Γυναίκες του κόσμου

Προσπαθώ να θυμηθώ τι σκεφτόμασταν για τους φερετζέδες τον καιρό που σχεδιάζαμε στην Αθήνα φεμινιστικές οργανώσεις. Υπήρχαν στους ελληνικούς νόμους ακόμα θεσπισμένες ανισότητες στα τέλη του 1970, η μοιχεία ήταν ποινικό αδίκημα και η έκτρωση επίσης. Οι γυναίκες θεωρούνταν ανίκανες για κάποιες δικαιοπραξίες, και στην οικογένεια ο πατέρας ασκούσε ‘πατρική εξουσία’. Το Οικογενειακό δίκαιο ρύθμιζε την προίκα, κυρίως υπέρ της συζύγου να μην μπορεί να την κάνει ό,τι θέλει ο σύζυγος. Όλα άλλαξαν το 1981, με το νέο Οικογενειακό, με την αποποινικοποίηση της μοιχείας και της έκτρωσης Αλλά τι συνέβαινε τότε στην Αίγυπτο, στη Σαουδική Αραβία, στο Ιράν, στην Υεμένη, δεν είχαμε ιδέα. Δεν ξέραμε, και δεν μας ενδιέφερε. Ο κάθε άνθρωπος, πιστεύαμε, είναι υπεύθυνος για τα πράγματα που τον αφορούν, γι αυτά που αντιλαμβάνεται και έχει τη δυνατότητα να τ’ αλλάξει. Έτσι λέγαμε και μάλλον είχαμε δίκιο.

Από μια άποψη ζήσαμε σε ειδυλλιακή εποχή. Αναλύαμε την ανισότητα στη γλώσσα, στα άρθρα και στις καταλήξεις και δεν ξέραμε ότι υπάρχει κλειτορειδεκτομή. Στην Περσία ο Σάχης μπορεί να ήταν σύμμαχος του διεθνούς ιμπεριαλισμού αλλά δεν υποχρέωνε τις γυναίκες να κυκλοφορούν καλυμμένες. Οι φωτογραφίες από την Τεχεράνη έδειχναν τους ανθρώπους ντυμένους κανονικά. Για το Αφγανιστάν ξέραμε μόνο ότι είναι ο παράδεισος των ναρκομανών. Ύστερα ξεκίνησε η σοβιετική επίθεση εναντίον του, αλλά μέχρι να αντιληφθούμε τι εστί μπούρκα περάσαμε ακόμα μερικές δεκαετίες αθωότητας.

Ευτυχισμένη εποχή της άγνοιας, τότε που τα πράγματα ήταν απλά και ξεκάθαρα. Στο Παρίσι ζούσε ο Χομεϊνι με τιμές, ως εκπρόσωπος της ιρανικής επανάστασης, αντιπολίτευσης, ξέρω γωτι. Τον είχανε σαν ένα είδος αγίου, ακόμα θυμάμαι ένα ρεπορτάζ που πήγαιναν στο σπίτι του σαν προσκυνητές περίπου, ν’ ακούσουν τον ογκόλιθο αυτόν της σκέψης. Ύστερα τον συνόδεψαν στο αεροπλάνο, διάφοροι φιλόσοφοι και ερευνητές της ελευθερίας, να πάει στο Ιράν και να ντύσει τις γυναίκες όλες καλόγριες, με το που μπαίνουν στην εφηβεία. Από τον παράδεισο του Παρισιού, την πρωτεύουσα της ελευθερίας, της ανοχής, του διαλόγου, της πρωτοπορίας, από κει ξεκίνησε ο άνθρωπος που ξανάφερε τη θεοκρατία στην Περσία, που ανάγκασε τις γυναίκες να ζουν σε καθεστώς σαρίας. Σπάνια τραγική ειρωνεία της Ιστορίας, στιγμή που καγχάζει τις σιγουριές και τις διακηρύξεις, που θέτει ερωτήματα και διαρκείς αβεβαιότητες και απορίες.

Πόσο επηρέασε η απελευθέρωση των δυτικών γυναικών την υποδούλωση των ανατολικών γυναικών, θα μάθουμε άραγε ποτέ; Υπάρχει μια σχέση ανάμεσα στα δυο; Ας πάρουμε τον Χομεϊνί και τους Ιρανούς, η ζωή στο Παρίσι, η χειραφέτηση των γυναικών τους έκανε άραγε να αποφασίσουν την αδιαλλαξία στο θεοκρατικό καθεστώς που κήρυξαν, ή ήταν κάτι εντελώς άσχετο; Θα τα καταλάβουμε άραγε ποτέ όλ’ αυτά; Θα μπορέσουμε να μετρήσουμε αληθινή πρόοδο; Κι αν αυτό που βλέπουμε εμείς εδώ σαν μόνιμη υποδούλωση των γυναικών σε πολλές ισλαμιστικές ή απλώς φτωχές χώρες είναι καλύτερη κατάσταση από πριν, θα το μάθουμε ποτέ, θα το νιώσουμε, θα το μετρήσει κάποιος (ή κάποια; Ή κάποιες;) Μπορεί παλιότερα τα πράγματα να ήταν χειρότερα, κι απλώς να μην το ξέραμε. Μπορεί αυτά που βλέπουμε και μαθαίνουμε τώρα να είναι καλύτερα από πριν, (εξαιρούνται σίγουρα οι ελευθερίες των Περσίδων) αλλά να μην το συνειδητοποιούμε.

Έχουν ακόμα πολύ δρόμο οι γυναίκες. Έχουμε, ας το βάλω στο πρώτο πληθυντικό μέρα που είναι.

Από το Protagonhttp://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=13277