Τουρισμός επιπέδου

Λένε πως περιμένουμε τουρισμό το καλοκαίρι. Ελπίζω να είναι έτσι, αλλά στη Μεθώνη, στο μικρό ξενοδοχείο που μείναμε, ήμασταν οι μόνοι πελάτες, εμείς και κάποιος ακόμα που θα έμενε δυο μήνες για δουλειά. Υπήρχε διάχυτη ατμόσφαιρα δεκαετίας του 60, και με την καλή και με την κακή έννοια. Ας κρατήσουμε την καλή έννοια, τη γαλήνη της μικρής πόλης, κι ας ξεχάσουμε την πράσινη απο μούχλα μπαταρία του μπάνιου που μας έμεινε στα χέρια. Στην κορφή του Ταϋγέτου το επόμενο βράδυ, σε ένα καταπληκτικό τοπίο, ήμασταν οι μόνοι πελάτες αρχές Ιουλίου στο Τουριστικό περίπτερο. Μείναμε εκεί για να βρισκόμαστε κοντά στο Μυστρά, να προλάβουμε να τον δούμε πριν κλείσει, στις 3 το μεσημέρι. Καταφέραμε να φτάσουμε στην πύλη 9.30 το πρωί, και στις 3 που μας έβγαλαν έξω είχε χρειαστεί να κάνουμε τρεχάλα το τελευταίο κομμάτι. Καθώς φεύγαμε, έρχονταν άνθρωποι να τον επισκεφτούν, υποθέτοντας ότι μένει ανοιχτός ως τη δύση του ηλίου, όπως συνέβαινε κάποτε με τις υπαίθριες αρχαιότητες. Ντρεπόμουν να βλέπω την απογοήτευση τους. 

Όταν διαβάζω κριτικές για την 'ποιότητα του τουρισμού', ότι δεν προσελκύουμε τουρίστες επιπέδου, που σέβονται το περιβάλλον και ξοδεύουν λεφτά (αν και νομίζω κρίνουμε το επίπεδο απο τα λεφτά και μόνο) σκέφτομαι πως προσελκύουμε αυτούς που μας ταιριάζουν. Γιατί να έρθει ο τουρίστας 'επιπέδου' να βασανιστεί σε αρχαιολογικούς χώρους που τον διώχνουν μέσα στη ντάλα;

Ίσως έρθει τον Αύγουστο πολύς κόσμος, δεν ξέρω. Στην ταβέρνα που φάγαμε στη Μεθώνη μας έλεγαν ότι έχουν μικρή τουριστική περίοδο, μόνο τον Αύγουστο. Κι εκεί ήμασταν οι μόνοι πελάτες. Ο σερβιτόρος δεν παραπονιόταν στη συζήτηση, η αξιοπρέπεια του άξιζε περισσότερο κι απο τα ψάρια του. Τόσο όμορφο μέρος όμως, με τέτοιο μοναδικό συνδυασμό αρχιτεκτονικού και ιστορικού ενδιαφέροντας, με ωραία θάλασσα, με καλό και υγιεινό φαγητό, γιατί να έχει μόνο τον Αύγουστο τουρίστες; Τουλάχιστον εκεί το κάστρο μένει ανοιχτό ως τις εφτά το βράδυ. Είναι πιο εύκολο βέβαια, κάποιος ανοίγει την πύλη το πρωί και την κλείνει το απόγευμα. Μπορεί να το κάνει κι ο περιπτεράς της γωνίας εθελοντικά, σιγά τον κόπο. Δεν υπάρχει ψυχή να το φυλάει τις ώρες της μέρας. Στο site του υπουργείου διάβασα ότι έχει πρόσβαση για άτομα με ειδικές ανάγκες, πράγμα που δεν πρόσεξα, ομολογώ. Σίγουρα είναι επίπεδο, δεν έχει ανηφόρες όπως ο Μυστράς, πολύ πιο εύκολο να το γυρίσεις, και δεν πεθαίνεις απο τη ζέστη καθώς σε δροσίζει η θάλασσα, αλλά να εννοούν αυτό;

Στη Σκωτία πριν χρόνια είχαμε πάει σε ένα κάστρο δίπλα στη λίμνη Νες, το Λόχνες δηλαδή, το οποίο είχε μόνο έναν μισογκρεμισμένο πύργο που τον έβλεπες σε τρία λεπτά. Ύστερα έμπαινες δίπλα σε μια αίθουσα προβολών και παρακολουθούσες ντοκιμαντέρ για την ιστορία του. Τέλος χάζευες μια ώρα στο μαγαζί, και μπορούσες να πιεις καφέ στο καφενείο ατενίζοντας τη θέα. Κι όλ' αυτά στο πουθενά, όχι δίπλα σε χωριό. Οι εργαζόμενοι έρχονταν απο μακριά κάθε μέρα. 

Εκεί, στη Μεθώνη, αυτό το κάστρο θέλεις ώρες να το γυρίσεις, αλλά έχει μόνο τρεις επιγραφές απ' έξω για να διαβάσεις την ιστορία του, κι η μια έχει στραβώσει. Θα μου πείτε, ενετικό κάστρο είναι που το πήραν οι Οθωμανοί, με τη θεώρηση που είχαμε των πραγμάτων πάλι καλά που διατηρήθηκε. Μόνο τα τελευταία χρόνια προσέξαμε τα φράγκικα, τα βενετσιάνικα και τα οθωμανικά μνημεία, και μας πρόλαβε η κρίση πάνω που το δικό μας επίπεδο είχε αρχίσει ν' ανεβαίνει. 

Βέβαια οι δυσκολίες για να δεις έναν αρχαιολογικό χώρο θεωρούνται μέρος του επιπέδου, διότι οι αρχαιολόγοι φρίττουν αν τους πεις για καφενεία, σουβενιράδικα, αναπαραστάσεις και προβολές. Αν δεν ιδρώσεις και δεν κινδυνέψεις στα χαλάσματα δεν έκανες τίποτε. Αν δεν πάθεις μια ηλίαση στον πολιτιστικό τουρισμό, δεν θα θεωρηθείς άξιος επισκέπτης, δεν θα καταλάβεις το βαθύτερο νόημα του παρελθόντος. Αναψυκτήρια, μαγαζάκια, ευκολίες, κατεβάζουν το επίπεδο. Κάπως έτσι το βλέπουν το πράγμα. Ίσως όμως να είναι λιγότερο άτεγκτοι με ένα ενετικό κάστρο. Λέω τώρα εγώ.