Είδα το ντοκιμαντέρ του Βασίλη Λουλέ "Φιλιά εις τα παιδιά" με τις ιστορίες πέντε εβραιόπουλων που σώθηκαν κρυμμένα με διάφορους τρόπους στην Κατοχή. Το τετράδιο της Ροζίνας Ασέρ Πάρδο το είχα διαβάσει όταν εκδόθηκε, πριν χρόνια. Ηξερα την ιστορία της οικογένειας αυτής στη Θεσσαλονίκη που είχε επιζήσει κρυμμένη σ ένα διαμέρισμα, δεν ήξερα ότι ήταν η μόνη που είχε σωθεί με τέτοιο τρόπο.
Ενα παιδί απο την Κρήτη, ένα από τα Γιάννενα, δυο απο τη Θεσσαλονίκη, ένα από την Αθήνα, ηλικιωμένοι άνθρωποι πια, λένε τις ιστορίες τους και αναλογίζεται κανείς ότι το πρόσωπο της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων, της Κρήτης δεν είναι το ίδιο με αυτό που ήταν προπολεμικά και αυτό που ήταν δεν το γνωρίσαμε ποτέ, γιατί μια ολόκληρη κοινότητα σε κάθε πόλη εξολοθρεύτηκε.
Είναι ασύλληπτο, όσες φορές και να το ακούσεις.
Πέντε παιδιά λοιπόν που γλίτωσαν κρυμμένα. Ο πιο μικρός, ο κρητικός Σήφης, ζώντας στην Αθήνα με μια κοπέλα χριστιανή που παρίστανε τη μητέρα του, ξέχασε τους γονείς του, κι όταν τους ξανάδε δεν τους αναγνώρισε. Ουσιαστικά κάτι παρόμοιο συνέβη σε όλα τα παιδιά, για να επιβιώσεις κρυμμένος, ή αλλάζοντας όνομα, παριστάνοντας κάποιον άλλον, πρέπει να ξεχάσεις την υπόσταση σου. Να περάσεις μήνες και χρόνια σαν κάποιο ζώο, αναπνέοντας λίγο, μιλώντας λίγο, τρώγοντας λίγο. Να σωπαίνεις στην ηλικία που μαθαίνεις να μιλάς. Να κρύβεσαι στην ηλικία που έτσι κι αλλιώς δυσκολεύεσαι να βρίσκεις τον εαυτό σου που αλλάζει κάθε μέρα.
Ο Σήφης ψάχνοντας το παρελθόν ανακάλυψε που χάθηκαν οι Εβραίοι της Κρήτης. Μεταφέρονταν με ένα πλοίο που το βούλιαξαν βρετανικές τορπίλες. Θα μπορούσα να είμαι εκεί, είπε στην κάμερα και μοιραία ήρθε η δεύτερη σκέψη: θα έπρεπε να είμαι εκεί. Εν κατακλείδι, είμαι ένοχος που δεν ήμουν εκεί.
Το ίδιο συναίσθημα το ένιωθαν όλοι. Ενοχοι που έζησαν, γιατί κρύβοντας την ταυτότητα που σκότωνε τους άλλους την έχαναν κιόλας; Και μαζί της το δικαίωμα στη ζωη; Είναι τόσο δύσκολο να συλλάβουμε την περιπέτεια αυτών των ανθρώπων, ευτυχώς δηλαδή. Ζούμε σε πολύ διαφορετική εποχή, αλλά επειδή κάποιοι ξανά βάζουν θέματα ταυτότητας, καλό είναι να προσπαθούμε
Ενα παιδί απο την Κρήτη, ένα από τα Γιάννενα, δυο απο τη Θεσσαλονίκη, ένα από την Αθήνα, ηλικιωμένοι άνθρωποι πια, λένε τις ιστορίες τους και αναλογίζεται κανείς ότι το πρόσωπο της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων, της Κρήτης δεν είναι το ίδιο με αυτό που ήταν προπολεμικά και αυτό που ήταν δεν το γνωρίσαμε ποτέ, γιατί μια ολόκληρη κοινότητα σε κάθε πόλη εξολοθρεύτηκε.
Είναι ασύλληπτο, όσες φορές και να το ακούσεις.
Πέντε παιδιά λοιπόν που γλίτωσαν κρυμμένα. Ο πιο μικρός, ο κρητικός Σήφης, ζώντας στην Αθήνα με μια κοπέλα χριστιανή που παρίστανε τη μητέρα του, ξέχασε τους γονείς του, κι όταν τους ξανάδε δεν τους αναγνώρισε. Ουσιαστικά κάτι παρόμοιο συνέβη σε όλα τα παιδιά, για να επιβιώσεις κρυμμένος, ή αλλάζοντας όνομα, παριστάνοντας κάποιον άλλον, πρέπει να ξεχάσεις την υπόσταση σου. Να περάσεις μήνες και χρόνια σαν κάποιο ζώο, αναπνέοντας λίγο, μιλώντας λίγο, τρώγοντας λίγο. Να σωπαίνεις στην ηλικία που μαθαίνεις να μιλάς. Να κρύβεσαι στην ηλικία που έτσι κι αλλιώς δυσκολεύεσαι να βρίσκεις τον εαυτό σου που αλλάζει κάθε μέρα.
Ο Σήφης ψάχνοντας το παρελθόν ανακάλυψε που χάθηκαν οι Εβραίοι της Κρήτης. Μεταφέρονταν με ένα πλοίο που το βούλιαξαν βρετανικές τορπίλες. Θα μπορούσα να είμαι εκεί, είπε στην κάμερα και μοιραία ήρθε η δεύτερη σκέψη: θα έπρεπε να είμαι εκεί. Εν κατακλείδι, είμαι ένοχος που δεν ήμουν εκεί.
Το ίδιο συναίσθημα το ένιωθαν όλοι. Ενοχοι που έζησαν, γιατί κρύβοντας την ταυτότητα που σκότωνε τους άλλους την έχαναν κιόλας; Και μαζί της το δικαίωμα στη ζωη; Είναι τόσο δύσκολο να συλλάβουμε την περιπέτεια αυτών των ανθρώπων, ευτυχώς δηλαδή. Ζούμε σε πολύ διαφορετική εποχή, αλλά επειδή κάποιοι ξανά βάζουν θέματα ταυτότητας, καλό είναι να προσπαθούμε
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου