Nα ξεχάσω τη χελώνα

Τα παιδιά έστησαν καλάμια στην παραλία για να προστατεύσουν
τ' αυγά της χελώνας

                Πηγαίνοντας ένα πρωί για μπάνιο σε μια κάπως απόμερη παραλία της δυτικής Πελοποννήσου, άκουσα κάποιους που έφευγαν να λένε: «Έχει εκεί μια χελώνα».

Προχωρήσαμε χωρίς να ρωτήσουμε λεπτομέρειες. Για λίγο θέλησα να φανταστώ ότι θα βλέπαμε τη χελώνα να γεννά τ’ αυγά της. Είναι περιοχή που έρχονται οι caretta- caretta. Στο ίντερνετ νεανικές παρέες έχουν αναρτήσει φωτογραφίες, «πώς είναι η αμμουδιά όταν έχει περάσει χελώνα». Φαίνονται δυο γραμμές που κάνουν τα πτερύγια πάνω στην άμμο καθώς η χελώνα αναζητεί το μέρος που γεννήθηκε η ίδια για να γεννήσει τ’ αυγά της. Άλλες φωτογραφίες δείχνουν πώς να κατασκευάσεις ένα είδος φράχτη από καλάμια γύρω στ’ αυγά, να μην τα πατάνε οι λουόμενοι.

Όμως η χελώνα που είδαμε εκείνη τη μέρα ήταν νεκρή. Από μακριά έμοιαζε με πράσινο βραχάκι, μια μεγάλη θαλάσσια χελώνα με το ένα πτερύγιο ακόμα υψωμένο, σα να μαρμάρωσε ξαφνικά. Το κεφάλι της ήταν τραβηγμένο μακριά κι ένα ρυάκι αίμα σκοτεινό έτρεχε στο φολιδωτό λαιμό. Είχε αίμα και στα πίσω πόδια.

Τι είχε πάθει; Την πλήγωσε κάποια προπέλα στη θάλασσα και βγήκε έξω να πεθάνει, να γεννήσει, να σωθεί; Πρέπει να τη βγάλω φωτογραφία, σκέφτηκα, είναι είδος προστατευόμενο αλλά δεν την προστατέψαμε. Να υπήρχαν άνθρωποι όταν βγήκε έξω, να την παρακολούθησαν;  Λίγο πιο πέρα μια παρέα κοίταζε μάλλον αδιάφορα. Πάντα έχω μαζί μου μια μικρή φωτογραφική μηχανή, αλλά δεν κατάφερα να τη χρησιμοποιήσω, τρέμανε τα χέρια μου. Έφυγα άπρακτη.

Μέσα στη θάλασσα έβλεπα με τη μάσκα σμάρια από μπλε τσούχτρες. Είναι η ιδανική τροφή για χελώνες. Έχουν κάτι τρομακτικό, και τις σκεφτόμουν σαν μέρος του οικοσυστήματος που περισσεύει. Το γεύμα της νεκρής.

Πολλές χελώνες βγαίνουν και πεθαίνουν στη στεριά, με πληροφόρησαν οι ντόπιοι τις επόμενες μέρες. Τις πληγώνουν οι προπέλες, καμιά φορά τις σκοτώνουν κι οι ψαράδες γιατί τους χαλάνε τα δίχτυα…

Έψαξα στο Ίντερνετ λεπτομέρειες. Η χελώνα που είχα δει ανήκει σε ένα πλήθος ατυχημάτων του καλοκαιριού. Δεν πήγαινε να γεννήσει. Δεν βρήκα λεπτομέρειες για τη συμπεριφορά τους απέναντι στο θάνατο, αν νιώθουν την ανάγκη να βγουν στη στεριά όταν τις ζυγώνει. Και δεν γεννάνε τέτοια εποχή. Κι όντως χαλάνε τα δίχτυα των ψαράδων όταν παγιδεύονται σ’ αυτά, όπως και τα δελφίνια, γι αυτό κι έχουν επινοηθεί δίχτυα που τους επιτρέπουν να δραπετεύουν. Έμαθα πολλά για τις χελώνες, που μπορεί να τα μάθει ο καθένας αν θέλει, αν ενδιαφέρεται. Τα είπα και στους ντόπιους που με είχαν πληροφορήσει ότι ψαράδες σκοτώνουν χελώνες, αλλά δεν είδα να σκέφτονται κάποιο διάβημα στους περί ου ο λόγος ψαράδες, να αγοράσουν δίχτυα με τέτοια ειδικά ανοίγματα, να γλιτώνουν οι χελώνες. Υπάρχουν και οικολογικές πολιτικές δυνάμεις στην περιοχή, ίσως πρέπει να σκεφτούν κάποιο τρόπο να ενημερώσουν τους ψαράδες, άρχισα να σκέφτομαι.

Κι ύστερα βέβαια, επειδή έκανα πολλή παρέα με ντόπιους, κι άκουσα πολλές ντόπιες ιστορίες, άρχισε η φαντασία μου να καλπάζει. Φαντάστηκα τους ψαράδες να οργανώνονται για να αποκτήσουν μοντέρνα δίχτυα με εξόδους διαφυγής χελωνών και δελφινιών.  Να ζητούν επιδότηση από το υπουργείο. Τι άλλο να κάνουν, να επενδύσουν δικά τους λεφτά; Για τις χελώνες; Το υπουργείο δεν έχει βέβαια, λεφτά, οπότε οι ψαράδες καταγγέλλουν, διαμαρτύρονται. Θέλουν να τραβήξουν την προσοχή. Έρχονται στην Αθήνα, ρίχνουν νεκρά ψάρια στο Σύνταγμα. Ή μήπως νεκρές χελώνες; Και πια στο μέλλον δεν παραλύω όταν βλέπω νεκρές χελώνες στην άμμο, έχω συνηθίσει...

Ουφ, πολύν καιρό έμεινα στην επαρχία φέτος, πολλές ιστορίες άκουσα, έγινε η φαντασία μου διεστραμμένη. Άντε να γυρίσω στην πόλη μου, μαζί με τα νεαρά παιδιά που όλο τον Αύγουστο κρατούσαν βάρδιες δίπλα στο φράχτη από καλάμια για τ’ αυγά της χελώνας, να πάω στην Αθήνα κι εγώ, να συνέλθω,