Σάββατο 30 Ιουνίου 2012

Ο Παρθενώνας του Εδιμβούργου


Ο περίπατος του Χιουμ είναι μια βόλτα που μπορείς να κάνεις στο Εδιμβούργο, σε ένα λόφο με ωραία θέα στην πόλη και μνημεία επάνω του διαφόρων εποχών και νοοτροπιών. Πολύ μετά τις προσπάθειες που έκανε ο Χιουμ να αποκτήσει η πόλη δημόσιο χώρο για υγιεινούς περιπάτους, όπως το διατύπωνε, ο λόφος στολίστηκε με ένα μνημείο που θυμίζει φάρο προς τιμήν του Νέλσονα,  ένα αντίγραφο του Μνημείου του Λυσικράτους προς τιμή του φιλοσόφου Ντάγκαλντ Στιούαρτ, ένα ανολοκλήρωτο αντίγραφο του Παρθενώνα προς τιμήν των πεσόντων στους Ναπολεόντειους πολέμους, και διάφορα άλλα. Ο εμπειριστής Χιουμ είχε πολύ σωστά σκεφτεί τη χρησιμότητα του περιπάτου στη σκέψη, κι έτσι μάζεψε υπογραφές να γίνει το πάρκο.  Αν δεν έχεις λίγο καιρό στη ζωή να περπατάς, πώς θα σκεφτείς; Δεν γίνεται μόνο πάνω από το χαρτί, το βιβλίο, ή την οθόνη του υπολογιστή. Δεν κυλάει η σκέψη, το μυαλό κολλάει. Χρειάζεται λίγη κίνηση, λίγο περπάτημα κατά προτίμηση, λίγη ενατένιση του κόσμου που ζητεί την ερμηνεία του.
Ο ταφος του Χιουμ είναι το στρογγυλό κτίσμα
Και στην Αθήνα υπήρχαν οι περιπατητές φιλόσοφοι, ίσως αυτοί να έδωσαν στον Χιουμ την ιδέα. Ο ίδιος δεν πρόλαβε να χαρεί πολύ τον περίπατο, πέθανε ένα χρόνο μετά την υιοθέτηση της ιδέας του περί του πάρκου και θάφτηκε στο παρακείμενο νεκροταφείο, όπου μπορεί κανείς να δει τον τάφο του, για τον οποίο είχε ορίσει πλαφόν τιμής στις οδηγίες που είχε γράψει πριν πεθάνει. Να μη γίνονται και σπατάλες. Μην ξεχνάμε πως ήταν Σκωτσέζος. Όλες αυτές τις λεπτομέρειες τις γράφει η μικρή πινακίδα πάνω στο λόφο. Σε πινακίδες, επιγραφές, αναμνηστικές πλάκες, σημάδια και άλλες πληροφορίες καθ’ οδόν οι Σκωτσέζοι δεν είναι τσιγκούνηδες, εν αντιθέσει με μας που έχουμε φήμη κιμπάρηδων, αλλά όχι για πληροφορίες στον περιπατητή και τον οδοιπόρο.
Ίσως η φήμη της σκοτσέζικης τσιγκουνιάς να οφείλεται σε κάτι τέτοιες λεπτομέρειες, στο οργανωτικό σκωτσέζικο μυαλό εν γένει.
Πληροφορίες για τον Χιουμ και τον περίπατο του 
Για έναν εμπειριστή, λοιπόν φιλόσοφο, η επαφή με καθαρά σωματικές εμπειρίες, όπως η δυνατότητα να χαίρονται τα μάτια τη θέα της πόλης μέχρι τη θάλασσα παράγοντας το αίσθημα του ελέγχου πάνω στα πράγματα, στην πόλη, στον κόσμο, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμη, όπως και οι αναπνοές σε καθαρό αέρα σε μια εποχή που οι πόλεις ήταν πολύ μολυσμένες.
Κι έτσι, χάρις στη φιλοσοφική διεκδίκηση του Χιουμ και στην απόκτηση ενός δημόσιου χώρου προς όφελος του σώματος σε συνάφεια με το πνεύμα, μπορεί κανείς και σήμερα να μελετήσει το παρελθόν και το παρόν της σκέψης και των κλισέ, των αντιγράφων και της φήμης γενικότερα, κάνοντας το γύρο του λόφου Κάλτον, αφού βεβαίως πρώτα περάσει από το νεκροταφείο παραπλεύρως. Διότι χωρίς σκέψη περί του θανάτου φιλοσοφία δεν νοείται.
Κι ο Παρθενώνας; Εθνικό μνημείο της Σκωτίας, με αρχική σκέψη να γίνει πλήρης και να δείχνει πώς θα ήταν ο γνήσιος αν δεν είχε βομβαρδιστεί και ξεβάψει, έμεινε στις κολώνες. Για χρόνια γκρίνιαζαν οι Σκωτσέζοι, ήταν η ντροπή της χώρας κλπ, αλλά τώρα τους αρέσει έτσι όπως είναι. Αυτός είναι ο δικός τους Παρθενώνας, μοναδικός στο είδος του. Τον συνήθισαν  και κάνουν μια γιορτή κάθε 30 Απριλίου σε ανάμνηση κάποιας ειδωλολατρικής Πρωτομαγιάς. Μαζεύονται πίσω από τον Παρθενώνα τους με δαυλούς και δημιουργούν σχήματα με τις φλόγες. Παγανιστικό και καλλιτεχνικό στο σωστό χώρο, διότι και οι αθηναίοι παγανιστές ήταν πριν από φιλόσοφοι.
Απομίμηση του μνημείου του Λυσικράτη προς τιμήν του
Νταγκαλτ Στιούαρτ
Εδώ πάλι, στο Εδιμβούργο, ήταν χριστιανοί όταν μέσα από διάφορες συμπτώσεις και συγκυρίες άρχισαν να ασχολούνται με τις επιστήμες και τα γράμματα, την έρευνα και τις ανακαλύψεις κατά τον 18ο αιώνα. Το πόσα πράγματα επινοήθηκαν και πρωτοκατασκευάστηκαν στη μικρή σχετικά αυτή πόλη το καταλαβαίνει κανείς με μια βόλτα στο Μουσείο που τα μνημονεύει όλα. Από το χλωροφόρμιο μέχρι το τηλέφωνο, ένα σωρό εφευρέσεις που καθόρισαν τη ζωή μας σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν στο Εδιμβούργο. Έτσι ονομάστηκε Αθήνα του Βορρά το Εδιμβούργο, επειδή είχε τις σχολές, τους φιλοσόφους και τους επιστήμονες, όπως η αρχαία Αθήνα για πολλούς αιώνες. Το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου είναι ακόμα εξαιρετικό και μαζεύει φοιτητές απ’ όλο τον κόσμο. Οι περισσότεροι θα έρχονται μια βόλτα εδώ στο λόφο με τα αντίγραφα, θα περπατούν, θα ατενίζουν τη θέα, όπως ήθελε ο Χιουμ, και θα φιλοσοφούν για το πόσο γρήγορα αλλάζουν έδρα οι Αθήνες. 
Από το Protagon http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.ta3idia&id=16428

1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

Ο Παρθενώνας εκεί έβαλε μάλλον σε τάξη το Stonehedge

Poor old things

Μου αρέσει που μιλάμε με πάθος για το   Poor things,  ταινία που βασίζεται σε ιδιοφυές βιβλίο. Η     ιδέα του Άλασταιρ Γκραίυ με την μεταμόσ...