Αυτά τα παιδιά νοσταλγούνε τη χούντα

Τι ακριβώς ήταν αυτό που μας συνέβη αυτές τις τρεις μέρες και πώς επέδρασε στην ψυχοσύνθεση μας; Πέρασα άσχημα την τελευταία νύχτα, ανοίγοντας κάθε τόσο το ραδιόφωνο να μάθω τι έγινε, τα κατάφεραν τελικά να τους βγάλουν αναίμακτα τους μετανάστες από τη Νομική, ή το κάνανε το κέντρο της πόλης πεδίο μάχης, για να ζήσουμε λίγο Κάιρο κι εμείς, λίγη Τύνιδα; Είχε βέβαια γίνει η πυροσβεστική παρέμβαση του πρωθυπουργού, αλλά δεν ξέρεις ποτέ με τόσους θερμόαιμους και αποφασισμένους, με τόσους απελπισμένους επιπλέον και τόσους οπλισμένους, αν θα τα κατάφερναν ως το τέλος να μη σκοτωθούνε.

Κι ύστερα κατά την αυγή, όταν επιτέλους ήρθαν οι καλές ειδήσεις, με κείνες τις παραισθήσεις που σου δημιουργεί καμιά φορά η αϋπνία, μου φάνηκε σα να έχω πάρει τη θέση της μάνας μου και να περιμένω να μάθω αν θα βγουν τα παιδιά μου ζωντανά από το Πολυτεχνείο επί χούντας. Τότε κατάλαβα ότι η επιδίωξη των ανθρώπων που είχαν την ιδέα του εγκλεισμού, δεν ήταν να ζήσουν Κάιρο και Μαρακές, αλλά να ζήσουν χούντα. Ασυνείδητα, επειδή η χούντα ήταν η εποχή των μεγάλων συγκρούσεων, έτσι νομίζουν, οι καταλήψεις της χούντας ήταν οι φάσεις των μεγάλων αγώνων. Έτσι νομίζουν.

Το άσυλο υπήρχε τότε. Το άσυλο επί χούντας είχε νόημα. Οι σημερινοί νέοι πιστεύουν ίσως ότι η χούντα ήταν ομοιόμορφη παντού, καταπίεση και τίποτε άλλο. Εμείς που τη ζήσαμε ξέρουμε πως υπήρχαν περιοχές πιο χαλαρές κι άλλες πιο αυστηρές. Εξάλλου και η εξέγερση του Πολυτεχνείου έγινε σε μια φάση που προσπαθούσε η χούντα να δώσει κάποιες ελευθερίες, να ξεφύγει από τα αδιέξοδα που είχε η ίδια δημιουργήσει. Το άσυλο είχε νόημα τότε, σήμαινε ότι προστάτευες τη ζωή σου, τη σωματική σου ακεραιότητα, αν βρισκόσουν τη σωστή στιγμή από τη μέσα μεριά του τοίχου. Το να καταλυθεί ας πούμε, όπως καταλύθηκε στη Νομική και στο Πολυτεχνείο το 1973, είχε κόστος και για τη χούντα, όπως αποδείχτηκε.

Το να επικαλείσαι σήμερα το άσυλο με τον τρόπο που το έκαναν στη Νομική για τους μετανάστες, σημαίνει ότι θεωρείς πως παντού αλλού υπάρχει χούντα, και μόνο εκεί μπορεί κάποιος να προστατευτεί. Πραγματικά, οι μετανάστες περνάνε δύσκολα στην Ελλάδα σήμερα, όμως ζούνε μέσα στην κοινωνία και δεν τους κυνηγά όλος ο κόσμος. Πολλοί τους βοηθούν, πολλοί τους νοικιάζουν σπίτια, για να τους εκμεταλλευτούν βεβαίως, αλλά πάντως μπορούν να ζήσουν κάπως, άλλοι τους μαθαίνουν ελληνικά, άλλοι τους δίνουν δουλειά. Δεν είμαστε όλοι χούντα. Εκτός αν θέλουν να γίνουμε, για να μπορέσουν επιτέλους να ζήσουν τη νύχτα του Πολυτεχνείου του 73 ξανά τα παιδιά αυτά, που την έχουν στερηθεί. Μήπως αυτό θέλουν;

Ε, λοιπόν, σε μεγάλο βαθμό το πέτυχαν. Ίσως χωρίς να το συνειδητοποιούν, με το να στήσουν το σκηνικό της χούντας κατάφεραν να κάνουν τους αθηναίους να αντιδράσουν σαν ρατσιστές, να αισθανθούν ρατσιστές. Γύρω –γύρω χούντα και στη μέση άσυλο, κάτι τέτοιοι δημιούργησαν για λίγες μέρες, κι άντε να το ξεπεράσουμε.

Κάνω μαθήματα ελληνικών σε μετανάστες εθελοντικά δυο φορές την εβδομάδα. Σήμερα το βράδυ έχω ένα τέτοιο μάθημα και δεν ξέρω πώς να αντικρίσω τους μαθητές μου, ούτε και πώς να αντικρίσω τους γείτονες μας. Ξαφνικά κάθε προσπάθεια ένταξης, διαλόγου περί ρατσισμού, ανθρωπισμού, κλπ κλπ, έχει ακυρωθεί από αυτές τις ακρότητας. Είναι πολύ δύσκολο να ξαναβρούμε την καθημερινότητα της αλληλεγγύης, να αφήσουμε στην άκρη τους ηρωισμούς και τις απόλυτες συγκρούσεις που διαρκώς κινδυνεύουμε να ζήσουμε.

Περνάω κάθε μέρα από τα Εξάρχεια με τα πόδια, έχω μάθει απ’ έξω τα συνθήματα, τη φρασεολογία. Αυτά τα παιδιά, σε διάφορες ομάδες, κόμματα, γκρουπούσκουλα, νοσταλγούνε τη χούντα. Νοσταλγούνε την εποχή των συγκρούσεων. Κι αυτό είναι το λιγότερο που μπορώ να τους προσάψω, γιατί θα μπορούσε κανείς να μιλησει για σχέδιο αποσταθεροποίησης. 

 Όμως φταίνε κι οι μεγάλοι. Τα έχουμε βαυκαλίσει με τους μύθους περί αντίστασης, ηρωισμών και άλλων τέτοιων. Ας βγούμε πια να μιλήσουμε με ειλικρίνεια. Ας τους πούμε αναλυτικά, ξανά και ξανά, την αλήθεια για το πώς έγιναν τα πράγματα. Αν και είναι αρκετά αργά με τους μύθους που έχουμε εκθρέψει, ποιος ξέρει, μπορεί κάποια χαμένη συνείδηση να βοηθηθεί, κάποιο μυαλό ανήσυχο να βρει άκρη.