Σάββατο 7 Μαΐου 2011

Οι πρόγονοι τους και οι δικοί μας

Στο Παρίσι είχα αγοράσει αυτό το γαλλικό βιβλίο και το άφησα εκεί να το διαβάσει ο γάλλος φίλος που με φιλοξενούσε. Μου το επέστρεψε πριν λίγες μέρες και το διαβάζω τώρα αργά- αργά, να μην τελειώσει γρήγορα, το απολαμβάνω. Η ιστορία της Γαλλίας χωρίς τα κλισέ. Του Francois Reynaert, δημοσιογράφου στο πάντα αγαπημένο μου περιοδικό Νοuvel Observateur. Aχ να βρισκόταν ένας έλληνας να γράψει την ελληνική ιστορία χωρίς κλισέ! Αλλά θα έπρεπε να έχει τάσεις να γίνει μάρτυρας, γιατί μετά θα υποστεί λιθοβολισμό. Η ιστορία της Ελλάδας σε 500 σελίδες χωρίς τα κλισέ;
Φαντάζεστε;
Θα μπορούσε να είναι κάποιος που ζει εκτός Ελλάδος ίσως, και να γράψει με ψευδώνυμο..
Ταυτόχρονα, κι επειδή δεν μπορώ να περιμένω ποιος θα κάνει αυτόν τον ηρωισμό με την ελληνική ιστορία, διαβάζω λίγο Μαζάουερ, ο οποίος δεν τα βάζει με τα κλισέ, απλώς δεν τα υπηρετεί. Έτσι είχα αυτή τη διπλή ευτυχία επί κάμποσες μέρες, από τη μία τα «Βαλκάνια» του Μαζάουερ, από την άλλη τους «Προγόνους μας τους Γαλάτες». Και τα δυο με βοηθάνε να οργανώσω τις ιστορίες καλύτερα στο κεφάλι μου, με την απλή πρόταση τους να βλέπουμε συνολικά μια περιόχή, την Ευρώπη εν προκειμένω, και τα Βαλκάνια, να ξεκολλήσουμε απο την οπτική τους έθνους που βάζει το παρελθόν στη δική του λογική, για να καταλάβουμε καλύτερα το τι συνέβη ακόμα και στα έθνη.
Φωτογραφίζω τα βιβλία αυτά, μήπως θέλουν κι άλλοι να μοιραστούν τέτοιες απολαύσεις.
Τώρα πρέπει να εξηγήσω ότι είμαι τύπος πολύ επιρρεπής σε βαριά συναισθήματα σχετικά με την Ιστορία, παιδιόθεν. Στο σχολείο υπήρξα πολύ καλή μαθήτρια σε όλα τα φιλολογικά, και έχω χύσει μαύρο δάκρυ επανειλημμένως με όλες τις μεγάλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας. Η έκθεση μου για το «δέντρο της ελευθερίας» που το ποτίζει αίμα, σε κάποια τάξη του Δημοτικού είχε κάψει καρδιές και γνωρίσει πιένες, αλλά κάπου ελλοχεύει μια αντίφαση σε όλες αυτές τις εκπαιδευτικές εμμονές, η οποία κάποια στιγμή μπορεί να σε λυτρώσει. Θέλω να πω ότι υπήρξα μια μικρή εθνικίστρια, πολύ φανατική κατά καιρούς, ταυτόχρονα με κομουνίστρια και κάμποσα ακόμα σε –ίστρια, ίσως γι αυτό με ενδιαφέρει ακόμα διακαώς να καταλάβω τι ακριβώς συνέβη στον τόπο μας, ή στην ήπειρό μας, ή στον πλανήτη μας, κι ασχολούμαι με πράγματα που μπορεί να μοιάζουν κουραστικά εκ πρώτης όψεως.
Εν ολίγοις, αν υποψιάζεστε ότι το μυαλό σας έχει μαζέψει πολλά κλισέ, βαριά, στομφώδη, άβολα, αντιφατικά ίσως κλισέ, μην απελπίζεστε, δεν είναι πάντα κακό. Το να μπορεί κανείς να τα αντιμετωπίζει, να τα φέρνει σε αντιπαράθεση με τη γνώση και τη λογική, δεν είναι απαραίτητα τραυματικό, όπως νομίζουν διάφοροι που φοβούνται ότι οι τηλεθεατές, ας πούμε, θα σοκαριστούν αν μάθουν τι ακριβώς συνέβη με την ελληνική επανάσταση. Αυτή η διαδικασία μπορεί να προσφέρει μεγάλες χαρές, ακόμα και μόνο το να ικανοποιείς τις απορίες που δημιουργούν οι τεράστιες αντιφάσεις των κλισέ μέσα στο μυαλό σου.
Αυτά, κι ελπίζω να βρεθεί κάποτε ο γενναίος που θα γράψει το ελληνικό: «Οι πρόγονοι μας οι αρχαίοι έλληνες και άλλες ανοησίες»


6 σχόλια:

Manuel είπε...

Το κλισέ δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των εθνικιστών. Η αναγωγή της απομυθοποίησης της "εθνικής ιστορίας" σε βασική νόρμα της ιστορικής συγγραφής τείνει να καταστεί, αν δεν έχει ήδη γίνει, επίσης κλισέ, ομοίως παραμορφωτικό και εμμονικό. Στην Ελλάδα βέβαια, οι υπερασπιστές των εθνικών εμμονών (από τον Άνθιμο μέχρι τον Τριάντη) έχουν ακόμη μεγάλη επιρροή και φυσικό είναι να εξακολουθούν οι "απομυθοποιητές" να αντλούν επιστημονική νομιμοποίηση με μόνη αυτήν τους την ιδιότητα, Ας μην αντιμετωπιζουμε όμως τους ιστορικούς ως μάρτυρες του επιστημονικού ορθολογισμού.

Anna Damianidi είπε...

Αυτό δεν το καταλαβαίνω, πώς δηλαδή οι απομυθοποιητές αντλούν επιστημονική νομιμοποίηση μόνο με αυτή την ιδιότητα;
Κι εδώ που τα λέμε δεν με ενδιαφέρει η επιστημονική νομιμοποίηση. Δεν πρόκειται για την αλλαγή ύλης του σχολείου, αλλά για τις γνώσεις που θα θέλαμε να έχουμε όσοι διατηρούμε απορίες σε σχέση με τις αντιφάσεις της Ιστορίας όπως μας την έμαθαν. Αν κάποιος είναι περίεργος για την Ιστορία, κάποια στιγμή θα ξεπεράσει τα κλισέ, Κι αν συνεχίσει να είναι περίεργος, θα συνεχίσει να ανακαλύπτει και να αποκτά πιο σφαιρική αντίληψη της Ιστορίας, να καταλαβαίνει περισσότερο και το τι μας συμβαίνει και σήμερα.

Manuel είπε...

Εννοώ ότι κάποιοι προβάλλουν την κατάρριψη των εθνικών μύθων ως επαρκές τεκμήριο της επιστημονικής τους αξίας. Δεν αναφέρομαι, προφανώς, στον Μαζάουερ (τον Γάλλο που αναφέρεις δεν τον ξέρω), αλλά σε πλείστες περιπτώσεις που έχουν κάνει σημαία της ακαδημαϊκής τους υπόστασης το παραπάνω.

Nikos Dimou είπε...

Πριν από πολλά χρόνια μου είχαν χαρίσει ένα αντίστοιχο βιβλίο για τους Βέλγους - στα Γαλλικά. Ήταν πραγματικά κατεδαφιστικό. Έψαξα να το βρω στην βιβλιοθήκη μου αλλά έχει καταντήσει χάος και δεν βρίσκω πια τίποτα.

Anna Damianidi είπε...

Τουλάχιστον να είναι το χάος δημιουργικό μέσα στο μυαλό μας

Summertime Blues είπε...

καλησπέρα.
μακάρι η ευχή σου να γίνει πραγματικότητα.
τώρα αυτό τους Γκολουά υπάρχει αλήθεια στα Ελληνικά; Να πάρει ψάχνω ένα σωρό βιβλία και βρίσκω ελάχιστα!
Ελπίζω να πέρασες ένα ωραίο καλοκαίρι' αν κάνεις ακόμη διακοπές ακόμη το καλύτερο.
σε χαιρετώ, γεια.

Πόσο δύσκολο να γίνει το προσωπικό, πολιτικό.

Τη νύχτα που έφτασε ο Καραμανλής στο Ελληνικό να αναλάβει τα ηνία της χώρας που είχε βρεθεί στο χείλος του γκρεμού, πενήντα χρόνια πριν, δεν...