Στη χάρη του χρόνου

Στην πλατεία της παλιάς πόλης, στην Πράγα, μαζεύεται πλήθος κάθε φορά που είναι να χτυπήσει το ρολόι του παλιού Δημαρχείου. Έχει κάτι παραθυράκια που ανοίγουν και βλέπεις μέσα να περιστρέφονται ξύλινα αγαλματάκια, οι Απόστολοι και ο Χριστός, να στέκονται ένας- ένας και να χαιρετάνε σα μανεκέν, χαμογελώντας. Ο Χριστός κρατά και το σταυρό του αγκαλιά, αλλά περνά κι αυτός με τους άλλους. Ένας σκελετός που παριστάνει το θάνατο κουνιέται ταυτόχρονα υστερικά, ένας Ανατολίτης με τουρμπάνι δίπλα ζωντανεύει επίσης, παριστάνοντας τον εξωτερικό εχθρό, υποθέτω. Είναι ένα μεγάλο παιχνίδι δηλαδή, ακαταμάχητο ωστόσο. Στέκομαι με τον κόσμο και στραβολαιμιάζουμε επί πέντε λεπτά, κι όσο κι αν ο σνομπ εαυτός μου έχει φρίξει και μου λέει να φύγω, δεν το κουνάω ρούπι. Μα τι μανία είναι αυτή με τα μεσαιωνικά, από τις ιστορίες με ιππότες μέχρι τη λατρεία για κάθε γοτθικό οικοδόμημα, κάθε λιθόστρωτο δρομάκι παλιάς πόλης; Τόσο πολύ γοητεύει  η εποχή που πίστευαν οι άνθρωποι στις μάγισσες, περίμεναν τό τέλος του κόσμου, κοιμόντουσαν μόλις νύχτωνε, νόμιζαν πως η Γη είναι επίπεδη κι ένα σωρό άλλες σαχλαμάρες; Είναι τα μεγέθη των πόλεων που  συγκινούν, αυτές οι πεζοδρομημένες περιοχές που  βεβαιώνουν ότι δικαιούμαστε ανέμελους περιπάτους ή κάποια εξερευνητική αίσθηση, η περιέργεια για το παρελθόν που μπορεί να είναι και ενδοσκόπηση  στο βάθος;
Όσο η ώρα περνάει στριμώχνονται γύρω μου ζευγάρια από την Ισπανία, γκρουπ από την Ιαπωνία και την Κίνα, βιαστικοί Γάλλοι που θα ήθελαν κι αυτοί να σνομπάρουν και τους κακοφαίνεται που δεν το καταφέρνουν, οικογένειες με παιδιά, ήρεμες γιατί έχουν την καλύτερη δικαιολογία για την παιδικότητα τους.
Άνθρωποι που έχουν δει τα μάτια μας πολλά σε σινεμά, τηλεόραση, Ίντερνετ, που συνέχεια βλέπουμε πράγματα και θαύματα, κι όμως προσδοκούμε με λαχτάρα να θαυμάσουμε την επινόηση ενός μηχανικού του 15ου αιώνα με ξύλινες κούκλες και πορτούλες που ανοιγοκλείνουν. Είναι καθήκον του τουρίστα βεβαίως, η φιλομάθεια που  οι σοβαροί  υποτιμούν. Οι σοβαροί  αποφεύγουν τους τουρίστες, ιδίως όταν κάνουν οι ίδιοι τουρισμό. Αποφύγετε το τάδε μέρος, λένε οι τουριστικοί οδηγοί, είναι γεμάτο τουρίστες. Αλλά πώς να τους αποφύγεις, αφού πάντα πηγαίνουν στα μέρη που θέλουν όλοι να δουν;
Στη μέση της πλατείας ένα τεράστιο άγαλμα απο χαλκό ο μεταρρυθμιστής Γιαν Χους απέναντι απο τη μπαρόκ εκκλησία της Αντιμεταρρύθμισης, θυμίζει μια απο τις πολλές αιματηρές περιπέτειες της πόλης. Τον 15ο αιώνα σφάζονταν για το αν πρέπει να λαμβάνεις τη μετάληψη απο κύλικα ή από κάτι άλλο, κι ακόμα βλέπει κανείς το σήμα αυτό, τον κύλικα, σε διάφορα μέρη και μπορεί να νομίζει ότι βρήκε το άγιο δισκοπότηρο και να μπει κατευθείαν σε μια μεσαιωνική ιστορία, να γράψει μπεστ σέλερ. Νταν νταν, έφτασε η στιγμή, χτυπούν οι καμπάνες, ανοίγουν τα πορτάκια, ο χρόνος διαβαίνει, τα πάθη περνούν, και μόνο τα ρολόγια μένουν ίδια και χτυπάνε με το μετρημένο ρυθμό τους, από τότε που τα επινόησαν οι μηχανικοί του Μεσαίωνα. Προσκυνούμε τη χάρη τους λοιπόν, το έργο αυτό δεν ξεπεράστηκε ακόμα.