Ποια δεκαετία;

Δεν πιστεύω ότι η ατμόσφαιρα στην Ευρώπη θυμίζει δεκαετία του 30, όπως είπε ο Μακρόν, και λέγεται πολύ εν γένει. Πιο πολύ μπορεί να θυμίζει την εποχή πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο, ο οποίος άρχισε με ενθουσιασμό και σιγουριά εκατέρωθεν, δι ασήμαντον αφορμή, για να τελειώσει όπως τέλειωσε πριν ακριβώς 100 χρόνια. Τότε ήταν που οι πολίτες των παρηκμασμένων αυτοκρατοριών και των ανερχομένων εθνών ένοιωθαν θυμό για όσα πίστευαν πως τους αδικούσαν, ασφυκτιούσαν στα όρια της Αυστροουγγαρίας, ήθελαν να γκρεμίσουν και να αναδειχτούν με τις ιδιαιτερότητές τους, που ήταν οπωσδήποτε οι καλύτερες του κόσμου και δεν αναγνωρίζονταν επαρκώς, δεν είχαν κράτος να τις πλαισιώνει, όχι παντού, όχι αρκετά, δεν τους περιλάμβανε όλους. Ένας αντιπαθής διάδοχος της ανάγκης, που κανείς δεν τον ήθελε αφότου είχαν χάσει τον ωραίο και αληθινό διάδοχο, εκείνον τον Ροδόλφο, τον εραστή της Μαρίας Βετσέρα, πήγε επίσκεψη στο Σεράγεβο, ένας αυτονομιστής Σέρβος τον σκότωσε, ο αυτοκράτορας αποφάσισε να δείξει την ισχύ του, κι αυτό ήταν. Χάθηκε όλη η χρυσή ηλικία της Ευρώπης, η γενιά που θα γνώριζε στην καθημερινότητά της τα αποτελέσματα της προόδου. Τότε που διαδιδόταν ο κινηματογράφος, τα αυτοκίνητα, οι μηχανές άρχιζαν να απελευθερώνουν, η ιατρική προόδευε, οι γυναίκες τολμούσαν να ζητήσουν δικαιώματα, οι άνθρωποι αντίκριζαν την ευτυχία, τότε ακριβώς ο γέρο Φραγκίσκος Ιωσήφ αποφάσισε να παλιμπαιδίσει και να ξεχάσει τη διπλωματία, να το παίξει πεισμωμένος, να χαρίσει λίγες ώρες ενθουσιασμού στο λαό του, στους λαούς του μάλλον, να ξεμουδιάσουν λίγο από την υπερβολική ειρήνη. Να, πώς πολεμούσαν εκεί κάτω στα Βαλκάνια οι άλλοι και περνούσαν αξέχαστα; Να μη διασκεδάσουν λίγο και οι βορειότεροι;

Όπως λέει κι ένα αγαπημένο μου γαλλικό τραγούδι, μόλις ο πόλεμος τελειώσει πρέπει να κάνεις ειρήνη. Ίσως είναι πιο περίπλοκο. Πριν εκατό χρόνια ακριβώς τέλειωνε ο απαίσιος εκείνος πόλεμος, κι έβρισκε τους Ευρωπαίους αποφασισμένους να μην πολεμήσουν ξανά ποτέ. Αλλά δεν πρόσεξαν την ειρήνη, την έκαναν άτσαλη, παλιομοδίτικη, τους έβγαλε καινούργιο πόλεμο σε είκοσι χρόνια. Κι έκτοτε προσέχουν. Όσο γίνεται, άνθρωποι είναι κι αυτοί. Κι αν ξέχασαν στ’ αλήθεια τι πέρασαν οι παππούδες τους, αν πάλι θυμώνουν, μουτρώνουν, παλιμπαιδίζουν, κι έχουν μουδιάσει από την πολλή ειρήνη, ζηλεύουν τους πρόσφυγες, θέλουν κι αυτοί ανθρωπιστική βοήθεια, επιδόματα, συσσίτια, όλ’ αυτά τα ωραία, ποιος να τους προφυλάξει;