Ως παιδίσκη δωδεκαετής

Το πρώτο μου ταξίδι σε ευρωπαϊκές πόλεις το έκανα όταν ήμουν δώδεκα χρονών. Μια βδομάδα Βιέννη- Μόναχο Βενετία. Με πούλμαν, τα αεροπλάνα ήταν τότε πανάκριβα. Από τότε πίστεψα και έλπισα ότι στην Ελλάδα έχουμε στόχο ζωής και ύπαρξης να γίνουμε σαν τους Ευρωπαίους. Έτσι έδειχναν όλα. Κυρίως, έτσι έλεγαν όλοι.

Με είχαν τότε συγκλονίσει οι λεπτομέρειες στη ζωή των πόλεων. Το πώς κυκλοφορούσαν τ' αυτοκίνητα και σταματούσαν στις διαβάσεις πεζών, πόσο ευγενικοί ήταν οι άνθρωποι παντού, πώς επινοούσαν διάφορα για να κάνουν τη ζωή απολαυστική, οι τακτικές συγκοινωνίες και οι χάρτες στις στάσεις, οι οδηγοί που απαντούσαν στις ερωτήσεις, οι πινακίδες παντού, οι ευχάριστες γωνιές με πράσινο και παγκάκια. Ολόκληρες πόλεις και γειτονιές με ωραία παλιά σπίτια που δεν απειλούνταν να γκρεμιστούν ένα - ένα, όπως στην Αθήνα που μεγάλωνα. Προβολή και περιποίηση της παλιάς ομορφιάς και ανάδειξη της καινούργιας. Υπέροχες βιτρίνες με παραδοσιακά πράγματα, από τυριά μέχρι παιχνίδια, και χαρούμενη περιέργεια για τα μοντέρνα. 

Ταξίδεψα ξανά, ευτύχησα να κάνω και μεταπτυχιακό στο Παρίσι, συνεχίζοντας να πιστεύω ότι οι Έλληνες δεν είχαν παρά να δουν κάποια πράγματα για να δεχτούν να τα εφαρμόσουν. Τι εμπόδιζε να είμαστε εξίσου ευγενικοί στους δρόμους, στα μαγαζιά και στα γραφεία, να διατηρούμε κι εμείς μερικά στοιχεία του παρελθόντος στις πόλεις, να τιμάμε και να προβάλουμε τα προϊόντα μας, να έχουμε ταμπέλες, να σταματάμε στις διαβάσεις;  Έφταιγε που ήμασταν φτωχότεροι, δεν ξέραμε, έπρεπε να σταθούμε στα πόδια μας, να λαδώσει το άντερό μας πρώτα, είχα σκεφτεί τότε. 

Περνούσαν τα χρόνια, λάδωνε το άντερο, αλλά χάρτες στις στάσεις δεν έμπαιναν. Ακόμα κι όταν έγινε το μετρό, στις στάσεις των λεωφορείων η σιωπή και περιφρόνηση παρέμενε. Στις διαβάσεις τα αυτοκίνητα δεν σταματούν. Κυρήχτηκαν διατηρητέα τα παλιά κτίρια, όμως μόνο τα νεοκλασικά. Κι οι ιδιοκτήτες τους πολλές φορές τα άφηναν να ρημάζουν. Συζητήσαμε πολύ για την ευγένεια, δεν μας αρέσει, τη θεωρούμε υποκρισία. Τα προϊόντα μας τα αναδεικνύουμε τώρα πια, αλλά ακόμα χρειάζεται ηρωισμός για να τα παράγουμε. Η Ευρώπη δεν έπρεπε να είναι στόχος αλλά εχθρός, μας είχε αλλοιώσει, μας είχε καταπιέσει, θέλαμε πίσω το Βυζάντιο, την Ορθοδοξία, λες και μας ζήτησε κανείς Ευρωπαίος ποτέ να αλλαξοπιστήσουμε. Μπλέξαμε βαθιά στα στερεότυπα, τα δικά μας και των άλλων. Το πως μας έβλεπαν, το πως θέλαμε να φαινόμαστε, το πώς τους βλέπαμε. Ψυχόδραμα.

Κάτι άλλο χρειαζόταν λοιπόν για να γίνουμε ως Έλληνες Ευρωπαίοι, το οποίο δεν το δεχόμαστε εύκολα: να σεβόμαστε και να αποδεχόμαστε ο ένας τον άλλον, τα δικαιώματα του, την ύπαρξή του, τις ανάγκες του, κι όλοι μαζί το δημόσιο. Κι άλλοι λένε ότι φταίει που δεν περάσαμε Διαφωτισμό, που δεν είχαμε αστικη τάξη, η Τουρκοκρατία οπωσδήποτε, ο καλβινισμός των άλλων, διάφορα δύσκολα και ακατανόητα γενικώς. 

Ωστόσο επειδή εγώ ακόμα πιστεύω, ως παιδίσκη δωδεκαετής, ότι χρειαζόμαστε ένα πρότυπο για να τείνουμε και να πιστεύουμε στην καλύτερη ζωή, σας παρακαλώ κύριε Τσίπρα τώρα που ταξιδεύετε στα Παρίσια και στις Ρώμες, μην την αλλάξετε πολύ απότομα την Ευρώπη. Σιγά σιγά. Με τρόπο.