Λεωφορεία της Νέας Υόρκης και λεωφορεία της Αθήνας

Στη Νέα Υόρκη κυκλοφορούν οι περισσότεροι ανάπηροι που έχω δει σε πόλη, αν και συναγωνίζεται το Βερολίνο. Εμείς οι αθηναίοι τα χάνουμε όταν βρεθούμε σε αληθινή πόλη, όπου οι ανάπηροι απλώς δεν κλείνονται στα σπίτια τους, όπως εδώ. Εδώ έχουμε μόνο αναπηρικές συντάξεις, οι ανάπηροι είναι αόρατοι.


Σκεφτείτε λίγο αυτή την ελευθερία που στερούνται. Το περπάτημα στους δρόμους μπορεί να μην είναι ευχάριστο, είναι όμως η πρώτη, η πιο αυτονόητη, η βασική μας ελευθερία. Είναι αυτό που σε οδηγεί παντού, που σε φέρνει σε επαφή με τον κόσμο, με όσα καλά και κακά διαθέτει. Στην Αθήνα το έχουμε κάνει δύσκολο για τους ηλικιωμένους, τους ανθρώπους με κινητικά προβλήματα, για τα παιδιά και τα καρότσια των μωρών, και φυσικά για τα αναπηρικά καροτσάκια.

Τα λεωφορεία της Νέας Υόρκης έχουν ειδικές θέσεις για να στηρίζονται τα αμαξίδια, και ζώνη για να πιάνονται και να μην κυλάνε. Στο χώρο εκείνο υπάρχουν επίσης καθίσματα που ανοίγουν όταν δεν υπάρχουν αναπηρικά καροτσάκια και κλείνουν όταν μπει μέσα κάποιο, για να του κάνουν χώρο. Το οποίο καροτσάκι ανεβαίνει με τη βοήθεια μιας πλατφόρμας στην πόρτα, που κινεί ο οδηγός. Κατεβαίνει η πλατφόρμα, κυλάει πάνω το καρότσι, ύστερα ανεβαίνει η πλατφόρμα και μαζί το καρότσι. Όταν υπάρχει καροτσάκι στη στάση κανείς δεν διανοείται να δείξει ανυπομονησία. Περιμένουν όλοι σιωπηλοί αυτή την εξαιρετικά αργή διαδικασία. Η υπομονή του κόσμου είναι πιο εντυπωσιακή και από την πλατφόρμα και από τη ζώνη για τα καροτσάκια.

Μια μέρα που καθόμασταν σε αυτά τα καθίσματα που κλείνουν, μπήκε μέσα μια μαύρη χοντρή γυναίκα με μπαστούνι, μας έκανε νόημα να σηκωθούμε με μια κίνηση του κεφαλιού σε στυλ ‘στρίβετε μάγκες’ και βέβαια υπακούσαμε. Μπορούσε να το κάνει και πιο ευγενικά, αλλά ήξερε τα δικαιώματά της και τα απολάμβανε. Κάθισε μόνη της στη θέση που καθόμασταν δυο και έβαλε και τη ζώνη. Εμείς στριμωχτήκαμε όρθιοι. Οι ανάπηροι έχουν προτεραιότητα παντού, εφόσον τους έχει αδικήσει η φύση η κοινωνία προσπαθεί να φέρει ισορροπία. Για μας η όλη κατάσταση ήταν πολιτιστικό σοκ.

Στην Αθήνα δεν μπορούμε να τα φανταστούμε αυτά. Κι όμως, για προσέξτε στα νέα λεωφορεία το χώρο των ορθίων: έχει μια ζώνη ασφαλείας που είναι γι αυτό το σκοπό ακριβώς. Δεν έχω δει βέβαια ποτέ να χρησιμοποιείται από αναπήρους, αλλά είναι ένας εξοπλισμός που έχει πληρώσει το ελληνικό κράτος. Και οι πλατφόρμες υπάρχουν, πρέπει να είναι αυτό το κίτρινο κομμάτι σε μερικές πόρτες που φαίνεται ξεχωριστό. Ούτε αυτό έχει ποτέ χρησιμοποιηθεί βέβαια.

Θα πρέπει να έχουν κολλήσει αυτά τα αντικείμενα από την αχρηστία. Αν ποτέ θελήσει κανείς να τα χρησιμοποιήσει, άραγε τι θα συμβεί;

Φυσικά στην Ελλάδα δεν κυκλοφορούν ανάπηροι. Ακόμα και καροτσάκι μωρού είναι δύσκολο να περάσει από τα πεζοδρόμια, τους δρόμους, τις διαβάσεις. Πριν λίγες μέρες γνώρισα μια μητέρα με ένα μωρό που είχε σπάσει το κεφάλι του βγαίνοντας από λεωφορείο, επειδή ο οδηγός βιαζόταν να φύγει κι έκλεισε την πόρτα γρήγορα, κι ούτε πήρε χαμπάρι ότι το μωρό είχε γκρεμοτσακιστεί.
Γενικά το κατέβασμα από λεωφορείο κρύβει κινδύνους, γιατί πάντα βιάζονται οι οδηγοί, για κάποιο μυστήριο λόγο.Τώρα πια που οι οδηγοί μιλάνε και στο κινητό, έχουμε χάσει οι επιβάτες την ελπίδα να μας δίνουν πληροφορίες. Τις οποίες βέβαια τσιγκουνεύονται και οι ταμπέλες και οι στάσεις και οι επιγραφές μέσα κι έξω απο τα λεωφορεία.
 Α, όλα κι όλα. Στην Αθήνα δεν μπορεί ο καθένας να χρησιμοποιήσει λεωφορείο! Πρέπει να είναι γνώστης, να ξέρει πού πηγαίνει, να έχει μάθει απο το σπίτι του τη διαδρομή, όπως πρεπει να έχει βρει και με κάποιο μαγικό τρόπο να αγoράσει εισιτήριο. Διότι  είναι σπάνιο είδος, δεν πουλιούνται παντού. Μάλιστα περιπτεραδες και ψιλικατζήδες για κάποιο λόγο θυμώνουν όταν τους ρωτάς.
Γενικά το λεωφορείο δεν είναι απλή υπόθεση στην Αθήνα.  Ου παντός πλειν ες λεωφορεία, με το συμπαθιο κιόλας.
Μην πείτε τώρα ότι ο κόσμος καίγεται κι εγώ ασχολούμε με λεπτομέρειες. Δεν είναι λεπτομέρειες, αφού θα γίνουμε όλοι φτωχοί! Τώρα πια ισχύει η κλασική ρήση του Μακλούαν: Το μέσο είναι το μήνυμα!