Κάτι φτιάξανε κι οι σοσιαλδημοκράτες

Για να πάμε βόλτα στο βουνό κοντά στη Βιέννη, πήραμε το μετρό 4 όπως συμβούλευε ο τουριστικός οδηγός και κατεβήκαμε στο τέρμα. Απέναντι, σημείωνε ο οδηγός σε δυο σειρές, υπάρχει το ιστορικό συγκρότημα κατοικιών Karl Marx Hof, μνημείο του 20ου αιώνα, όπου δόθηκε μάχη το 1934 μεταξύ αριστερών και ναζί.

Το όνομα είναι γραμμένο ψηλά στον τοίχο με κόκκινα γράμματα και η χρονολογία ανέγερσης δίπλα. 1927- 1930. Συνηθίσαμε πια να βλέπουμε σε κτίρια της Βιέννης αυτά τα γράμματα, την ίδια επιγραφή, μια λέξη που σημαίνει δημοτικές κατοικίες, τις χρονολογίες ανέγερσης. Από το 1918 που διαλύθηκε η αυτοκρατορία, στη Βιέννη κυριαρχούν οι σοσιαλδημοκράτες στο Δήμο της πόλης, εκτός από το θλιβερό διάλειμμα του εθνικοσοσιαλισμού και του πολέμου. Χτίζουν σπίτια ανελλιπώς, όχι απρόσωπες πολυκατοικίες εξορισμένες σε ομοιόμορφα προάστια όπως στο Παρίσι, αλλά συγκροτήματα με αρχιτεκτονική προσωπικότητα, με προτάσεις διαβίωσης και συμβίωσης, με τοιχογραφίες και γλυπτά στους τοίχους, με κοινές αίθουσες, παιδικές χαρές, παιδότοπους, ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς. Είδαμε ήδη πολλά τέτοια στην πόλη, αλλά κανένα σαν αυτό που έχει το όνομα του Μαρξ. Είναι κάτι το τελείως ξεχωριστό, και μόνο με τον όγκο του και το χώρο που διαθέτει. Και μόνο με τη λέξη Karl Marx γραμμένη εκεί σε μια εποχή που στην Ελλάδα ίσως ακόμα δεν ακουγόταν.

Κάνουμε το γύρο. Δεν είναι εύκολη υπόθεση, έχει μήκος ένα χιλιόμετρο και δυο μεγάλες εσωτερικές αυλές. Παίρνει τη θέση της βόλτας στο βουνό. Στοά στο κτίριο μας οδηγεί στην πλατεία, έχει το μπρούτζινο άγαλμα ενός σπορέα- νομίζω είναι σπορέας- το ύφος του θυμίζει τον Δαβίδ του Μικελάντζελο. Στους τοίχους άλλα αγάλματα, λεπτά, εύθραυστα σώματα που όμως μοιάζουν να στηρίζουν τον φέροντα σκελετό αυτού του κολοσσού, θυμίζουν Κλιμτ και Αρ νουβώ.

Μπαίνουμε στις αυλές, χαζεύουμε παιδικές χαρές και παγκάκια, διαβάζουμε επιγραφές με τα ονόματα των αρχιτεκτόνων, άλλες με τα ονόματα των θυμάτων του πολέμου και της εξόντωσης των Εβραίων, ξαναβγαίνουμε, προχωρούμε κάτω από τη σκιά μιας δεντροστοιχίας ως το τέλος που στρογγυλεύει το κτίριο μετά από μια σειρά μαγαζιά. Βγάζω φωτογραφίες συνέχεια. Ανακαλύπτω την Αμερική, βεβαίως, διότι θα έπρεπε να ξέρω την ύπαρξη του συγκροτήματος αυτού, τόσα χρόνια στην αριστερή κουλτούρα έζησα, υποτίθεται, στην Αυγή εργάστηκα μια εικοσαετία. Κι είχα περάσει την Πρωτομαγιά στη Βιέννη το 1967, τότε που ένα εκατομμύριο κόσμος στους δρόμους, με τα ρούχα της δουλειάς, συντεταγμένος, φώναζε και ζητούσε ελευθερία στην Ελλάδα.

Ναι, η Βιέννη από το 1918, από τη διάλυση της αυτοκρατορίας κι ύστερα, είχε πάντα σοσιαλιστές δημάρχους, με εξαίρεση την περίοδο 34-45. Συχνά διέθεταν απόλυτη πλειοψηφία στο Δημοτικό συμβούλιο και προβληματίζονταν τι να φτιάξουν, πώς να παρέμβουν στην καθημερινότητα των ανθρώπων που ήταν ιδιαίτερα δύσκολη σε πολλές περιόδους. Κι αυτό που αποφάσισαν από τότε και το συνεχίζουν μέχρι σήμερα μεταξύ άλλων, ήταν να χτίζουν συγκροτήματα στέγασης, με πρώτο και πιο ξακουστό αυτό που φέρει το όνομα του Μαρξ. Φυσικά είχε αλλάξει την εποχή του Άνσλους, αλλά το ξαναπήρε το 1950 και επισκευάστηκαν οι ζημιές των εμφύλιων συγκρούσεων.

Αυτά όλα δεν τα έμαθα επί τόπου, στο μουσειάκι του κτιρίου, στην έκθεση «Κόκκινη Βιέννη» που στεγάζεται στα παλιά κοινά πλυσταριά (ή πλυντήρια), γιατί παρόλη την εξερεύνηση δεν το ανακαλύψαμε. Το βράδυ, στο σπίτι με την Google, κάλυψα το κενό των γνώσεων. Έμαθα επιπλέον ότι το 1934, στον εμφύλιο εκεί και σε μερικά ακόμα μέρη, μεταξύ σοσιαλιστών και δεξιών εθνικιστών είχε βομβαρδιστεί το κτίριο.

Για τους σοσιαλιστές αυτούς, τους σοσιαλδημοκράτες της Αυστρίας η εικόνα που έχω από την αριστερή μου διαφώτιση είναι αρνητική. Η απόρριψη της λενινιστικής πλευράς είχε περάσει και στην ανανεωτική πτέρυγα όπου ανήκα, και δεν την είχα ποτέ αρκετά αποκαταστήσει στο μυαλό μου. Χρειάστηκε να πέσω πάνω στο εντυπωσιακό αυτό κτίριο, που φέρει με περηφάνια το όνομά του, τυχαία κιόλας, για να ξανακοιτάξω αυτή την περίοδο της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας. Δένονται τώρα οι αναμνήσεις της Πρωτομαγιάς των δεκατεσσάρων μου χρόνων με τα προηγούμενα και τα επόμενα. Αλλά πόσα δεν ξέρουμε, πόσα δεν καταλαβαίνουμε από την ευρωπαϊκή Ιστορία, πόσο ακόμα οι παπαγαλίες κάθε είδους μας θολώνουν το μυαλό.

Κάτι φτιάξανε κι εκείνοι οι σοσιαλδημοκράτες στην πόλη των αυτοκρατόρων. Κι αν δεν μαζεύονται στο Karl Marx Hof τουρίστες, ίσως κάποιος τους λέει ότι το καταπληκτικό συγκρότημα Χουντερβάσερ, αυτό με τα τολμηρά χρώματα και σχέδια όπου στριμώχνονται τα γκρουπ και φωτογραφίζουν μανιωδώς την ονειρεμένη οικιστική πρόταση, είναι επίσης δημοτικές κατοικίες, του 1989 αυτές.

To βράδυ στο προαύλιο του Δημαρχείου, έναν τεράστιο χώρο με πράσινο όπου έχουν στηθεί περίπτερα για πρόχειρο φαγητό όλων των ειδών, καρέκλες, τραπεζάκια, μέχρι και σάκοι πουφ για κουρασμένους (όπως είμαστε του λόγου μας) τρώμε σνίτσελ και βλέπουμε στη γιγαντοοθόνη παράσταση του Ντον Τζοβάνι. Ο Δήμος δεν αρκείται στην παροχή αγαθών πρώτης ανάγκης, φροντίζει και της δεύτερης, και της τρίτης. Είναι η πολιτική φύση των σοσιαλδημοκρατών ή το πολιτιστικό επίπεδο των Βιεννέζων, αναρωτιέμαι καθώς ο Ντον Τζοβάνι αρνείται γενναία να υποχωρήσει στην απειλή της κόλασης για την ακολασία του. 

Από το Protagon http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.ta3idia&id=36075