Φιλολογικά βασανάκια

Το φιλολογικό θέμα της εβδομάδας είναι κάτι με φωνήεντα, αλλά δεν το παρακολούθησα. Κάνω σοβαρά πράγματα εγώ, διαβάζω στην ελληνική μετάφραση το βιβλίο του Μαρκ Μαζάουερ "Βαλκάνια", να το εμπεδώσω. Διαβάζω στην πρώτη σελίδα τη φράση: "... Στα βόρεια τους, τα μεγάλα ευρασιατικά βαθύπεδα εκτείνονται σχεδόν χωρίς διακοπή από το Καλέ μέχρι τα Ουράλια. "

Συνεχίζω το διάβασμα σαν καρτούν που συνεχίζει να τρέχει πάνω από  γκρεμό, και ξαφνικά σταματάω. Τι διάβασα; Στο μυαλό μου σχηματίστηκε η εικόνα ενός πύργου μεγάλου σα βουνό, κάπου στα Βαλκάνια βέβαια. Γυρίζω πίσω. Ξαναδιαβάζω τη φράση. Ποιο είναι αυτό το Καλέ; Πού είναι αυτό το Καλέ; Πείτε μου κι εμένα καλέ!

Φταίει η ζέστη ή κάτι στο μυαλό μου, αλλά δεν μπορώ να το τοποθετήσω. Έχω κολλήσει σε μια φρασούλα του Ελύτη από δεν θυμάμαι ποιο ποίημα, "ο μέγας Κούλες". Είχα επίσης παιδευτεί να καταλάβω τι εννοούσε, δεκαετίες πριν, αλλά μάλλον είχα καταλήξει στο μεγάλο Κάστρο, (το Ηράκλειο Κρήτης να ήταν; δεν παίρνω κι όρκο. Πρέπει να το ξαναδώ) Πάντως κούλες είναι το κάστρο, τουρκικά πάντα, όμως δεν λέει εδώ Κούλε, λέει Καλέ... Κουλαμάρες, που θα έλεγαν και τα παιδιά.

Καλά καλέ, τι βλάκας είμαι! Εννοεί το Καλαί φυσικά, το Calais της Γαλλίας, ως ακρότατο ευρωπαϊκό σημείο! Πωπω, καλά κάνει ο κόσμος και διαβάζει Άρλεκιν στις διακοπές, τι την ήθελα την ιστορική μελέτη; Είναι η νέα μόδα, νέα ακόμα για μένα τουλάχιστον, να μεταφέρονται τα ονόματα φωνητικά, κι όχι να μεταγράφονται στα ελληνικά με τα ίδια γράμματα που έχουν στη λατινική γραφή τους. Λες και το άλφα -γιώτα στα λατινικά, που επίσης προφέρεται ε σε όσες γλώσσες εγώ ξέρω, είναι από την Κίνα και δεν το αντέχουμε να βάζουμε κινέζικη γραφή στα αμόλυντα ελληνικά μας. Αυτή η απόφαση, που με κάποιο τρόπο κατάφερε κι έγινε νόμος, διότι σε μας οι γραμματικές δεν μένουν στα βιβλία και στις έδρες των Φιλολογικών σχολών, αλλά γίνονται σιδηρά πραγματικότης έτσι όπως δεν έγινε ποτέ κανένα φορολογικό νομοσχέδιο, η ίδια σιδηρά πραγματικότης που έκανε τα "τραίνα" τρένα, αφού απέτυχε να τα κάνει σιδηροδρόμους, χωρίς να τα βοηθήσει ωστόσο να αποκτήσουν σύστημα κρατήσεων ονλάιν, ή να σώσει οποιαδήποτε από τις γραμμές που καταργήθηκαν, και τον Σαίξπηρ τον έκανε Σέξπιρ, μεταξύ άλλων. Σίγουρα παρμένη με καλές προθέσεις, με την ιδέα της απλοποίησης, πέρασε πολύ πιο εύκολα από άλλες ιδέες περί απλοποίησης, όπως ας πούμε το μονοτονικό. Βρείτε το γιατί. Εγώ νομίζω επειδή έχει κάτι το επιθετικό προς τα 'ξένα', κάτι το προκρούστειο, κάτι το 'αφού έρχεσαι στην ένδοξη γλώσσα μας θα σου δείξουμε εμείς'. Ενώ το μονοτονικό άγγιζε τα ιερά και τα όσια, εξού και σαράντα χρόνια αργότερα δεν έχει πείσει εκδοτικούς οίκους του κύρους και του επιπέδου της Άγρας, ας πούμε, να το υιοθετήσουν. 

Πρέπει δηλαδή μόλις βλέπουμε μια τέτοια λέξη, ένα τέτοιο όνομα που κάποτε το ξέραμε αλλιώς, να κλείνουμε τα μάτια, να αφήνουμε τη γραφή να γίνει ήχος, να περιμένουμε τον ήχο να ξαναγίνει γραφή με λατινικούς χαρακτήρες, κι ύστερα να καταλαβαίνουμε περί τίνος πρόκειται.

Τέλος πάντων. Το Καλέ τώρα, είναι σίγουρα το Calais ή υπάρχει ακόμα κάτι που δεν έχω καταλάβει, αυτό είναι το ερώτημα. Το οποίο με κάνει να σκέφτομαι ώρες -ώρες ότι οι πολυπληθείς γραμματικοί μας νοιάζονται κυρίως να μας κάνουν να αισθανόμαστε αγράμματοι. 
Από το Protagon http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=16887