Έρως και ισχύς

Βγαίνοντας απο την απολαυστική ταινία "Σαββατοκύριακο στο Χάιντ παρκ" δεν σκεφτόμουν τη συμμαχία Βρετανίας- ΗΠΑ που ήταν το βαθύτερο θέμα του έργου -κατά τις κριτικές- αλλά τις διαφορές νοοτροπίας των δυο τους σε ειρηνικές περιόδους. Στην ταινία μια ήσυχη γυναίκα, πέμπτη ξαδέρφη του Ρούσβελτ, αποκτά ερωτική σχέση μαζί του στο εξοχικό του, στις όχθες του Χάτσον, την εποχή που ετοιμάζεται ο Β´ Παγκόσμιος πόλεμος στην Ευρώπη. Εκεί τον επισκέπτεται το βασιλικό ζεύγος της Αγγλίας για να ζητήσει τη βοήθεια των ΗΠΑ στον πόλεμο. Το βράδυ της δεξίωσης η ηρωίδα συνειδητοποιεί πως ήταν η δεύτερη ή τρίτη, ή πολλαπλή ταυτόχρονη ερωμένη του προέδρου, ο οποίος διεκδικούσε να απολαμβάνει την παρουσία ολωνών τους ταυτόχρονα. Στην αρχή πληγώνεται, αλλά μετά της περνά και το ευχαριστιέται. Εγραψε μάλιστα τις αναμνήσεις της, οι οποίες βρέθηκαν μετά το θάνατο της και με βάση αυτές γυρίστηκε η ταινία.

Μια τέτοια ιστορία δεν θα μπορούσε να σταθεί σε αμερικανικη ταινία, νομίζω. Οι αμερικάνοι είναι γενικά πολύ αφοσιωμένοι στη μονογαμία, την πίστη κλπ, τουλάχιστον στις ταινίες τους. Εδώ έχουμε την ιστορική αλήθεια και τη λεπτή τέχνη των Βρετανών. Σαν αληθινή λοιπόν, η υπόθεση σε βάζει σε σκέψεις. Εννοώ πέρα απο την ιστορική σημασία της συνάντησης κλπ, τη λεπτομέρεια της πολυτέλειας που διέθετε ο Ρούσβελτ μαζεύοντας γύρω του τις ερωμένες του. Αναρωτιέται κανείς τι αφροδισιακό διαθέτει η εξουσία και τραβά σαν το μέλι ακόμα και γυναίκες που δεν θα μπορούσαν να ωφεληθούν υλικά; Είναι κάποια πρωτόγονη δύναμη που ακτινοβολεί ισχύ και προσελκύει τα ανασφαλή θηλυκά, ή μήπως κάτι πολυ πιο εξελιγμένο, η ανάγκη να σημαδέψεις το πέρασμά σου απ' αυτή τη γη χρησιμοποιώντας τη σκιά κάποιου μεγάλου; Να μείνεις με δυο λόγια στην Ιστορία; (Η δεύτερη αυτή σκέψη δικαιώνεται κι απο την ίδια την ταινία.)

Πολλοί πιστεύουν βέβαια πως όλοι οι άντρες είναι κατά βάθος πολυγαμικοί, αλλά δεν μπορούν να το εφαρμόσουν. Αυτό είναι και το δράμα της ανθρωπότητας εξάλλου: δεν μπορεί να ζήσει πια σε αγέλες με αρσενικούς αρχηγούς που εξοντώνουν όλα τα αρσενικά μέχρι να εξοντωθούν με τη σειρά τους απο τον επόμενο δυνατότερο κυρίαρχο. Κι εφόσον δεν μπορεί να το κάνει αυτό είναι καταδικασμένη να ζει στις συμβάσεις του πολιτισμού, η ανθρωπότητα. Οι ηγέτες όμως, σαν μορφή ζωής κάπως πρωτόγονη που είναι, υποχωρούν στα θέλγητρα της πολυγαμίας κάνοντας τους υπόλοιπους άντρες να ζηλεύουν και τις γυναίκες να παλεύουν δυο φορές πιο μαχητικά υπέρ του πολιτισμού σε κάθε μορφή του.

Βέβαια όλ' αυτά τα σκέφτηκα επειδή μου κακοφάνηκε κάπως ο συμβιβασμός της τόσο σεμνής ηρωίδας με τη διεφθαρμένη κατάσταση περί τον πρόεδρο. Τόσο έχω εθιστεί κι εγώ στα αμερικανικά ιδεώδη.  

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.cinema&id=23245

Οπως και η Κίνα εξάλλου

Η Ρωσία είναι μια χώρα πολύ μακρινή και απολύτως άγνωστη. Δεν έχουμε καμία σχέση μαζί της εμείς εδώ στην Ελλάδα, μόνο που ξέρουμε ότι έχει πλούσιους κατοίκους. Τόσο πολλούς που θα μπορούσαν να αγοράσουν τα χρέη μας και να μας τα χαρίσουν, πράγμα που θα όφειλαν έτσι πλούσιοι που είναι. Είπαμε είναι πολύ πλούσιοι. Φτωχοί δεν υπάρχουν εκεί στη μακρινή Ρωσα, διότι αν υπήρχαν δεν θα είχαμε απαίτηση να δώσουν τα λεφτά τους εδώ σε μας. Δεν θα είχαμε καμιά απαίτηση, δεν είμαστε τέτοιοι άνθρωποι. Θα ντρεπόμασταν ακόμα και να  σκεφτούμε τέτοια πράγματα, όχι να τα πούμε και δυνατά.

Η Ρωσία αυτή είναι πολύ μακρινή, δεν έχει καμία σχέση με την ομώνυμη χώρα του τσάρου που είχε γίνει κομμουνιστική και είχε αλλάξει όνομα και πριν είκοσι χρόνια και κάτι ξανάγινε μη κομμουνιστική και ξαναπήρε το παλιό της όνομα. Μ’ αυτά και μ’ εκείνα μπερδευτήκαμε κι εμείς, τόσες αλλαγές ονομάτων. Δεν μας φτάνει που αλλάζουμε τα δικά μας ονόματα και δεν θυμόμαστε πού ήταν το Λιόπεσι και πού η Μαγκουφάνα, έχουμε και τη Ρωσία που από χώρα με μπαμπουλωμένες σε στρώσεις κουρελιών γριές έγινε χώρα με ημίγυμνες καλλονές που κυκλοφορούν από θερμαινόμενη πισίνα σε θερμαινόμενη λιμουζίνα. Άρα θα πρόκειται για δυο χώρες.  Εκείνη η παλιά είναι που έχει και φτωχούς νομίζω, εκτός αν είναι η ίδια που έχει μόνο πλούσιους, αλλά μερικοί δεν αντέχουν το κρύο κι ήρθαν εδώ μετανάστες μόλις μπόρεσαν λόγω που έχει ζέστη εδώ σε μας. Τους καημένους, άφησαν τα πλούτη τους στους ανθεκτικούς στο κρύο, οι οποίοι έγιναν ακόμα πλουσιότεροι, κι ήρθαν να δουλέψουν μπογιατζήδες εδώ, επειδή άμα μπογιατίζεις ζεσταίνεσαι κιόλας καλύτερα. Αλλά φταίνε κι αυτοί. Λίγη υπομονή να έκαναν θα ήταν τώρα με τις θερμαινόμενες πισίνες. Αν δηλαδή υπάρχει μια Ρωσία κι όχι δύο ή περισσότερες όπως νομίζω  εγώ. Δηλαδή αυτή η χώρα που προσπάθησε να γίνει κομμουνιστική και απέτυχε, τώρα είναι απλώς πλούσια και αγοράζει μεσογειακά χρέη. Για να ζεσταθεί προφανώς, σα χώρα.  Πώς λέμε «πεθαίνω σα χώρα»; Αυτή θα ζεσταίνεται σα χώρα. Αφού πλούτισε όλους τους κατοίκους της, έφτιαξε σύστημα υγείας, σχολεία, νοσοκομεία, δουλειές ευχάριστες και εποικοδομητικές, θέατρα, σινεμά, λούνα παρκ, τα πάντα, πεθύμησε να ικανοποιήσει δίκαια αιτήματα των ομοδόξων κι εκεί εμφανίστηκαν οι χρεωκοπημένοινότιοι με την ωραία και εγγυημένη ζέστη.

Από τους Ρώσους ήξερα τον Τσέχωφ βασικά. Αυτός σε ποια Ρωσία να έχει ξεμείνει; Κάνω τόση προσπάθεια να καταλάβω τι συμβαίνει που αρχίζω να αποβλακώνομαι. Νιώθω σαν τις τρεις αδερφές, εκείνες που ήθελαν τόσο να πάνε στη Μόσχα, στη Μόσχα. Μαράζωναν στην επαρχία, ξεχνούσαν τα ιταλικά τους. Πώς λέγεται στα ιταλικά το παράθυρο, αναρωτιέται η Ιρίνα στην τρίτη πράξη. Δίπλα της ο άλλος πεθαίνει κι εκείνη έχει κολλήσει στο ιταλικό παράθυρο. Τι να πεις; Παράξενοι άνθρωποι οι Ρώσοι. Όπως και οι Κινέζοι εξάλλου.

Αερικά και σκούνες για ταξίδια

Πάντα ζήλευα τα κορίτσια που μπορούσαν να πιάνουν στα χέρια τους πηλό ή γύψο ή άλλα υλικά -που χρησιμοποιούσαμε στα χρόνια των καλλιτεχνικών αναζητήσεων- και να δημιουργούν κάτι τρισδιάστατο, ένα γλυπτό πρόσωπο, ένα ειδώλιο ή άλλα αντικείμενα εξαιρετικής συμβολικής δύναμης για τις ηλικίες εκείνες. Μπαίνοντας μια μέρα στο Βρυσάκι θυμήθηκα εκείνη τη ζήλια, που συνοδευόταν από φαγούρα στα δάχτυλα. Να αγγίξεις και να δοκιμάσεις κι εσύ να φτιάξεις κάτι. Κούκλες και καράβια στα δωμάτια του παλιού αυτού σπιτιού που θα πρέπει να είναι από τα παλιότερα της Αθήνας. Μπήκα στα ισόγεια δωμάτια, ανέβηκα και στον όροφο, κατέβηκα και λίγα σκαλιά, ξαναβγήκα στην αυλή, σα να μπαινόβγαινα σε μαγικούς θαλάμους ταξιδιών στο χωρόχρονο.

Οι κούκλες είναι της Γιούλης Σπανού, τα καράβια της Δήμητρας Σωτηριάδου. Το Βρυσάκι, το παλιό σπίτι στην οδό Βρυσακίου, είναι κάτι σαν κοινότητα καλλιτεχνική ανοιχτή σε προτάσεις για συμμετοχή και βοήθεια. Έχει μέιλ και ιστότοπο.

Οι κούκλες της Γιούλης είναι φτιαγμένες με χαρτοπολτό. Ελαφριές σαν αερικά, έτσι είναι και ο τίτλος της παρουσίασης τους αυτής: Αερικά και σκούνες, για τα καράβια της Δήμητρας, και θα είναι στο Βρυσάκι ως τις 29 Μαρτίου.

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.eikastika&id=23139 

Βραδύπους επι Κολωνώ

Δεν θα μάθω ποτέ να βγάζω ωραίες φωτογραφίες; Ίσως αν καταφέρω να παρακολουθήσω μαθήματα κάποια στιγμή κι αγοράσω μηχανή της προκοπής. Οι σημερινές μου ειδικά είναι χάλια, και κρίμα που κατέγραψα τόσα πολλά παλιά σπίτια στη βόλτα που κάναμε στον Κολωνό
Κατεβήκαμε την Ιουλιανού για να δούμε και το σταθμό Πελοποννήσου. Ανακαίνισαν εκείνο το παλιό επιβλητικό κτίριο και το μαντάλωσαν. Έρημος βαρύς και μόνος. Δεν έχει προοπτικές να ζωντανέψει. Πού να βρεθούν λεφτά;
Τόσα χρόνια δεν ξέραμε πόσα λεφτά πήγαιναν για τα τρένα και κατέληγαν σε τσέπες σιδηροδρομικών. Και πόσο συμπαθητικά πρόσωπα ήταν οι σιδηροδρομικοί και δημοφιλή. Τι να πούμε τώρα;

Απέναντι, ανάμεσα στο δρόμο και τις γραμμές ένας άδειος χώρος συρματοπλεγμένος μοιάζει με το τείχος του Βερολίνου. Ή μάλλον με της Λευκωσίας, πάει του Βερολίνου πια. Μέχρι αυτό το φριχτό αγκαθωπό σύρμα έχουν βάλει ανάμεσα σε δυο σειρές κοτετσόσυρμα. Για να μην κάνουν σαμποτάζ στις γραμμές; Ή για να μην κλέβουν το μέταλο;

Απο την άλλη μεριά των γραμμών ήσυχος κόσμος, γειτονιές. Μια πλατεία με παιδική χαρά, Παρασκευοπούλου λέγεται. Περιφραγμένη η παιδική χαρά μάλιστα, όπως στη Γαλλία. Στα παγκάκια γριές κουτσομπόλευαν μεγαλόφωνα. Θυμόμουνα τον Κολωνό με μικρά σπιτάκια, από τα οποία έχουν μείνει ελάχιστα. Ωστόσο αν και χτίστηκαν πολυκατοικίες, και μάλιστα κάμποσες με το νέο πολεοδομικό, δηλαδή οκταόροφες, η γειτονιά είναι ήσυχη ακόμα.
Ανεβήκαμε στο λόφο του Κολωνού. Είναι πευκόφυτος, με ένα  ανοιχτό θέατρο και πέτρινες κατασκευές, δρομάκια, πεζούλια, παγκάκια. Στην κορυφή του υπάρχουν δυο μνημεία, του Λενορμάν και του Μύλλερ, αρχαιολόγων που πέθαναν στην Αθήνα. Ήξερα την ύπαρξή τους απο την έρευνα στο διαδίκτυο πριν ξεκινήσουμε. Εκεί επι τόπου δεν υπήρχε καμία επιγραφή. Ρώτησα έναν τύπο που πετούσε το χαρταετό του εκεί δίπλα ποιο ήταν του καθενός. Δεν έχω ιδέα, είπε. Ήταν με μια πιτσιρίκα και ένα κουτί πίτσα, πολλά θέματα ανοιχτά για να ενδιαφερθεί και για τους αρχαιολόγους ιστορικούς που βρίσκονταν εκεί. Τα ονόματα σβησμένα πάνω στο μάρμαρο. Τα είχαν λέει για σημάδια σκοποβολής κάποτε. Καλύτερα να αδιαφορούν λοιπόν και να πετάνε τον αετό τους. Για τον Λένορμαν βρήκα λήμμα στη Βικιπαίδεια.     Ήταν γάλλος αιγυπτιολόγος, είχε ακολουθήσει και τον Σαμπολιόν στην Αίγυπτο, και νομισματολόγος. Είχε κάνει ανασκαφές και στην Πελοπόννησο. Καθηγητής στο Κολλέγιο της Γαλλίας, ακαδημαϊκός, μέγας και τρανός με δυο λόγια. Πέθανε σε ένα ταξίδι του στην Αθήνα το 1859 και ο Δήμος Αθηναίων ζήτησε από το γιο του την καρδιά να τη θάψει στην Αθήνα, όπως είχε δηλώσει ότι επιθυμούσε ο αρχαιολόγος. Ο γιος την έδωσε την καρδιά, την έβαλαν στο μνημείο, αλλά μετά έγινε στόχος σκοποβολής το μνημείο και καταστράφηκε. Έβαλαν επάνω ένα νέο κομμάτι, μια λήκυθο του Τόμπρου. Καρδιά μου καημένη, που λένε.

Για τον Μύλλερ βρήκα το λήμμα μόνο στα γερμανικά. Άλλα ταρατατζούμ στο δικό του μνημείο, που το είχε σχεδιάσει ο Σάουμπερτ.  Στην παλιά αυτή φωτογραφία το στεφανώνουν διάφοροι επίσημοι.Τώρα δεν βλέπεις ούτε το όνομα του επάνω.
Πήγαμε για καφέ στο αναψυκτήριο του λόφου, ευχάριστο και περιποιημένο. Καθήσαμε στον ήλιο κι ακούγαμε μια παρέα νέων στο διπλανό τραπέζι να συζητάει για το αν πρέπει κανείς να ξυρίζει το στήθος του, την πλάτη του, τα πόδια του, και τα λοιπά μέρη του σώματος των απόκρυφων συμπεριλαμβάνων. Μιλούσαν μισή ώρα γι αυτό το θέμα, μάθαμε τα πάντα, σα να βρεθήκαμε σε σεμινάριο. Είναι αλήθεια ότι κάτι έχει πάθει με τις τρίχες αυτή η γενιά.
Πολύ κοντά στο λόφο Κολωνού είναι ο λόφος Σκουζέ. Πήγαμε και σ' αυτόν, όπου δεν υπήρχε ψυχή, το δικό του αναψυκτήριο είχε κλείσει. Ήταν όμως καθαρός επίσης και περιποιημένος, και μια χαρά βόλτα θα μπορούσε κανείς να κάνει με την παρέα του για καθαρό αέρα. Τι λείπει λοιπόν από αυτά τα ωραία μέρη για να αποκτήσουν ζωή; Δεν εντοπίζεται  εύκολα, ίσως ένας μύθος, κάποια ιστορία, περιγραφές.  Αναφορές. Δεν αναφέρονται αρκετά, είναι σα να μην υπάρχουν στη ζωή της πόλης.

Μερικά παλιά σπιτάκια έχουν απομείνει

Ανεβήκαμε απο τον Άγιο Μελέτιο, μια εκκλησία που βρίσκεται στο τέρμα της Αγίου Μελετίου και δεν την είχα ξαναδεί. Όχι πως έχανα και τίποτε, είναι αρκούντως φρικτή, κάτι μεταξύ Λε Κορμπυζιέ και απλοποιημένης βασιλικής, όλη χυμένη σε μπετόν.
Στη βιτρίνα ενός βιβλιοπωλείου έχει ένα βιβλίο του Ιουλιανού "Μισοπώγων" κάτι περί μίσους στις γενειάδες. Αρχαία η μανία με τις τρίχες λοιπόν.
Από κει ανεβαίνεις όλο ευθεία και σιγά -σιγά κυψελιάζει το τοπίο, μόλις περάσεις τις γραμμές. Δεν μπορώ να καταγράψω τι κάνει τη διαφορά κι απο τη μικρή γειτονιά βρίσκεσαι στην πόλη. Πολυκατοικίες έχει και στον Κολωνό, οι δρόμοι και τα πεζοδρόμια είναι εξίσου στενά, αλλά δεν περνάει τόσος πολύς κόσμος. Δεν υπάρχει η φασαρία του πηγαινέλα, οι άνθρωποι αναζητούν ό,τι είναι να αναζητήσουν στην πόλη. Εδώ μαζεύονται όλοι. Κι έτσι ο Κολωνός παραμένει  αδιάφορος κι απόκεντρος όπως ήταν πάντα, και μπορεί και τώρα να ρωτά κανείς σαν τον Οιδίποδα, πού βρίσκομαι, πώς λέγεται αυτό το μέρος;

Ξενέρωμα

Μερικοί άνθρωποι πέρασαν καλά αυτές τις μέρες πάντως, ένιωσαν περήφανοι για το κυπριακό Όχι. Και ίσως το κυκλοφόρησαν. Ελπίζω να έγινε αντιληπτή η περηφάνια αυτή στα μπαρ τα βράδια και να επωφελήθηκαν τα κορίτσια. Δεν ξέρω αν αρχίζουν να πέφτουν οι τόνοι.
Άκουγα ραδιόφωνο με ελληνικά πολιτικά σχόλια. Ο Τσίπρας έδωσε συνέντευξη, είπε διάφορα επαναστατικά που μου θύμισαν την αφοσίωση του στο ρητό του Μάο για τη μεγάλη αναταραχή, υπέροχη κατάσταση. Κάθε μέρα βέβαια αυτό επιβεβαιώνει, πιστεύει στην αναταραχή και στο χάος, κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να ενισχύει τη χαοτική ατμόσφαιρα, μεταχειρίζεται λέξεις κατεδαφιστικές για κάθε θεσμό και κάθε άνθρωπο που τον επανδρώνει, σε Ελλάδα και Ευρώπη. Και πιο πολύ κι απ’ όσο το πιστεύει, το χαίρεται. Θα ονειρεύεται την επανάσταση προφανώς, την αναμπουμπούλα που θα τον φέρει στην εξουσία όχι με βαρετές διαδικασίες, εκλογές και τέτοια, αλλά με μια τεράστια, ονειρώδη ταραχή, με το λαό στους δρόμους να τον σηκώνει στους ώμους και να τον φέρνει σε κάποιου είδους θρόνο. 

Επειδή είμαι καλόπιστος άνθρωπος υποθέτω ότι η φαντασίωση του σταματά εκεί, δεν πάει παρακάτω, στο πώς κάθεται στο θρόνο κι αρχίζει να ασκεί την εξουσία. Υποθέτω δηλαδή ότι δεν ονειρεύεται τυραννίες, περιόδους με καρμανιόλες στην πλατεία Συντάγματος και τέτοια αιμοβόρα πράγματα. Αυτά κατά κάποιο τρόπο είναι το φαντασιακό υπόβαθρο της φρασεολογίας του, κι όχι μόνο της δικής του. Το τι συμβαίνει μετά την ανάληψη της εξουσίας δεν το σκέφτονται γιατί είναι πραγματικά ξενέρωμα. Το να ξυπνάς την επόμενη μέρα από την επικράτηση της μεγάλης αναταραχής, της υπέροχης κατάστασης αλά Μάο, θα πρέπει να είναι πολύ στυφό πράγμα. Ελπίζω να μην το νιώσουν ούτε αυτοί, ούτε εμείς. Θα είναι χειρότερο κι από την επόμενη μέρα του περήφανου Όχι στην Κύπρο. 

Τα περήφανα πρωτοσέλιδα πάντως συνεχίζει να τα ανεμίζει ο άνεμος εννιά μποφόρ στα περίπτερα απειλώντας να τα κουρελιάσει.

Μήπως ζούμε σ' άλλη χώρα;

Ομολογώ ότι τα έχω χαμένα με τον ενθουσιασμό που επικρατεί στα πρωτοσέλιδα (με την ευρεία έννοια) για το κυπριακό "όχι" στο σχέδιο διάσωσης. Αυτό ήταν το ζητούμενο δηλαδή, να βρεθεί η αδελφή της ανάδελφης Ελλάδας να παραστήσει την περήφανη μικρή που τα κλωτσάει όλα, που πραγματοποιεί τον εκβιασμό τον οποίο οι Ελληνες "δεν τόλμησαν"; Βρήκαμε τον εχθρό, αυτό ήταν, κι αμέσως το καλούπι της λεβεντιάς μας χώρεσε με αναστεναγμούς ανακούφισης; Ο εχθρός είναι οι ευρωπαίοι λοιπόν; Εμείς δεν είμαστε ευρωπαίοι σα να λέμε, δεν έχουμε καμία σχέση με αυτό το πείραμα, με αυτό το όραμα; Μας έχει απομείνει  μόνο η πληγωμένη περηφάνεια η οποία πρέπει να γιατρευτεί έστω και αυτοκαταστροφικά; Μόνο αυτό μας παρηγορεί, να καθόμαστε σε μια γωνιά να βλέπουμε την Ευρώπη να διαλύεται και να πηδάμε απο τη χαρά μας;
Η Ευρώπη τι είναι ακριβώς; Η μακρινή μητέρα που πρέπει να έχει την τέλεια παιδαγωγική απέναντι στους άσωτους υιούς, διαφορετικά μαύρο φίδι που την έφαγε; Δεν διεκδικήσαμε σε αυτή την Ευρώπη να συμμετέχουμε ισότιμα, δεν δώσαμε μάχη να είναι τα ελληνικά επίσημη γλώσσα, να έχουμε βουλευτές, να παίρνουμε την προεδρία, να συμμετέχουμε σε όλους τους θεσμούς; Ξαφνικά το Γιούρογκροπ είναι ο θεός που οφείλει να βρει τις σωστές λύσεις, διαφορετικά το κριτικάρουμε σα να μην έχουμε καμία σχέση, βγαίνουμε απέξω, καγχάζουμε, οικτίρουμε, επιχαίρουμε για λάθη που μπορεί να καταστρέψουν τις ευρωπαϊκές προσπάθειες, αλλά εμείς χαιρόμαστε μόνο και μόνο επειδή απέδειξαν ότι οι θεός δεν είναι αλάθητος;

Και το αντικείμενο της γενναίας άρνησης ποιο είναι; Οι καταθέσεις με υψηλό επιτόκιο των Ρώσων; Μια μείωση που δεν θα τις εξαφάνιζε τέλος πάντων, θα τις χρησιμοποιούσε σε κάποιο ποσοστό για να σωθεί η χώρα που τις φιλοξένησε στο κάτω- κάτω. Δηλαδή το χρήμα νέτο σκέτο και μάλιστα των τραπεζών, ξαφνικά είναι το Κούγκι, το Μεσολόγγι κι η Τριπολιτσά μαζί; Ξεχάστηκαν και τα κομμουνιστικά, και τα αντικαπιταλιστικά, και τα εναντίον των χρημάτων ηθικοπλαστικά, όλα πια πήγαν στην άκρη για να ευχαριστηθούμε το οχι σα να είναι το σούπερ λάβαρο όλων των εθνικών επετείων μαζεμένων, το αθάνατο κρασί του 21; Τόσο κομπλεξικοί είμαστε, μπροστά στην ηδονή να βρίζουμε τον Σόιμπλε, γαία πυρί μιχθήτω;
Δεν καταλαβαίνω πια τίποτε. Σίγουρα ζούμε σε άλλη χώρα.

Λατινική αυτοκρατορία

Απολογισμός μασκαρεμάτων. Νομίζω η αρχή έγινε με τις φωτογραφίες απο το Βατικανό. Τι ωραίοι οι καρδινάλιοι με τα κόκκινα φορέματα, οι Ελβετοί φρουροί με τις ριγέ φουφούλες! Βλέποντας τους συνειδητοποιούσε κανείς πόσο ομοιόμορφα και σκουρόχρωμα ντυνόμαστε σήμερα. Είναι βέβαια δημοκρατικό, κάποτε οι στολές ήταν εγκλωβισμός σε συγκεκριμένη κοινωνική τάξη και ηλικία. Δεν μπορούσες να ξεφύγεις. Ωστόσο τώρα που έχουμε όλοι τη δυνατότητα να φοράμε ό,τι θέλουμε δεν μπορεί κανείς να μη θαυμάζει τη χρωματική πανδαισία αυτών των αρχαίων ρούχων. Στην εποχή μας το θέαμα έχει εκχωρηθεί σε επαγγελματίες, οι υπολοιποι ταλανιζόμαστε απο σεμνότητα.
Κατά κάποιο τρόπο τα Καρναβάλια αλά Πάτρα που εξαπλώθηκαν σε διάφορες πόλεις και χωριά την τελευταία εικοσαετία, προς σκανδαλισμό των ελληνοκεντρικών οι οποίοι δεν καταλαβαίνουν τι βρίσκει ο κόσμος "σ'αυτά τα λάτιν"  αφιερώνονται στη νοσταλγία για την πολυχρωμία. Είμαι ευγνώμων σε όλους τους φίλους που με καλούν σε διάφορα μέρη με τέτοιες γιορτές, όπως και σ' εκείνους που με μυούσαν παλιότερα σε αρχαία έθιμα με διονυσιακό χαρακτήρα. Ελληνικά, λατινικά, ή βραζιλιάνικα, ελπίζω να επιβιώσουν αυτά τα έθιμα της κρίσης ετούτης και των επομένων.
Αυτό το τριήμερο βρέθηκα στη Ναύπακτο, το πρωί ανέβηκα στο κάστρο της, το βράδυ στους δρόμους χάζευα το Καρναβάλι. Ευτυχώς η πόλη λόγω του χεριού που έχασε ο Θερβάντες στην ομώνυμη ναυμαχία (η οποία δεν έγινε ακριβώς απ' έξω απο το λιμανάκι της Ναυπάκτου, αλλά ας μην τριχοτομούμε την τρίχα) δεχόταν ανέκαθεν τους δεσμούς της με τη Δύση και δεν σοκάρεται με την εισβολή του λάτιν. Στο βάθος μπορεί να πρόκειται για μια νέα λατινική αυτοκρατορία που εξαπλώνεται δια του χορού και του λικνίσματος. Προσωπικά είμαι υπέρ, όπως εξήγησα και την προηγούμενη εβδομάδα.
Εκεί λοιπόν στη Ναύπακτο, μια πόλη χτυπημένη απο την κρίση και τις μεταρρυθμίσεις ταυτόχρονα, λόγω συμμαζέματος του κρατικού τομέα που τη στερεί απο διάφορες υπηρεσίες, Εφορίες, ΤΕΙ κλπ, το γλέντι μου φάνηκε καταπληκτικό, αν και έλεγαν όλοι ότι ήταν φτωχότερο απο τα προηγούμενα. Πράγμα λογικό, πάντως οι άνθρωποι στο δρόμο φορούσαν όλοι κάτι, ένα καπέλο, μια περούκα, αστεία γυαλιά, κι είχαν ντύσει τα παιδιά τους με επιμέλεια. Οι παιδικές στολές είναι η νέα ουσία της Αποκριάς, ένα άνοιγμα δυνατοτήτων στα παιδιά που δεν πρέπει να υπήρχε παλιότερα, μια πολυτέλεια του αιώνα. Φτωχοί και πλούσιοι ξεχώριζαν μόνο απο τις γραμμές του προσώπου, όλοι  είχαν ψωνίσει τα ίδια χαζοπραγματάκια μεταμφίεσης. Κι εκεί μέσα στην ευθυμία και το θαυμασμό, στη ροζ περούκα μου κι εγώ ευτυχισμένη, βλέπω και δυο Πακιστανούς με τις κάτασπρες τους κελεμπίες, που δεν τις λένε κελεμπίες σίγουρα, αυτά τα καφτάνια μέχρι τους μηρούς, με  ασορτί παντελόνια σα σαλβάρια και τα δερμάτινα πασούμια τους, να χαμογελούν κάπως διστακτικά. Μέσα στα τόσα ρούχα που βάλατε, δείτε μας κι εμάς όπως ντυνόμαστε στις γιορτές του τόπου μας, σα να λέγανε. Κι έλαμπαν τα καλά τους ρούχα σα διαφήμιση λευκαντικού.
Είδατε; Πήγε πολύ ανατολικά η λατινική αυτοκρατορία.
Aπο την Εφημερίδα των Συντακτών

Η Κάτια στην εφορία

Η Κάτια, συνταξιούχος του ιδιωτικού τομέα των 500 ευρώ, μου διηγείται κάθε τόσο σπαρταριστές ιστορίες απο τις επαφές της με το δημόσιο. Συνήθως επισκέπτεται νοσοκομεία, αλλά χτες πήγε στην Εφορία να πληρώσει μαζεμένα χρέη της.
-Μπαίνω μέσα και βλέπω μια άδεια αίθουσα γεμάτη χαρτιά σωρούς, σε γραφεία, σε καροτσάκια του σούπερ μάρκετ, στο πάτωμα... Τρεις υπάλληλοι χαμένοι στο διάστημα, σημασία δεν μου έδιναν. Στους τοίχους κάτι παιδικές ζωγραφιές ξεκολλημενες, ένα χάλι, μια αξιολύπητη κατάσταση. Λέω, "Να πληρώσω ήρθα, ποιος είναι στο ταμείο;"
"Α, μια στιγμή πήγε στο σούπερ μάρκετ η κυρία, δεν θα αργήσει καθόλου, περιμένετε".
Κάθομαι και περιμένω. Σε λίγο έρχεται λαχανιασμένη μια γυναίκα, κρατούσε και τις σακούλες του σούπερ μάρκετ. "Αχ, μια στιγμή να πάρω ανάσα" μου λέει.
"Με την ησυχία σας, της λέω, δεν βιάζομαι, πάρτε την ανάσα σας"
Τακτοποίησε τις σακούλες της, έβγαλε το παλτό της, κάθισε στην καρέκλα της, πλησίασε στο γκισέ, πλησίασα κι εγώ.
-Ευχαριστώ για την κατανόηση, μου λέει.
-Αλίμονο, τι λέτε...
-Λοιπόν, τι θέλετε;
-Να πληρώσω. Έχω χρέος 400 ευρώ, έφερα τα 200...
-Μπα, τόσα πολλά φέρατε; Μην δώσετε τόσα πολλά καλέ, δεν χρειάζεται.
-Ευχαριστώ, αλλά ξέρετε δεν μπορώ να χρωστάω, έχω άγχος. Τώρα τα έχω αυτά, πάρτε τα. Θα ξανάρθω σε ένα μήνα.
-Να φέρετε λιγότερα την άλλη φορά, εντάξει; Κανένα πενηντάρικο...
-Μα...
-Δεν θέλω να δυσκολευτείτε, υποσχεθείτε μου!
Τέτοιες ιστορίες μου διηγείται η Κάτια, και δεν ξέρω αν πρέπει να την πιστεύω. Υποψιάζομαι ότι τις επινοεί για να με κάνει να γελάω.

Η λέξη "χαράτσι"

Οι λέξεις λένε πολλά, το πώς τις χρησιμοποιούμε. Η λέξη, ας πούμε, χαράτσι. Η ονομασία αυτή για το φόρο ακίνητης περιουσίας επικράτησε σε χρόνο μηδέν. Δεν είχε προλάβει να μαθευτεί ότι θα πληρώνεται μέσω ΔΕΗ, θυμάμαι, όταν είχα τηλεφωνήσει στο Δήμο Λαυρίου να ζητήσω πληροφορίες, "για το χαράτσι ρωτάτε;" μου είχε πει η ίδια η υπάλληλος. Μεγάλο σουξέ η ονομασία.

Η λέξη χαράτσι στα τουρκικά θα πει απλώς φόρος. Χαράτσι στα ελληνικά ονομάζαμε το φόρο που πλήρωναν οι υπήκοοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στην Ιστορία το μαθαίναμε, αν δεν κάνω λάθος επρόκειτο για κεφαλικό φόρο. Γενικά, όποτε χρησιμοποιούμε στα ελληνικά τουρκικές λέξεις το κάνουμε για να προσδώσουμε υποτιμητική χροιά. Η λέξη «χαράτσι» δηλαδή επιλέγεται για να δείξει ότι ο φόρος είναι βαρύς και άδικος, και η εξουσία που τον επιβάλει είναι μια εξουσία που την αντιμετωπίζουμε κάπως σαν την οθωμανική. Καταπιέζει, είναι ανεπιθύμητη, δεν έχουμε μαζί της σχέση πολίτη με πολιτεία. Είμαστε ραγιάδες, χωρίς ψήφο, χωρίς την τόλμη να εκφέρουμε άποψη κ.λπ.

Λίγες μέρες μετά άρχισε ένα σωρό κόσμος να παραδίδει μαθήματα νομικής αντίδρασης, «πώς δεν θα πληρώσετε το χαράτσι». Με προσκάλεσαν κι εμένα με διάφορους τρόπους, μέιλ, τηλεφωνήματα. Επειδή δεν αισθάνομαι σαν υπήκοος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και σκεφτόμουν ότι μάλλον λογικό ήταν να πληρώνει κανείς κάποιο φόρο ακινήτου για να βοηθήσει το κράτος όταν χρεωκοπεί, δεν ανταποκρίθηκα σε καμία πρόσκληση. Φαίνεται πως δεν είχαν μεγάλη επιτυχία πάντως γιατι το «χαράτσι» ξαναμπαίνει στους λογαριασμούς της ΔΕΗ. Το άκουγα σήμερα απο δημοσιογράφους που επίσης έχουν δεχτεί απολύτως τον όρο, κι άρχισε να μου περνά από το μυαλό ότι μπορεί να υπάρχει κι άλλος λόγος που επικράτησε η λέξη.

Η αντιπάθεια γι αυτό το φόρο μπορεί να είναι επειδή στ' αλήθεια δεν γίνεται να ξεφύγει κανείς. Είναι φόρος για όλο τον κόσμο. Κι ίσως αυτό να είναι κάτι καινούργιο. Ίσως μέχρι τώρα κάποιοι άνθρωποι να θεωρούσαν αυτονόητο ότι δεν θα πληρώνουν ποτέ κανένα φόρο. Αν κρίνω από την κατάπληξη του τζαμά όταν του ζητώ απόδειξη και μου λέει ότι θα πληρώσω και ΦΠΑ και το δέχομαι, θα πρέπει να μην έχει συμμετάσχει ποτέ στα κοινά μας έξοδα. Συνεταίρο στην τσέπη μου δεν θα βάλω, μου είχε πει κάποτε ο αλουμινάς, ο οποίος κατά τα άλλα έστελνε το παιδί του στο Δημόσιο σχολείο, στο Πανεπιστήμιο, χρησιμοποιούσε τους δρόμους, κλπ κλπ.

Ήταν δεδομένο στην ωραία χώρα μας πως κάποιοι άνθρωποι δεν θα πλήρωναν φόρους ποτέ των ποτών. Κι αυτοί που πλήρωναν ένιωθαν πάντα δυστυχείς και κορόιδα και πως εχουν κάνει λάθος επιλογές στη ζωή τους. Και ξαφνικά ήρθε ένας φόρος για όλους, ο οποίος μάλιστα φορολογεί το πιο πραγματικό πράγμα που υπάρχει, την πιο χειροπιαστή περιουσία: τα ακίνητα. Τα κομμάτια αυτού εδώ του τόπου δηλαδή, αυτής εδώ της χώρας, που νέμονται και κατέχουν ιδιοκτήτες σαν μικροί θεοί, απόλυτοι κύριοι κι αφέντες και λογαριασμό δεν δίνουν.

Τόση γκρίνια, τόση κλάψα, τόσο παράπονο δεν έχει ξανακουστεί για κανένα φόρο. Λες και τα ακίνητα είναι όλα φέουδα, ανεξάρτητα κρατίδια που οφείλουν να προστατέψουν την κυριαρχία τους απέναντι σε κάθε εισβολή. Η τούρκικη λέξη υπονοεί υποδούλωση, στο ανεξάρτητο φέουδο εμφανίζεται αφέντης, κεχαγιάς, βεληγκέκας και άλλα τουρκικά αξιώματα. Τι νόημα έχει η εθνική ανεξαρτησία, είναι σα να φωνάζει αυτή η λέξη, αν δεν μπορείς να είσαι στο οικόπεδό σου εντελώς έξω απο κάθε υποχρέωση, κάθε περιπέτεια του κράτους, κάθε εθνική περιπέτεια, εντελώς έξω απο τον κόσμο και τις ευθύνες του;

Η λέξη λοιπόν επιβλήθηκε χάρις στην αγανάκτηση που περιέχει, αλλά πιστεύω ότι χωριζόμαστε σε δυο κατηγορίες εμείς που τη χρησιμοποιούμε: σε αυτούς που εκφράζουν με τη δύναμη της το πολιτιστικό και οικονομικό τους σοκ για το φόρο που αναγκάζονται επιτέλους να πληρώσουν, και στους άλλους που συνειδητοποιούν ότι μέχρι τώρα δεν είχαν σκεφτεί να ονομάσουν έτσι πολύ μεγαλύτερους φόρους εισοδημάτων απο εργασία, κι έχουν σοκαριστεί με το σοκ των αλλονών. Αλλά φυσικά δεν τολμάνε να το πούνε.

http://www.athensvoice.gr/article/city-news-voices/%CF%83%CF%87%CF%8C%CE%BB%CE%B9%CE%B1/%CE%B7-%CE%BB%CE%AD%CE%BE%CE%B7-%C2%AB%CF%87%CE%B1%CF%81%CE%AC%CF%84%CF%83%CE%B9%C2%BB

Βίος ανεόρταστος

Αχ να ήξερα να χορεύω έτσι...

1. Όταν ήμουν δέκα χρονών κάποια φίλη μεγαλύτερη είχε προσπαθήσει να με μάθει τσατσά. Έτσι το λέγαμε τότε, όπως η Βουγιουκλάκη στη μεγάλη επιτυχία "Νιάου νιάου βρε γατούλα". Θυμάμαι ακόμα τα βήματα πάνω κάτω σ' ένα δωμάτιο, στην αρχή λάθος, ύστερα σωστά, την απόλαυση να χορεύεις με τη σειρά που σου όριζαν. Τα πόδια σιγά σιγά αυτονομούνται, το κορμί λικνίζεται με κείνη τη μικρή συγκράτηση που δίνει χάρη στις κινήσεις. Δυστυχώς δεν το χόρεψα ποτέ στ' αλήθεια, δηλαδή σε  πάρτι με αγόρια, εκείνο το τσατσά. Μέχρι να μεγαλώσω όσο έπρεπε είχε περάσει η μόδα του. Κι όχι μόνο του τσατσά αλλά όλων των χορών με βήματα. Για δεκαετίες χορεύαμε μόνο σέικ και μπλουζ, χορούς χωρίς βήματα που θεωρούνταν εξόχως απελευθερωτικοί. Το σέικ απελευθέρωνε τις αρθρώσεις προς πάσα κατεύθυνση, το μπλουζ τις ερωτικές επιθυμίες. Τι  χρειάζονταν τα βήματα;

Υπήρξαμε γενιά υπερβολική σε ολόκληρη τη Δύση, και όχι μόνο. Γενιά που τα είχε όλα και κατέπληξε τους γονείς της απορρίπτοντας ανέμελα τα πάντα. Μεταξύ αυτών και τους χορούς. Κι έτσι μεγαλώσαμε και ωριμάσαμε χορεύοντας τρελά και ασυγκράτητα, χωρίς βήματα. Ήταν ο τρόπος της γενιάς μας, το μεγάλο όχι στους κανόνες πάσης φύσεως, και τα πήρε όλα παραμάζωμα. Στα σκουπίδια το βαλς του παππού και της γιαγιάς, το ταγκό και το φοξτρότ της μαμάς και του μπαμπά. Μάθαμε βέβαια στο σχολείο καλαματιανό και πεντοζάλη με το στανιό και γκρινιάζοντας, κι αυτό ήταν όλο. Πάλι καλά, με βγάζουν ασπροπρόσωπη στα πανηγύρια. Εχει καταντήσει μόνο τέτοια να χορεύουμε, λες και μεγαλώσαμε σε πλατείες χοριών με σειρές φλουριά στη φορεσιά μας.
Ήμασταν η γενιά που θέλησε να καταργήσει τους κανόνες από παντού κι ακόμα από παντού μαζεύει τα κομμάτια της ορμής και της οργής της. Μία απο τις τιμωρίες μας είναι που γερνάμε και δεν ξέρουμε να χορεύουμε κανέναν χορό της προκοπής, κανέναν αληθινό χορό. Σέικ και μπλουζ δεν είναι αληθινοί χοροί, το ξέρουμε κατά βάθος τώρα πια. Εκφράζουν την έκρηξη της νιότης, όταν περάσει η νιότη δεν έχουν νόημα. Πώς όμως να  κάνεις πίσω; Πώς να απαρνηθείς τα νιάτα σου, που θεωρούνται κιόλας γεμάτα νοήματα, ακριβώς επειδή καταργούσαν από παντού τα σωστά βήματα; Πώς να πεις: συγγνώμη, κάναμε λάθος, μάθετε μας κανονικό ροκ, αυτό με τα πέντε βήματα, σουίνγκ και μάμπο παρακαλούμε, ρούμπα κι ό,τι άλλο μπορείτε. Σε ποιον να το πεις; Μόνο σε δασκάλους χορού, αλλά δεν μαθαίνονται ποτέ καλά χοροί που σταμάτησες να διδάσκεσαι στα δέκα σου χρόνια.
Μεγάλη έλλειψη αυτή σε δύσκολους καιρούς, να μη μπορείς να μερακλώσεις και να σηκωθείς για κάτι που αλήθεια σε συντρόφεψε με τα βήματα του να διασχίσεις δεκαετίες. Μένει μόνο ο Καλαματιανός, κι άντε να τον ευχαριστηθείς όταν σε τραβούν θριαμβευτές της ελληνοκεντρικής κουλτούρας βεβαιώνοντας σε, διότι το ξέρουν καλύτερα κι απο σένα, ότι αυτός είναι ο αληθινός χορός που επιθυμεί η καρδιά σου, μ' αυτόν μεγάλωσες και σε εκφράζει πλήρως.

http://www.efsyn.gr/?p=30856

Περιηγήσεων συνέχεια

Κεραμεικος

Κεραμεικός το Σάββατο με το γκρουπ Κάθε Σάββατο στην Αθήνα και την Κυριακή Οθωνική Αθήνα με τους Ατενίστας. Πολύς κόσμος και στα δυο. Σα να ενδιαφέρονται σιγά σιγά οι Αθηναίοι για την πόλη τους. Καλώς τους κι ας αργήσανε.
Πέρσι είχαν γίνει, και τις έχασα, ξεναγήσεις στην Αθήνα των Εβραίων. Ευελπιστώ να ξαναγίνουν. Γενικά οι διαφορετικές γωνιές δίνουν καλύτερο φως.
Μακαρι να εξαπλωθει η συνήθεια. Απο τις τάσεις φυγής που πάντα είχαμε, να περάσουμε σε κάποιο είδος στοργής. Ίσως αλλάξουν πολλά πράγματα, ακόμα κι ο τρόπος να τα βλέπουμε, το δυσκολότερο

Πριγκίπισσες της Μεσογείου

Νομίζω η καλύτερη επιλογή για την Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας σήμερα, 8 Μαρτίου, ήταν η επίσκεψη στην έκθεση του Κυκλαδικού Μουσείου "Πριγκίπισσες της Μεσογείου".
Μάγισσες, ιέρειες, βασίλισσες, γυναίκες πλούσιες που τις συνόδεψαν στον τάφο σύμβολα εξουσίας, κοσμήματα, πολύτιμα αντικείμενα, απο τα οποία μπορούν οι σύγχρονοι αρχαιολόγοι να συνθέσουν μια εικόνα της ζωής και της εποχής τους, απο την Ελλάδα, την Ιταλία και την Κύπρο, είναι τα πρόσωπα που κατά κάποιο τρόπο ανασυντίθενται στην έκθεση. Τα κοσμήματα τους είναι στη σωστή θέση, σκουλαρίκια, πόρπες, καρφίτσες και περόνες, περιδέραια, βραχιόλια, χτένες, περίτεχνα εξαρτήματα κομμώσεων. Και δίπλα φυλαχτά και μαγικά αντικείμενα για να δένουν την αγάπη και τον αγαπημένο, κουβαρίστρες και σφοντύλια για να την υφαίνουν μαζί με τα υπόλοιπα χρεώδη στους αργαλειούς. Η δόξα των γυναικών ανά τους αιώνες, οι θησαυροί που χαμένοι για τους συγχρόνους τους, οι οποίοι τους είχαν θάψει μαζί με τις ισχυρές νεκρές,  μιλούν σε μας μετά απο τόσο καιρό, τα ταλέντα τους, η δύναμη τους και η παντοτινή θνητότητα τους. Οι βασίλισσες αυτές είχαν πεθάνει νέες, όσες μπόρεσαν να εξετάσουν οι αρχαιολόγοι, στη γέννα και στην εγκυμοσύνη, ή και παιδιά. Ολη η σοφία τους δεν τις προστάτευε γι' αυτό που τόση ήθελαν, δεν μπορούσε να προσφέρει το προνόμιο  που έχουν οι σημερινές γυναίκες, ακόμα και οι φτωχότερες, στον αλλοτριωμένο κόσμο μας, την ιατρική και τους προγεννητικούς ελέγχους.
Πόσο συγκινητική ωστόσο η προσπάθεια των ανθρώπων να εξευμενίσουν και να ξεπεράσουν το θάνατο, και πόσο κάθε αντικείμενα βρίσκει συνδηλώσεις ακόμα στις δικές μας ζωές και τις ασχολίες μας.

Οι γυναίκες γιορτάζουν και καλά κάνουν

Οι γυναίκες γιορτάζουν, και καλά κάνουν
Εντάξει, μπορεί να μοιάζει σε μερικές βετεράνες φεμινίστριες έξω απο το βαθύ πνεύμα της μέρας όλη αυτή η λουλουδο-μπουζουκοκατάσταση, αλλά επί της ουσίας είναι ακριβής. Οι γυναίκες γιορτάζουν την ύπαρξη τους την "ημέρα της γυναίκας", κι έχουν λόγους να το κάνουν. Ακόμα κι αν δεν τους ξέρουν, οι λόγοι υπάρχουν, και κατά βάθος όλες είναι, είμαστε, ενήμερες.
Αυτές που γεννήθηκαν πριν το 1981 στην Ελλάδα ας πούμε, είχαν έρθει σε έναν κόσμο που η έκτρωση και η μοιχεία ήταν ποινικά αδικήματα και ο πατέρας ήταν, σύμφωνα με το νόμο, αρχηγός της οικογένειας. Κι όσοι καταδικάζονταν για μοιχεία δεν μπορούσαν να παντρευτούν μεταξύ τους. Οι γυναίκες και ειδικά οι παντρεμένες, θεωρούνταν ανίκανες για δικαιοπραξία σε διάφορες περιπτώσεις, που έχουν πλέον απολύτως ξεχαστεί.
Για πολύ κόσμο οι νόμοι άλλαξαν πριν τις νοοτροπίες, αλλά κάπως έτσι πρέπει να γίνεται. Οι ζωές των γυναικών στην Ελλάδα έχουν αλλάξει ριζικά και θα άξιζε τον κόπο αντί για κηρύγματα ηρωικά και πένθιμα να πηγαίναμε όλες -και όσοι θέλουν μαζί- στα μπουζούκια. Προσωπικά θα προτιμούσα κάτι σε λάτιν, αλλά δυσκολεύομαι να βρω παρέα.
Μια και δεν κανόνισα έξοδο λοιπόν, κάθομαι και γράφω βαθυστόχαστα συμπεράσματα για τις απανταχού στον κόσμο γυναίκες που ακόμα δεν έχουν πολλούς λόγους να γιορτάζουν στις 8 Μαρτίου. Ακόμα στερούνται τη μόρφωση, ακόμα αναγκάζονται να παντρεύονται μικρές και να κάνουν παιδιά θέλουν δεν θέλουν, ακόμα δεν έχουν πρόσβαση σε αντισύλληψη, ούτε σε εκτρώσεις με ασφάλεια, ακόμα υποφέρουν απο καθεστώτα με θεσμοποιημένη καταπίεση, ή από συζύγους και οικογένειες. Στην Αφρική συνεχίζεται η κλειτοριδεκτομή και οι γάμοι ανηλίκων είναι κανόνας σε πολλά μέρη. Το σώμα και το πρόσωπο των γυναικών, τα μαλλιά τους, ακόμα και τα μάτια τους, θεωρούνται ένοχα μόνο και μόνο επειδή υπάρχουν. Η μοιχεία, που για μας είναι πια λέξη ιστορικής αξίας, θεωρείται έγκλημα και τιμωρείται με απίστευτη αυστηρότητα. Φωτογραφίες λιθοβολισμών μοιχών δημοσιεύτηκαν χρόνια μετά την κατάργηση του αδικήματος από τους ευρωπαϊκούς κώδικες.
Κάποτε λέγαμε ότι ο σοσιαλισμός θα έλυνε τα προβλήματα των γυναικών, αφού θα έφερνε ισότητα όλων των ανθρώπων. Στο μεταξύ, πέρα από τις αμφιβολίες για την παγκόσμια έλευση του, ή για την ορθότητα των θεωριών του, το βιοτικό επίπεδο που ανέβηκε σε πολλές χώρες έλυσε κάποια απο τα προβλήματα των γυναικών. Και συνεχίζει να τα λύνει με τη βραδύτητα που δεν επιτρέπει εύκολα πανηγυρισμούς. Ζώντας σε καλύτερες συνθήκες οι γυναίκες διεκδικούν εκ των πραγμάτων περισσότερη νιότη, ζωή πριν το γάμο δηλαδή, με μόρφωση και ευκαιρίες, καταφέρνουν να κάνουν λιγότερα παιδιά και να ξεκινάνε σε μεγαλύτερη ηλικία να τα κάνουν. Όλ´ αυτά είναι καλά για τις γυναίκες και εξαιρετικά για τον πλανήτη, το κοινό μας μέλλον και την ευημερία. Και μπορεί να μην φέρνουν τον σοσιαλισμό, αλλά καλυτερεύουν τη ζωή στα πλαίσια κάποιας άλλης ιδεολογίας που ίσως διατυπωθεί κάποτε.
Γιατί πράγματι, αν οι γυναίκες μπορούσαν να ελέγχουν τη ζωή τους θα λυνόταν το πρόβλημα του υπερπληθυσμου σταδιακά, και σε πολλές περιπτώσεις και της πείνας, σε μεγάλο βαθμό θα υποχωρούσε η φτώχεια και οι ανισότητες. Το ένα φέρνει το άλλο, η ευημερία φέρνει τη χειραφέτηση ακόμα και σε θεοκρατικά καθεστώτα. Μένει να δούμε αν η χειραφέτηση μπορεί να υποχωρήσει καθώς η ευημερία υποχωρεί. Δηλαδή στην Ευρώπη που περνάει ολόκληρη σε κρίση, υπάρχει κίνδυνος για τις κατακτήσεις των γυναικών; Πιστεύω πως όχι. Κάποια πράγματα δεν γυρίζουν πίσω ακόμα κι αν τα εισοδήματα φτάσουν σε επίπεδα της εποχής πριν την γυναικεία ψήφο. Γι αυτό δικαίως οι γυναίκες πανηγυρίζουν κι εορτάζουν και δέχονται σα να είναι πάλι του Αγίου Βαλεντίνου. Και η ειρωνία ακόμα έχει υποχωρήσει, η τρομερή ειρωνία των σπουδαίων αντρών απέναντι σε κάθε τι "γυναικείο". Εστω και χωρίς ιστορικές αναφορές, έχουν λόγους να το κάνουν. Είναι κάτι σαν γενέθλια, με αναμνήσεις απο το παρελθόν και σχέδια για το μέλλον.
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.kosmos&id=22613

Πόσο μου άρεσε το παλιό μουσείο της Ακρόπολης

Είχαμε αποφασίσει να πάμε στην Ακρόπολη την περασμένη Κυριακή επειδή είχε δωρεάν είσοδο ως πρώτη Κυριακή του μήνα και επιμείναμε παρά το κρύο. Το προηγούμενο βράδυ είχα διαβάσει έναν παλιό οδηγό και είχα σχεδιάσει την πορεία μας απο το θέατρο του Διονύσου  ως τα εκδοτήρια.
Δεν είχα ξαναπάει ποτέ απο εκεί και δεν ήξερα αν βγαίνει ο δρόμος. Με το βιβλίο και το σχεδιάγραμμα υπό μάλης και τις φρεσκαρισμένες ή απλώς φρέσκες γνώσεις μου, οδήγησα την παρέα από το θέατρο του Δονύσου στο χορηγικό μνημείο του Νικία. Και καθώς περπατούσαμε πάνω απο τη στοά του Ευμένους που την είχε φτιάξει ο βασιλιάς αυτός της Περγάμου για να στεγάζονται οι ηθοποιοί, τα σκηνικά ή και οι θεατές σε περίπτωση βροχής, συνειδητοποίησα ότι όλη αυτή η πλευρά, αρχίζοντας απο το μνημείο του Λυσικράτη μέσα στην Πλάκα, είναι αφιερωμένη στο θέατρο. Ξεκινώντας απο το μέρος που γεννήθηκε η τραγωδία, το θέατρο του Διονύσου και καταλήγοντας εκεί που παίζεται ακόμα και σήμερα, στο Ηρώδειο, όλα γύρω είναι θεατρικά. Τα χορηγικά μνημεία είναι χτισμένα σουβενίρ βραβείων, σα να έβαζαν τα Οσκαρ σε μικρά οικοδομήματα στη σειρά, διαφορετικό μάλιστα το καθένα. Το φαντάζεστε; Θα μας φαινόταν πολύ φορτωμένη η αρχαία Ακρόπολη αν τύχαινε ποτέ να τη δούμε, έτσι μάλιστα που την έχουμε συνηθίσει απογυμνωμένη σαν ραχοκοκαλιά ψαριού που έχει φαγωθεί για τα καλά κι έχει σπάσει.
Χορηγικό μνημείο λοιπόν και στη σπηλιά μέσα στο βράχο, του Θρασύλου, κι οι κολώνες από πάνω, τίποτε περισσότερο απο στηρίγματα για τον μεταλλικό τρίποδα που ήταν το έπαθλο των θεατρικών αγώνων. Δόξα αιώνια σου εξσφάλιζαν τα βραβεία αυτά, ειδικά αν είχες λεφτά να χτίσεις και κάτι στο δημόσιο χώρο. Κι ο Νικίας είχε φτιάξει ολόκληρο κτίριο παραδίπλα για τον ίδιο σκοπό, κι ένα σωρό ακόμα υπήρχαν στη σειρά καθώς γινόταν ο περίπατος, που τον ονόμαζαν έτσι, απο το παλιό θέατρο στο καινούργιο.
Περπατώντας λοιπόν εμείς ένα επίπεδο πιο πάνω έχουμε διανύσει μερικούς αιώνες θεάτρου, απο τους πρώτους διθυράμβους για τον Διόνυσο μέχρι τις πολυτελείς αψίδες του Ηρωδείου που όταν χτίστηκε το σκέπαζε στέγη κέδρινη, ό,τι πιο ακριβό διέθετε η εποχή σε ξυλεία. Καθώς το βλέπουμε στ' αριστερά μας ανεβαίνουμε λίγα απότομα σκαλιά και νάμαστε στο εκδοτήριο μαζί με τα πλήθη που ανέβηκαν από την Πλάκα. Στεκόμαστε στα Προπύλαια λίγο, ουσιαστικά  είναι πια το πιο σημαντικό σημείο, το μόνο κτίριο που μπορείς να διαβείς και που ανακαλεί και την πομπή των Παναθηναίων και όλα τα περάσματα. Ο Παρθενώνας μονίμως σε σκαλωσιές, αυτή τη φορά στην πρόσοψη, είναι απρόσιτος εδώ και χρόνια. Θα μου πείτε, και τι καταλάβαινες όταν πήγαινες και περπατούσες επάνω; Τίποτε, μια αίσθηση των μεγεθών είχα κυρίως, την αύρα του περιβάλλοντος ίσως, αυτή που προσφέρει πάντα το να μπαίνεις σ' ένα χώρο.
Περάσαμε γρήγορα από το Ερέχθειο, φυσούσε κι έκανε τόσο κρύο που δεν μπορούσες να σταθείς. Προσπαθήσαμε να βρούμε πού περίπου θα ήταν τα χαμένα μνημεία, o ναός της Βραυρωνείας Αρτέμιδας, η Χαλκοθήκη, η οικία των Αρρηφόρων, ο ναός της Πανδρόσου και της Πολιάδος Αθηνάς, ο ναός του Αυγούστου και της Ρώμης. Ανεβήκαμε βιαστικά στον εξώστη με τη σημαία, βγάλαμε την καθιερωμένη φωτογραφία με τον Παρθενώνα στο βάθος, ύστερα στρίψαμε να φύγουμε. Προσπεράσαμε τα σκαλιά του παλιού μουσείου. Πιο πολύ απο κάθε φορά το νοστάλγησα, να πηγαίναμε εκει για να ολοκληρώσουμε την επίσκεψη, όπως κάναμε παλιά. Τι ωραίο, ουσιαστικό, συμμαζεμένο και διακριτικό που ήταν. Έμπαινες αφού είχες δει τη σχετική ερημιά του "ιερού βράχου" και αμέσως αποκτούσες μια εικόνα για το πώς θα ήταν γεμάτος με γλυπτά, αφιερώματα και άλλα κτίρια. Έτσι δε όπως ήταν χωμένο μέσα στο βράχο, αθέατο αλλά καλά οργνωμένο τελικά, ήταν μια αποκάλυψη για τον κάπως απογοητευμένο επισκέπτη. Εντελώς το αντίθετο απο το αχανές, διεκδικητικό, χαοτικό και άδειο σημερινό μουσείο, που φυσικά δεν αντέχαμε να επισκεφτούμε μετά απο την αρκετά κουραστική μας ανάβαση.
Πήγαμε απλώς να πιούμε καφέ εκεί και χαζέψαμε το μαγαζάκι του. Για τα ελληνικά δεδομένα έχει τη μεγαλύτερη ποικιλία σε σουβενίρ μουσείων, αλλά φυσικά θα μπορούσε να έχει πολύ περισσότερα. Αγόρασα ένα βιβλιαράκι παιδικό που δείχνει πώς ήταν τα μνημεία και πώς έχουν απομείνει.
Δεν μου αρέσει το νέο μουσείο, νοστάλγησα πολύ το παλιό.
Τι να κάνουμε όμως; Η μεγάλομανία μας είναι ανίατη.

Το αίμα δεν εξυπηρετεί

Το αίμα είναι υπερβολικά συμβολικό, αλλά συμβαίνει να είναι και εξαιρετικά πραγματικό. Είναι το βασικότερο στοιχείο της ζωής και το πρώτο που εμφανίζεται και ξοδεύεται στο θάνατο. Είναι χαρακτηριστικό ανώτερων οργανισμών, δεν το έχουν οι σουπιές, το διαθέτουν όμως οι χελώνες. Μάλιστα των χελωνών είναι πιο σκούρο, θα μπορούσε να είναι και γαλάζιο. Αλλά γαλάζιο δεν έχει κανείς. Χρειάστηκε να χυθεί πολύ από το αίμα των γαλαζοαίματων για να βεβαιωθούν όλοι πως ήταν απολύτως κόκκινο όπως και των υπολοίπων.

Οι μόνες διακρίσεις που κάνει το αίμα είναι οι επιστημονικές ομάδες ρέζους που ονομάστηκαν με τα πρώτα γράμματα του αλφαβήτου και πρόσημα αριθμητικής. Αλφα και βήτα, θετικό και αρνητικό. Και το μηδέν. Οι μόνες σχέσεις αίματος που μπορεί να έχει κανείς οφείλουν να γίνουν με βάση αυτές. Αν χρειάζεσαι αίμα και έχεις πολλούς αγαπημένους συγγενείς έτοιμους να σου το προσφέρουν, δεν μπορείς να το δεχτείς αν η ομάδα τους δεν ταιριάζει με τη δική σου. Μπορεί να είσαι ο βασιλιάς της Αγγλίας ή των Φιλιατρών και να σε σώσει το αίμα του πακιστανού μετανάστη που μόλις κοίταξες περιφρονητικά στο δρόμο. Είναι μαύρος, κοντός και τον βρίσκεις άσχημο, κι εσύ μπορεί να είσαι ψηλός, ξανθός και κτηματίας, και μόνο το δικό του αίμα να σου ταιριάζει.

Το αίμα λοιπόν στην πραγματικότητα πρόδωσε όλες τις πανάρχαιες προσπάθειες των ανθρώπων να ξεχωρίσουν σε φυλές και σε άλλες κατηγορίες. Ενώ το είχαν διαλέξει να σημαδεύει τις βαθιές τους διαφορές, το αίμα τους εξευτέλισε, δείχνει μόνο τις βαθιές ομοιότητες. Βέβαια οι άνθρωποι συνεχίζουν να χρησιμοποιούν παροιμίες όπως "Το αίμα νερό δεν γίνεται", να επικαλούνται το jus sanguinis, να μιλάνε για δεσμούς αίματος. Ομως και οι πιο ανόητοι ρατσιστές αν χρειαστούν αίμα, αληθινό, ζεστό κόκκινο ανθρώπινο αίμα για τη ζωή τους θα αναγκαστούν να το συνειδητοποιήσουν κι ας μην το παραδεχτούν: το αίμα δεν εξυπηρετεί τις ιδέες τους.  Το αίμα αποδεικνύει ότι είμαστε όλοι ίδιοι,  μας ανακατεύει με κάθε έθνος και κάθε άτομο λες και θυμάται τα πιο παλιά ταξίδια της ανθρωπότητας, τις δύσκολες μετακινήσεις του homo πριν γίνει sapiens, καταργεί τις κοινωνικές διακρίσεις, την επιστήμη περί φυλών, τα σύνορα, τις βίζες, τα έθνη και τις προκαταλήψεις. Ποιος ξέρει ποιες ανάγκες εξυπηρέτησε με τις επιλογές του. Η σοφία του αίματος πάει υπερβολικά πίσω, η φιλοσοφία του πάει μπροστά, καθώς εμπαίζει όλη την ενδιάμεση συμβολική του χρήση.

Αλλά βέβαια το αίμα, το αληθινό, αυτό που μπορεί κανείς να δει να τρέχει απο την παραμικρή λύση συνέχειας του δέρματος του, είναι κάτι που τρομάζει. Παιδιά που ματώνουν ουρλιάζουν απο φόβο, μανάδες ανατριχιάζουν, φοιτητές Ιατρικής λιποθυμούν στη θέα του αίματος. Κι αυτό τον τρόμο  προσπαθούν να προκαλέσουν όσοι το επικαλούνται. Να τρομάζουν θέλουν, να υποβάλουν δέος για τις απόψεις τους. Ο φόβος είναι το υλικό τους, άυλος και στην ουσία αναίμακτος. Μπορεί να είναι και το αρχικό τους κίνητρο. Από τον πολύ φόβο να εξοικειώνονται μαζί του τόσο που αγκυρώνονται σ' αυτόν.

 Λίγα μαθήματα Πρώτων Βοηθειών θα έκαναν καλό σε όλους.