανθρώπους είναι τώρα πια νόμοι στα περισσότερα κράτη του κόσμου, και τίποτε καλύτερο δεν έχει σκεφτεί κανείς. Στην πράξη μπορεί να απέχει ακόμα πολύ η ανθρωπότητα, αλλά τουλάχιστον η ιδέα έχει επικρατήσει.

Αν πάρουμε ένα-ένα τα δικαιώματα, είναι σήμερα για όλους κατοχυρωμένα. Για όλους; Οχι. Υπάρχει μια κατηγορία ανθρώπων που ακόμα δεν έχουν φτάσει στο επίπεδο των πολιτών, και είναι οι μετανάστες. Σαν να ξαναζεί στο σήμερα εκείνη η παλιά διαίρεση αυτοχθόνων και ετεροχθόνων, οι νόμοι μας οι τόσο επεξεργασμένοι, τόσο προχωρημένοι, με την τόσο λεπτομερή υπεράσπιση των δικαιωμάτων, δεν καλύπτουν ακόμα τους ανθρώπους που ζουν εδώ χρόνια, ας μιλήσουμε μόνο γι’ αυτούς. Παιδιά που πάνε στο ελληνικό σχολείο και δεν έχουν ιθαγένεια. Εργαζόμενους κι εργαζόμενες εγκατεστημένους με την οικογένειά τους που πληρώνουν ξανά και ξανά αιτήσεις υπηκοότητας, οι οποίες συχνά απορρίπτονται για λόγους που δεν καταλαβαίνουν.

Καλές είναι οι γιορτές και οι δημοσιεύσεις, αλλά μήπως πρέπει να κάνει κάτι η Πολιτεία κάτι πιο επαναστατικό για να τιμήσει τη μεγάλη Επανάσταση; Ενα βήμα τολμηρό σαν εκείνα τα δικά της, να καταργήσει ας πούμε τουλάχιστον εκείνο το απαράδεκτο jus sanguinis για την ιθαγένεια των παιδιών που γεννιούνται εδώ ή έρχονται σε παιδική ηλικία και μεγαλώνουν στην Ελλάδα; Δεν θα ήταν άξιο κάτι τέτοιο εκείνων των υπέροχων οραματιστών που σχεδίασαν τον σημερινό κόσμο των δικαιωμάτων μας;