Αγγίζοντας την Εφεσία Αρτέμιδα

Πάντα ζήλευα τα γκρουπ όταν επισκεπτόµουν αρχαιολογικούς χώρους. Κάτι έλεγε ο ξεναγός που εγώ δεν θα άκουγα, και καµιά φορά, αν µιλούσε γλώσσα που καταλαβαίνω, κολλούσα δίπλα να κλέψω πληροφόρηση.

Τώρα πήγα κι εγώ µε ξεναγό στην Εφεσο, πραγµατοποιώντας, πέρα από το όνειρο της ξενάγησης, και το όνειρο της επίσκεψης στον χώρο αυτό, που φαίνεται τόσο µοναδικής οµορφιάς στις φωτογραφίες. Οµως, αν και φροντίσαµε να είµαστε νωρίς το πρωί, η ζέστη ήταν τέτοια που ούτε την ξεναγό, ούτε τα αρχαία µπορούσα να απολαύσω.
Ευτυχώς είχα το κουράγιο να χαµογελάσω στον επαγγελµατία φωτογράφο, κι έτσι έπειτα από χρόνια µπορεί να καταφέρω να εξωραΐσω την ανάµνηση, µε τις φωτογραφίες που αγόρασα στην έξοδο.
Πιο πολύ ονειρευόµουν να δω την πολύµαστη Αρτέµιδα, αυτό το µυστηριώδες άγαλµα που µε εντυπωσίαζε από µικρό παιδί, σε µια φωτογραφία της δίτοµης «Ελληνικής Μυθολογίας» που είχαµε στο σπίτι. Αλλά το γκρουπ καθυστέρησε και δεν θα προλαβαίναµε το µουσείο, είπε η ξεναγός.
Τελικά, το καλύτερο µε τα γκρουπ είναι είτε να τα ακολουθείς λαθραία στα µουσεία, είτε να τους ξεφεύγεις όταν ανήκεις σ' αυτά.

Καταφέραµε να πάµε πέντε άτοµα στο Μουσείο της Εφέσου, µια µικρή παρασπονδία στο οµαδικό πνεύµα. Για ελάχιστα λεπτά σταθήκαµε µπροστά στα παράξενα αυτά αγάλµατα, της θεάς που θα ήταν κάποια ασσυριακή µεγάλη θεά πριν µεταµορφωθεί σε Αρτέµιδα, τι να κάνει κι αυτή, όλοι προσαρµόζονται στις πραγµατικότητές τους. Τώρα οι αρχαιολόγοι λένε, δεν κρέµονται µαστοί στο στήθος της, αλλά αφιερώµατα, όρχεις µεγάλων ζώων, και µου το χαλάνε.
Κανείς δεν επιτρέπεται να αγγίζει πια αυτά τα έργα, αλλά αν τα κοιτάξεις εντατικά νιώθεις µια σχεδόν απτική αίσθηση, σαν να τα έχεις τυλίξει στην αγκαλιά σου.
Συγκεντρώθηκα για να μπορέσω μέσα στα λίγα κλεμένα λεπτά που μας είχαν παραχωρηθεί να μείνω μόνο με το βλέμμα μόνη με το άγαλμα, νοερά να αγγίξω τους μυστηριώδεις μαστούς. Και για δευτερόλεπτα, χάρις στις σκιές τους, στο ημίφως, στην ένταση που τα μάτια πετυχαίνουν καμιά φορά, ένοιωσα ότι το πέτυχα, σα να συμμετέχω σε μυστική διαδικασία απαγορευμένης θρησκείας. Ύστερα φύγαµε τρεχάλα
(Δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ 31 Αυγούστου 2010) http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=13&artid=4591771

Ένα βράδυ στη Σμύρνη

Είναι δύσκολο να επισκεφθείς τη Σµύρνη, ένα µέρος τόσο βαριά φορτισµένο. Η αίσθηση της απώλειας στην ελληνική συνείδηση την έχει πάει πολύ µακρύτερα από χίλια µύρια κύµατα µακριά κι ακόµα παραπέρα. Κάτι σαν έλξη και απώθηση µαζί στέλνει τα παράλια της Μικρασίας σε άλλον πλανήτη.
Ωστόσο είναι εύκολο να επισκεφθείς τη Σµύρνη.
Υπάρχει µια πτήση εδώ κι ένα µήνα, απευθείας από Αθήνα, και σε σαράντα λεπτά είσαι εκεί. Φτάνεις σε µια πόλη µε το ίδιο κλίµα, δηλαδή ζεστή, που έχει όµως µια µεγάλη παραλία να σε περιµένει µόλις ο ήλιος πέσει. Είναι δέκα χρόνια τώρα, µας είπε η ξεναγός, που η παραλία αυτή διαπλατύνθηκε κι έχουν τα σπίτια µπροστά τους, µετά τον χώρο για πάρκινγκ, µια µεγάλη διπλή λεωφόρο µε νησίδα, ύστερα παρτέρι γκαζόν όπου κάνουν πικνίκ µε τις κουβέρτες τους, ύστερα πεζόδροµο για βόλτες, τραπεζάκια καφενείων, πάγκους µικροπωλητών, χάζι µεγαλοπρεπές. Οι ψαράδες ρίχνουν πετονιές, κι αν δεν έχεις µπορείς να αγοράσεις, οι πλανόδιοι πουλάνε νερό παγωµένο, «οθωµανικό µατζούνι» (µια µαλακιά καραµέλα που την τυλίγουν σε ξυλάκι), φραγκόσυκα που τα καθαρίζουν επιδέξια επιτόπου µε µισό ευρώ το ένα, µύδια µε λεµόνι, πασατέµπο, φωσφορίζοντα παιχνίδια κι ό,τι άλλο µπορείτε να φανταστείτε.
Την πρώτη µας νύχτα στη Σµύρνη, εκεί που ρωτούσαµε τον δρόµο σε έναν ταξιτζή, σταµάτησε ένα γιωταχί µε δυο κοπέλες µέσα, δυο µοντέρνες αγγλοµαθείς επιχειρηµατίες και προσφέρθηκαν να µας πάνε εκεί όπου θέλαµε. Ηµασταν τέσσερις γυναίκες, άδειασαν αστραπιαία το πίσω κάθισµα και στριµωχτήκαµε όλες, κάναµε τη βόλτα στην παραλιακή και µας άφησαν στο Ασανσέρ.
-Πώς να σας ευχαριστήσουµε; ρωτά η ξαδέρφη µου.
- Τεσεκιούρ εντερίµ, λέει η οδηγός µέσα στα γέλια.
Κι έτσι έµαθε την πρώτη της τούρκικη λέξη.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ στα ΝΕΑ: 30 Αυγούστου 2010 http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artid=4591536

Τα μπάνια του λαού

 Γέμισαν οι παραλίες αδειούχους, οικογένειες που κατεβαίνουν µε όλον τον εξοπλισµό στην αµµουδιά και κάνουν τους νεαρούς να τρέπονται σε φυγή, ζαλωµένοι τα δικά τους τα συµπράγκαλα, να βρούνε µέρη ερηµικά. Η νεολαία σαρκάζει όταν χαζεύει την επαφή των πολύ µικρότερων και των πολύ µεγαλύτερων µε το νερό, κι όµως είναι συγκινητική. Κάτι σαν ενιαύσια ιεροτελεστία που κρατά µέρες ολόκληρες, µετρηµένα πρωινά, κι αρχίζει τώρα ακριβώς, αρχές Αυγούστου, µε τα κορµιά ακόµα ασυνήθιστα, αν και περίµεναν να ωριµάσει το καλοκαίρι. Οµπρέλες, αλουµινένιες πολυθρόνες, αντηλιακά, ένα σωρό πράγµατα επιστρατεύονται για να µοιάζουν όλοι µεταξύ τους, κι όµως ο καθένας είναι µοναδικός και ολοµόναχος δέχεται την κρυάδα της πρώτης βουτιάς, την εξοικείωση, την αργή απελευθέρωση από το βάρος του µέσα στο αλµυρό νερό. Θα µπορούσαµε να ψάλουµε όλοι µαζί έναν ύµνο στον Αύγουστο, µήνα και θεό που λέει ο ποιητής, και να βουτάµε στο κύµα µε διάφορα στεφάνια λουλουδιών, όπως οι Τσιγγάνοι στο Εντερλέζι σε κείνη την ταινία του Κουστουρίτσα, αλλά βλέπετε τα έχουµε ξεπεράσει αυτά. Εκτός αν δούµε τις κουλούρες, τις σαµπρέλες, κι όλα τα φουσκωτά παιχνίδια τελικά σαν υποκατάστατα των προσφορών στην υποβρύχια θεά της θάλασσας και το βόλεϊ σε κύκλο σαν ένα είδος οµαδικής λατρείας.

Εδώ που τα λέµε, χρωστάµε ευγνωµοσύνη στις καινοτοµίες του εικοστού αιώνα, στις µαζικές του επαναστάσεις. Ηταν αυτός που καθιέρωσε τη θάλασσα σα µαζική διασκέδαση.

Ισως ύστερα από πολύ πολύ καιρό, όταν η ανθρωπότητα θα επιστρέψει στη θαλάσσια ζωή, πράγµα που δεν αποκλείεται εντελώς, να έχουν όλα τα άλλα ξεχαστεί, οι πόλεµοι, οι ιδεολογίες, και µην έχει µείνει στη µνήµη για τίποτε άλλο ο εικοστός αιώνας παρά µόνο γι αυτό, ότι µετέτρεψε την πικροθάλασσα σε γλυκοθάλασσα και γλυκοκυµατούσα.
https://www.tanea.gr/2010/08/04/opinions/analwsima-ta-pania-toy-laoy/