Στις περιηγήσεις μπαίνω πάντα σε όλες τις εκκλησίες που είναι ανοιχτές, κάθομαι λίγο, ξεκουράζομαι, δροσιζομαι, αφήνομαι στην ομορφιά τους και την υποβλητικότητα. Θαυμάζω τα καλλιτεχνικά έργα, το πώς η θρησκεία ενσωμάτωσε μέσα στους αιώνες το φόβο των ανθρώπων, και δευτερευοντως τις ελπίδες, το πώς κυβέρνησε, τη δύναμη που είχε. Τα βλέπω όλα πολύ ιστορικά, σα να έχω ενσωματωσει κι εγώ εκείνη τη στιγμή το δικό μας θρησκευτικό παρελθόν, το ελληνικό, και κάπου εκεί, κάποια στιγμή, μέσα στον Άγιο Ευσταθιο που είναι και πελώριος, μελετώντας τις λατινικες γραφές με κυρίευσε ένα είδος μοναξιάς και αποκλεισμού… Η Ελλάδα έζησε μακριά από τον κόσμο αυτό, ως ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία αποκόπηκε οικειοθελώς από τη δυτική θρησκευτική ζωή. Δεν ήταν τίποτε τότε εκείνο το Σχίσμα, το 1056, μια ιστορία ανταγωνισμού παπάδων, αλλά πόσο κόστισε! Και την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, και όσα ακολούθησαν μετά, και την τελική άλωση το 1453, ακριβώς όταν στη Δύση άρχισαν όλα να αλλάζουν.
Στην Κρήτη, όπου άργησαν να κυριαρχήσουν οι Οθωμανοί, δυο αιώνες παραπάνω έμεινε ενετική ώσπου να καταφέρουν να πάρουν το Μεγάλο Κάστρο, ο Βιτσέντζος Κορνάρος έγραψε τον Ερωτόκριτο, ο Χορτάτζης την Ερωφίλη, οι ζωγράφοι αποκτούσαν άλλο βλέμμα. Ύστερα όλα αυτά χάθηκαν και ξεχάστηκαν. Τι θα γινόταν αν δεν είχε γίνει εκείνο το τελικό Σχίσμα; Ναι, ξέρω, δεν υπάρχει αν στην Ιστορία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου