Σε ένα υπέροχο μαγαζί του Λονδίνου, στο Κόβεν γκάρντεν, την παλιά λαχαναγορά που είναι τώρα κέντρο της μόδας, είχα ανακαλύψει πριν πέντε χρόνια φιγούρες του Καραγκιόζη έτοιμες να κοπούν και να συναρμολογηθούν, ίδιες με αυτές που πουλιούνται ακόμα σε μερικά ελληνικά χαρτοπωλεία. Ήταν κομμάτι μιας συλλογής από σπάνιες φιγούρες θεάτρου σκιών από όλον τον κόσμο και δεν μπόρεσα να μη δείξω τον ενθουσιασμό μου στον ιδιοκτήτη του καταστήματος. Ήταν ένας ευγενέστατος κύριος, πολύ σοφός στο θέμα θεάτρου σκιών με τόσο βρετανικό στυλ στη συζήτηση που νόμιζες ότι τον βλέπεις στο σινεμά και ήξερε τα πάντα για τον Καραγκιόζη.
Αγόρασα χάρτινα ελισαβετιανά θεατράκια με ηθοποιούς πέντε
πόντων που τους κινείς με μικρό σύρμα, φασουλήδες που σηκώνουν χέρια και πόδια
όταν τραβάς το σκοινάκι, και διάφορα άλλα χάρτινα πράγματα και πρόσωπα που θα
μου χάριζαν λίγες ώρες χαρτοκολλητικής ευτυχίας μαζί με το γιο μου.
Είχαμε περάσει πολλά απογεύματα να χαράζουμε με το κοπίδι τα εσωτερικά και να κόβουμε με το ψαλίδι τα περιγράμματα του Σταύρακα, του μπαρμπα Γιώργου, της Βεζυροπούλας και λοιπών ηρώων με ιδιαίτερη προτίμηση στο Κολλητήρι. Βάζαμε στο πικάπ κι έναν παλιό δίσκο του Σπαθάρη, κι όλο ετοιμάζαμε παραστάσεις για το μελλοντικό μας κοινό. Το θαύμα του σεντονιού με τα φωτάκια, της σκιάς που γίνεται αυθύπαρκτο πρόσωπο επαναλήφθηκε πολλές φορές. Μπορούσα να το μοιραστώ με το γιο μου, όπως δεν μπορώ πολλά από τα μοντέρνα παιχνίδια του, τα οποία δεν υπήρχαν όταν ήμουν εγώ παιδί. Γι αυτό τρέχω τις Κυριακές στο Ριάλτο στις παραστάσεις του θεάτρου σκιών του Μάνθου Αθηναίου αν και το θέατρο είναι κρυο και θα προτιμούσα το χουζούρι μου. Θυμάμαι πάντα το τρελό γέλιο που με έπιανε παιδί στις λίγες παραστάσεις Καραγκιόζη που με είχαν πάει, γιατι οι γονείς μου προτιμούσαν τη δυτική κουλτούρα. Γέλιο αυτονόητο, κρυμένο στις ραφές του σεντονιού, στο θαύμα της εμψύχωσης των σκιών στη μουσική και στη βραχνή φωνή, γέλιο που υπάρχει μέσα στα παιδιά μονίμως και λίγο γαργαλητό χρειάζεται πού και που να βγαίνει έξω για να μην τα σκασει.
Αυτό το γέλιο ίσως θυμήθηκαν σήμερα όσοι έσπευσαν να υπερασπιστούν τον Καραγκιόζη από την επίθεση του κ. Μαρίνου. Στην παρακμή που βρίσκεται το θέατρο σκιών ίσως του κάνει καλό αυτή η ιστορία. Να θυμηθούν πολλοί μεγάλοι εκείνο το κρυμένο γέλιο, να καταλαβουν την αξία του, να μην ντρέπονται πια γι αυτό και να δώσουν ένα χέρι βοήθειας. Να συνδράμουν στα γεράματα τους Καραγκιοζοπαίχτες που τόση κούραση τραβούν για να φέρουν σε πέρας μια μονοπρόσωπη παράσταση δυο ωρών να τους αναγνωρίσουν, να τους χαρίσουν λίγη θαλπωρή και μια καλή κουβέντα. Να βρεθεί και κανας νέος να μαθητεύσει και να συνεχιστεί η παράδοση έστω φτωχά και περιθωριακά, ας μην έχουμε αυταπάτες. Αλλά τουλάχιστον να υπάρχει. Γιατί η φωνή του κ. Μαρίνου είπε απλώς δυνατά κάτι που σκεφτόμαστε όλοι μας, ότι ο Καραγκιόζης είναι απομεινάρι της φτώχειας μας και πρέπει να τον θάψουμε μαζί της.
Απομεινάρι ναι, αλλά μάλλον πλούτου. Ενός πλούτου χωρίς βάρος.
