Ο δικός μας Νίκος Μπελογιάννης

Στο σχολείο μας κάναμε κάθε χρόνο αποχαιρετιστήρια γιορτή για τις μαθήτριες που τέλειωναν την Έκτη Γυμνασίου, την ετοίμαζε κυρίως η Πέμπτη. Όταν ήταν η σειρά μας ως Πέμπτη, κι όπως κάθε φορά, γκρινιάζαμε που δεν θα είχαμε αγόρια στη γιορτή, μας υποσχέθηκε ο γυμνασιάρχης μας ότι θα έφερνε τον ανιψιό του, που έμενε σπίτι του.

Ο γυμνασιάρχης μας ήταν ο Πλάτων Σωτηρίου. Σύζυγος της Διδώς Σωτηρίου, ο «θείος Πλάτων» της Άλκης Ζέη, ο δίδυμος αδερφός της μητέρας της. Δεν ξέραμε τότε τόσες λεπτομέρειες, μόνο ότι ήταν ο πιο γλυκός, ο πιο σοφός, ο πιο αγαπημένος καθηγητής, πράος, γενναιόδωρος, που μας πείραζε με το λεπτότερο χιούμορ. Έπρεπε να πάρει σύνταξη, μας έλεγε, αλλά έμενε ακόμα λίγο στο πόστο, για να φύγει μαζί μας, έλεγε, όταν θα τελειώναμε κι εμείς.

Δεν ξέραμε ούτε ποιος ήταν ο ανιψιός του. Ούτε όταν ήρθε στη γιορτή μάθαμε. Ήταν χούντα τότε. Πολλά χρόνια μετά, όταν διάβασα τα βιβλία της Διδώς Σωτηρίου και της Άλκης Ζέη, γνώρισα στον ‘Ρήγα’ τον Νίκο Μπελογιάννη, έκανα τη σύνδεση, συνειδητοποίησα την ιστορία του και το βάρος του ονόματος που κουβαλούσε.  Κι έψαχνα να δω σε ποιον έμοιαζε, όπως όσοι τον γνώριζαν φαντάζομαι.

 Τον θυμάμαι ένα βράδυ στο σπίτι της Διδώς, όπου χαϊδευτικά την πείραζε κι αγαπησιάρικα μιλούσε για κείνη και για τη μητέρα του. Είχαμε γελάσει πολύ. Τελευταία φορά τον είδα πέρσι, σ’ ένα ΚΤΕΛ, όπου φευγαλέα χαιρετιστήκαμε  τότε σκέφτηκα ότι αν συναντιόμασταν ξανά θα χαιρόμουν την πραότητα, το χιούμορ, τη σοφία και γλυκύτητα που μετέδιδε. Έμοιαζε στον θείο του τελικά, τον εξ αγχιστείας θείο Πλάτωνα,  ας μην είχε τα χαρακτηριστικά του. Ήταν ο Μπελογιάννης της δικής μας γενιάς, η οποία  έχει το προνόμιο ακόμα να ζει σε μια μακριά ειρήνη και δεν χρειάζεται έπη και ήρωες. Δεν της λείπουν τα θέματα για ανάλυση και περιγραφή, ούτε οι αφορμές για δυστυχία, και απελπισία, έχει δουλειά να κάνει για να τα καταλάβει, να αναλύσει, να βρει τα βάρη που κουβαλάει στην ψυχή της από τα ονόματα και τους ηρωισμούς της προηγούμενης με τους πολλούς νεκρούς και τους πολέμους. Μετά τον πόλεμο, όπως λέει και το τραγούδι, έχεις να συνάψεις ειρήνη, κι εκεί είναι οι δαντέλες και οι αποχρώσεις και οι σπάνιες, οι πολύπλοκες αρετές που θέλουν  καθημερινή δύναμη, θάρρος, επεξεργασία και προσήλωση.

Το άνθος της ανθρωπότητας

Κοιτάζω την ασπρόμαυρη φωτογραφία του Σαμουέλ Πατί που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, από τις διακοπές του στην Ελλάδα, μια χαλαρή καλοκαιρινή πόζα, ανεμελιά που φαίνεται πια σπαραχτική. Άνθρωπος που σίγουρα δεν γυμναζόταν σε πολεμικές τέχνες για να αντιμετωπίσει τον εχθρό στη σχολική του αίθουσα. Αλλά που μπορεί να ήξερε, να του περνούσε από το μυαλό ότι κινδυνεύει όταν αποφάσισε να δείξει στην τάξη εκείνα τα σκίτσα. Έχουν γίνει τόσες ισλαμιστικές επιθέσεις στη Γαλλία, θα σκέφτηκε προς στιγμήν ότι ίσως θα ήταν πιο ασφαλές να μην το κάνει, όμως το έκανε, πήρε το ρίσκο για κάτι τόσο απλό, που θα μπορούσε να αποφύγει, πιστεύοντας ότι το δικαιούται, ότι και οι μαθητές το δικαιούνται. Επειδή το θέμα ήταν η ελευθερία της έκφρασης. Κάτι που έχει θεσμοθετηθεί στη Γαλλία, στις ΗΠΑ, ακόμα κι εδώ στην Ελλάδα όπου πρόσφατα καταργήθηκε η βλασφημία ως ποινικό αδίκημα, στις χώρες της Ευρώπης που αναζητούν διαρκώς το βέλτιστο στη νομοθεσία τους, αλλά δεν έχει στ’ αλήθεια εμπεδωθεί στις συνειδήσεις. Ο νομοθέτης είναι πιο μπροστά από τους πολίτες, κι αυτή την πρόοδο, αυτή την κατάκτηση θέλησε να δείξει ο δάσκαλος στους μαθητές τους, χύνοντας το αίμα του στην υπόθεση με τα σκίτσα του Μωάμεθ, όπου ήδη τόσο αίμα έχει χυθεί. Δεν παραιτήθηκε από αυτό το δύσκολο κεκτημένο, δεν λογοκρίθηκε, δεν σταμάτησε, δεν έθεσε φυλακήν τω στόματι του.

Αυτοί οι άνθρωποι είναι το άνθος της ανθρωπότητας. Θαρραλέοι ενώ ξέρουν ότι δεν έχουν τα μέσα να προστατευτούν, δεν διαθέτουν θωρακισμένη Μερσεντές, γιατί πιστεύουν στο βάθος στην ανθρώπινη καλωσύνη, τις διακηρύξεις του Ρουσώ που τόσο λάθος και τόσο υπέροχες ήταν, ώστε κατέλαβαν τις γαλλικές ψυχές κι απλώθηκαν ακαταμάχητες σε όλον τον κόσμο. Δεν παραιτούνται οι άνθρωποι αυτοί από το βασικό αυτό δικαίωμα, έστω κι αν όλοι γύρω τους φοβούνται, έστω κι αν οι ίδιοι φοβούνται. Η Γαλλία είναι πια σαν επίσημο κράτος ο τόπος που ταυτίζεται μαζί του, περισσότερο από κάθε άλλον.  Θα βρει τρόπους να το υπερασπιστεί, να το θωρακίσει. Θα τους βρούμε όλοι. Πρέπει να υπάρχουν, όσο κι αν απελπιζόμαστε και το αδιέξοδο μας πνίγει, κι ο φόβος τρυπώνει μέσα μας. Δεν είμαστε παρηκμασμένη Ρώμη, η Ευρώπη, που θα υποκύψει στους βαρβάρους επειδή εκείνοι θεωρούν ευλογία το θάνατο.  Θα βρεθούν τρόποι και θα είναι οι βέλτιστοι.

Η Δικαιοσύνη

Υπάρχει κάτι θετικό στις πολιτικές αντιδράσεις για την καταδίκη της Χρυσής Αυγής; Δεν πρόλαβε να ανακοινωθεί η απόφαση του δικαστηρίου κι  άρχισαν εκατέρωθεν καταγγελίες. Εσείς τους βοηθήσατε! Όχι, εσείς αρχίσατε πρώτοι! Είστε αστικό κόμμα και ως γνωστόν (από πού;) ο φασισμός είναι ακραία έκφανση του καπιταλισμού, το έλεγε η αριστερή θεωρία του μεσοπολέμου, που βοήθησε και λίγο να γίνει ο πόλεμος, τόσο άτεγκτη που ήταν δεν επέτρεψε συνεργασία  αντιφασιστικών κομμάτων στη Γερμανία. Κάτι έχει απομείνει και στη σημερινή αριστερή θεωρία από την ιδέα αυτή.

Ευτυχώς δεν είμαστε στο 1944, όταν την απελευθέρωση της Αθήνας ακολούθησαν τα Δεκεμβριανά και ο Εμφύλιος. Τη χαρά μας όμως για την απόφαση του Δικαστηρίου την ακολουθεί  χαμηλής έντασης και με βρισιές μόνο εμφύλιος, που μπορεί να κορυφωθεί σε πρωτοσέλιδα και μολότωφ εναντίον δακρυγόνων, ως εκεί, ελπίζουμε όλοι. Δεν είναι όπως τότε. Έχουμε κράτος και θεσμούς, έστω κι αν δεν τους εμπιστευόμαστε όσο θα θέλαμε, έστω κι αν οι λειτουργοί τους συχνά δεν στέκονται στο ύψος της αποστολής, έστω κι αν πολλοί ρομαντικοί άνθρωποι, κυρίως νέοι, νομίζουν ότι καλύτερα θα ζούσαμε χωρίς νόμους και κράτος διότι κατά βάθος οι άνθρωποι διαθέτουν έμφυτη καλωσύνη, οπότε κάθε επίθεση στο κράτος που την εμποδίζει να εκδηλωθεί, είναι καλό πράγμα. Αυτή τη φορά απλώς δεν κρατά η χαρά, την πεποίθηση ότι τα κόμματα όλα είναι άξια να συνταχθούν εναντίον του φασισμού -ναζισμού τη χαλάει αμέσως το κλίμα αντιπαράθεσης. Τι θετικό λοιπόν να υπάρχει;

Μήπως είναι θετικό ένα είδος εμπιστοσύνης στη Δικαιοσύνη που εκδηλώνεται έστω κι έτσι; Και με τη χαρά και με τις αντιπαραθέσεις; Μπορεί να ξέραμε πολλοί τι ήταν η Χρυσή Αυγή, αλλά τώρα που η Δικαιοσύνη μίλησε η γνώση έγινε αλήθεια. Πολλά καταμαρτυρούμε στη Δικαιοσύνη για τις δυσλειτουργίες της και την απληστία των λειτουργών της όταν αποφασίζουν για τους μισθούς τους, αλλά κακά τα ψέματα. Την έχουμε ανάγκη, σαν πολίτες και σαν άνθρωποι. Πρέπει να πιστεύουμε σε κάτι. Κι αυτό το κάτι είναι η ιδέα της Δικαιοσύνης. Ανεξάρτητη, όπως ορίζει το Σύνταγμα. Δεν είναι εύκολο, είναι εύθραυστη, φαρφουρένια, κρυστάλλινη, ευαίσθητη, μέλος ευπαθούς ομάδας, κι ας είναι αυτή που όλοι οφείλουμε να σεβόμαστε.. Οι πολιτικοί συχνά νομίζουν ότι μπορούν να της επιβληθούν, να παίξουν μαζί της. Οι πολίτες πρέπει να τη φροντίζουμε. Την χρειαζόμαστε όπως το σώμα μας χρειάζεται το νερό.

Φέρτε μου έναν προτεστάντη

Φέρτε μου έναν προτεστάντη

Οι προτεστάντες έχουν τη φήμη ότι είναι στεγνοί άνθρωποι, αυστηροί, δεν εκδηλώνουν συναισθήματα, δουλευταράδες, απλοί, κάπως βαρετοί. Πιστεύεται γενικά ότι εννοούν αυτά που λένε, δεν χρειάζεται να ψάχνεις κρυμμένα νοήματα και υπονοούμενα και υπόρρητα πράγματα γενικώς υπό, κι αυτό είναι που τους κάνει βαρετούς. Πράγματι, να σου λέει κάτι κάποιος και να το εννοεί, να μη σε κολακεύει, να μη σε χαϊδεύει, να μη σε κοροϊδεύει. Βαρετό.

Λένε ότι οι προτεστάντες κάπως έχουν συνδυάσει την έννοια της δουλειάς με τη θρησκεία, ότι θεωρούν ευλαβές και απαραίτητο για έναν ευσεβή βίο να στρατεύονται ως εργαζόμενοι στην κοινωνία και να εργάζονται με όλες τις δυνάμεις τους, δίνοντας στη δουλειά τον καλύτερο εαυτό τους. Είναι αυστηροί και οικονόμοι, έως τσιγκούνηδες, τρώνε πατάτες με μαϊντανό μέσα στα πιο ακριβά τους σκεύη, βάζουν και λίγο βούτυρο, χάλι μαύρο δηλαδή, είναι αυστηροί, ανελέητοι, αντιπαθείς. Τίμιοι.  Αφήνουν τα παράθυρά τους χωρίς κουρτίνες για να μπορούν όλοι να βλέπουν πως δεν έχουν να κρύψουν τίποτε.

Γενικά υποτίθεται ότι εμείς οι Έλληνες δεν μπορούμε καθόλου να ανεχτούμε αυτή τη νοοτροπία. Θέλουμε ανθρώπους θερμούς, εκδηλωτικούς, φιλόξενους, να σφάζουν αρνιά για το τραπέζι που μας υποδέχεται, να τάζουν λαγούς με πετραχήλια για την εξουσία που ζητούν ως πολιτικοί. Και είμαστε διατεθειμένοι να ανεχτούμε τις μικρές παρασπονδίες τους όταν τελικά την κατακτούν, την εξουσία. Να μη διορίσει ο χριστιανός και πέντε- δέκα συγγενείς; Ε, γιατί σκοτώθηκε να βγει; Αφού είχε τη μαγκιά να κερδίσει, ας σεβαστούμε τη δεινότητά του. Ας διορίσει κι όσους θέλει, έτσι κάνουν όλοι. Δεν είναι πια πολίτης κανονικός, γίνεται κάτι παραπάνω, ας ξοδέψει μερικά εκατομμύρια. Κι εμείς ως πολίτες να συνεχίσουμε την προσπάθεια να ξεφύγουμε από τη μανία της εφορίας να εισπράττει ποσοστά από κάθε τι που κερδίζουμε.

Νομίζω ότι δεν αντέχω άλλο αυτό το περίπλοκο σύστημα. Φέρτε μου έναν προτεστάντη, να είναι με τις προδιαγραφές της φήμης του. Με παράθυρα χωρίς κουρτίνες. Να λέει αυτό που σκέφτεται και να μην εννοεί τίποτε άλλο. Να θεωρεί την οικονομία απαραίτητη, ειδικά στα λεφτά του κράτους, αυτά που τα σκορπίζουν με τόση άνεση οι κιμπάρηδες οι δικοί μας. Τσιγκούνη, χωρίς ευφράδεια, αντιπαθητικό, στεγνό, αυστηρό, χωρίς επικοινωνιακό χάρισμα. Κι ας με βάλετε να τρώω εγώ τις πατάτες με το μαϊντανό και λίγο βούτυρο για έναν ολόκληρο χρόνο. 

Δυναστείες

 

Πρέπει να είδα σε ταινίες και σήριαλ τη ζωή όλων των βασιλισσών της Αγγλίας, την πρώτη Ελισάβετ και τη δεύτερη, τη βασίλισσα Άννα του Λάνθιμου, τώρα τη Βικτώρια σε τρεις σειρές επεισοδίων που τελειώνουν πριν καν γεννήσει τα εννιά της παιδιά. Μου αρέσουν  τα εσωτερικά των παλατιών, τα ρούχα και τα εξωτερικά, με αυτή τη σειρά. Μάλλον έχω  ίδια γούστα με τους περισσότερους τηλεθεατές, αυτά τα ωραία κυριαρχούν στο σήριαλ και όσο γίνεται λιγότερο μάχες και αιματοχυσίες. Μόλις τελειώνει κάθε επεισόδιο ανοίγω και Βικιπαίδεια, να καλύψω τα κενά, κι όλο μπερδεύομαι με τους βασιλικούς οίκους. Ποιος ήταν πατέρας ποιανού και μητέρα τίνος και αδερφός του τάδε, και θείος- ανιψιός- διάδοχος… Πώς βγάζαν άκρη οι δυναστολόγοι, πολύ τους συμπονάω τους ανθρώπους. Όλο και περισσότερο απορώ κατανοώντας και κατανοώ απορώντας την ανάγκη των ανθρώπων για γνησιότητα της καταγωγής. Το πώς η καταγωγή σου έδινε τα πάντα ή τίποτε, αυτό ήταν ο βασικός νόμος που ρύθμιζε τη ζωή των Ευρωπαίων πολλές δεκαετίες μετά τη Γαλλική επανάσταση. Από πού πήγαζε αυτή η σιδερένια πεποίθηση; Ήταν ρωμαϊκό κατάλοιπο, από την εποχή των αυτοκρατόρων που ανακηρύσσονταν θεοί, κάτι παλιότερο ίσως; Κάτι νεώτερο, κάποια φυσική ανθρώπινη κλίση, ή καλλιεργημένη απάτη σταθερότητας; Σίγουρα καταλαβαίνω καλύτερα, μετά από τόσα σήριαλ και τόση Βικιπαίδεια, γιατί έπρεπε να βρεθεί και για την Ελλάδα κάποιος βασιλιάς τότε που απελευθερώθηκε, και γιατί έπρεπε να είναι Γερμανός κατά προτίμηση. Μπορώ να δω ακόμα πολλά τέτοια σήριαλ, θα μου άρεσε να υπάρχουν και μερικά γαλλικά, να δείχνουν αυτό το πίσω- μπρος από την ιδέα της ισότητας πίσω στις δυναστείες, και πάλι μπρος και πάλι πίσω, αυτή την ιστορία που δεν γυρίζεται εύκολα σήριαλ, δεν έχει τόσο ωραία εσωτερικά, περιέχει πολλή αιματοχυσία, και κάθε φορά που τη διαβάζει κανείς ανακαλύπτει νέες πτυχές.

Τώρα που συνιστούν στους άνω των 65 να μην πολυκυκλοφορούν, πράγμα που προσωπικά εφαρμόζω και πριν και μετά το λοκντάουν, θα διαβάσω πολλά βιβλία, θα δω πολλά σήριαλ, όταν δεν θα περπατώ τις μεγάλες αποστάσεις που κάποτε έκανα με μέσα μαζικής συγκοινωνίας. Τα λεωφορεία ως εσωτερικό της δυναστείας των Καραμανλήδων, συγκεκριμένα του Κώστα Καραμανλή του Γ’, αν δεν κάνω λάθος, δεν θα είναι ποτέ γοητευτικό θέαμα, φοβάμαι, εκτός κι αν βρεθεί κάποιος ιδιοφυής σκηνοθέτης.

Στην αγορά με το άλογο

Από τον παππού μου έχω μόνο ένα κείμενο που μου το έδωσε ο ξάδερφός μου, και πολλές βέβαια ιστορίες. Το πορτραίτο του βρίσκεται στην αίθουσα της Ένωσης Σπάρτης Μικράς Ασίας, το είδα μια φορά που πήγα πριν πολλά χρόνια, ελπίζω να είναι ακόμα εκεί. Ήταν σχολικός έφορος στην πατρίδα του, τα Σπάρτα Μικράς Ασίας, γιατρός το επάγγελμα, ο ντοκτόρ Ελεϊμόν. Τον έλεγαν Ελεήμονα. Ίσως το όνομα παίζει ρόλο στην προσωπικότητα. Ελεούσε τους συμπατριώτες του Έλληνες με γράμματα, σχεδόν με το ζόρι, μάζευε τα λεφτά για να λειτουργεί το σχολείο της Κοινότητας. Γιατί έπρεπε μόνοι τους να λειτουργούν τα σχολεία που μάθαιναν στα παιδιά τους ελληνική γλώσσα και άλλες πολυτέλειες, οι ίδιοι μάλιστα ήταν τουρκόφωνοι. Με κόπο και προσπάθεια κατακτούσαν κάθε φράση ελληνική, και πού να ήξεραν ότι θα τους χρειαζόταν η γλώσσα εκείνη όταν θα έρχονταν πρόσφυγες μετά την Καταστροφή εδώ πέρα.

Στο κείμενο λοιπόν εκείνο ο παππούς διηγείται πώς πήγε μια μέρα με το άλογο στα μαγαζιά για να μαζέψει τις καθυστερημένες συνδρομές για τη λειτουργεία του σχολείου. Αυτή η μανία για διδασκαλία πέρασε σε όλους μας, ο αδερφός μου, Ελεήμων κι αυτός, έγινε καθηγητής και ακόμα είναι. Εγώ βγήκα πολύ διδακτικός τύπος, ευτυχώς ξεκινήσαμε τα μαθήματα ελληνικών σε μετανάστες πριν δεκατρία χρόνια στην Αγορά της Κυψέλης και κάπως ξεδίνω. Κάθε χρόνο έκτοτε διδάσκω την ελληνική γλώσσα σε όσους θέλουν να τη μάθουν, αρχίζοντας από το αλφάβητο. Θα πρέπει να έχω διδάξει το ελληνικό αλφάβητο σε χιλιάδες ανθρώπους. Ναι, χιλιάδες, γιατί όποτε ερχόταν κάποιος καινούργιος που δεν το ήξερε καθόλου δεν ήθελα να τον αφήνω στην άκρη, τον έπαιρνα λοιπόν σε ιδιαίτερο μάθημα και του μάθαινα το αλφάβητο. Μπορεί να μην ξαναρχόταν, πολλοί δεν ξανάρθαν, η ζωή πολλών μεταναστών είναι ασταθής και δύσκολα γίνονται μαθητές, τουλάχιστον όσοι με γνώρισαν έμαθαν το αλφάβητο.  

Δυναστείες

Πρέπει να είδα σε ταινίες και σήριαλ τη ζωή όλων των βασιλισσών της Αγγλίας, την πρώτη Ελισάβετ και τη δεύτερη, τη βασίλισσα Άννα του Λάνθιμου, τώρα τη Βικτώρια σε τρεις σειρές επεισοδίων που τελειώνουν πριν καν γεννήσει τα εννιά της παιδιά. Μου αρέσουν  τα εσωτερικά των παλατιών, τα ρούχα και τα εξωτερικά, με αυτή τη σειρά. Μάλλον έχω  ίδια γούστα με τους περισσότερους τηλεθεατές, αυτά τα ωραία κυριαρχούν στο σήριαλ και όσο γίνεται λιγότερο μάχες και αιματοχυσίες. Μόλις τελειώνει κάθε επεισόδιο ανοίγω και Βικιπαίδεια, να καλύψω τα κενά, κι όλο μπερδεύομαι με τους βασιλικούς οίκους. Ποιος ήταν πατέρας ποιανού και μητέρα τίνος και αδερφός του τάδε, και θείος- ανιψιός- διάδοχος… Πώς βγάζαν άκρη οι δυναστολόγοι, πολύ τους συμπονάω τους ανθρώπους. Όλο και περισσότερο απορώ κατανοώντας και κατανοώ απορώντας την ανάγκη των ανθρώπων για γνησιότητα της καταγωγής. Το πώς η καταγωγή σου έδινε τα πάντα ή τίποτε, αυτό ήταν ο βασικός νόμος που ρύθμιζε τη ζωή των Ευρωπαίων πολλές δεκαετίες μετά τη Γαλλική επανάσταση. Από πού πήγαζε αυτή η σιδερένια πεποίθηση; Ήταν ρωμαϊκό κατάλοιπο, από την εποχή των αυτοκρατόρων που ανακηρύσσονταν θεοί, κάτι παλιότερο ίσως; Κάτι νεώτερο, κάποια φυσική ανθρώπινη κλίση, ή καλλιεργημένη απάτη σταθερότητας; Σίγουρα καταλαβαίνω καλύτερα, μετά από τόσα σήριαλ και τόση Βικιπαίδεια, γιατί έπρεπε να βρεθεί και για την Ελλάδα κάποιος βασιλιάς τότε που απελευθερώθηκε, και γιατί έπρεπε να είναι Γερμανός κατά προτίμηση. Μπορώ να δω ακόμα πολλά τέτοια σήριαλ, θα μου άρεσε να υπάρχουν και μερικά γαλλικά, να δείχνουν αυτό το πίσω- μπρος από την ιδέα της ισότητας πίσω στις δυναστείες, και πάλι μπρος και πάλι πίσω, αυτή την ιστορία που δεν γυρίζεται εύκολα σήριαλ, δεν έχει τόσο ωραία εσωτερικά, περιέχει πολλή αιματοχυσία, και κάθε φορά που τη διαβάζει κανείς ανακαλύπτει νέες πτυχές.

Τώρα που συνιστούν στους άνω των 65 να μην πολυκυκλοφορούν, πράγμα που προσωπικά εφαρμόζω και πριν και μετά το λοκντάουν, θα διαβάσω πολλά βιβλία, θα δω πολλά σήριαλ, όταν δεν θα περπατώ τις μεγάλες αποστάσεις που κάποτε έκανα με μέσα μαζικής συγκοινωνίας. Τα λεωφορεία ως εσωτερικό της δυναστείας των Καραμανλήδων, συγκεκριμένα του Κώστα Καραμανλή του Γ’, αν δεν κάνω λάθος, δεν θα είναι ποτέ γοητευτικό θέαμα, φοβάμαι, εκτός κι αν βρεθεί κάποιος ιδιοφυής σκηνοθέτης.