Η ψυχολογία του θύματος

Με όλα τα συνταρακτικά γεγονότα και τις εκλογές, μου έμεινε στο μυαλό ένα μικρούλι γεγονός της προηγούμενης εβδομάδας. Ο υπουργός Παιδείας (της προηγούμενης εβδομάδας) έσπευσε να δηλώσει ότι θα αποσυρθεί το βιβλίο Ιστορίας της Τέχνης της Γ Λυκείου (μάθημα επιλογής) διότι δεν έχει τη λέξη “κλοπή” για τα μάρμαρα του Παρθενώνα από τον Έλγιν, αλλά τη λέξη “μεταφορά”. Κι έσπευσαν πολλοί να δηλώσουν τον αποτροπιασμό τους που 11 χρόνια τώρα τα παιδιά μαθαίνουν ότι ο Έλγιν “μετέφερε” τα μάρμαρα του Παρθενώνα, κι όχι τα έκλεψε.

Σα να είναι η ψυχολογία του θύματος το υψηλότερο εκπαιδευτικό αγαθό που παρέχει το ελληνικό κράτος στα παιδιά της, βρίσκει σύμφωνους τους πάντες. Άλλα προβλήματα της Παιδείας μπορεί να λύνονται πολύ πιο δύσκολα, να υπάρχουν διαφωνίες, αλλά σε αυτό όλοι συμφωνούν με χαρά, κάθε φράση σε κάθε σχολικό βιβλίο πρέπει να καλλιεργεί τον ύψιστο αυτό σκοπό, να διαμορφώνει στην ψυχή του ελληνόπουλου, που ίσως δεν έχει τα μέσα για φροντιστήρια, ιδιαίτερα κλπ, κι ίσως δεν μάθει ποτέ καλά ορθογραφία, ή μαθηματικά, την εθνική ψυχολογία του θύματος. Ακόμα και ο πιο φτωχός μαθητής θα αποκτήσει την επίσημη σφραγίδα της ελληνικής παιδείας, αυτή τη βαριά πνευματική αρχή της, την ψυχολογία του θύματος. Αυτό τουλάχιστον το εμπεδώνει ένα παιδί που τελειώνει ελληνικό σχολείο. Ας τα έχει όλα στο μυαλό του λίγο φλου, ξέρει πως η πατρίδα του πάντα υπήρξε θύμα των μεγάλων δυνάμεων, ότι αφού έδωσε τα φώτα στον κόσμο δεν πήρε ποτέ την ανάλογη αντιπαροχή, όλοι την επιβουλεύονται και την απειλούν, γείτονες κοντινοί και μακρύτεροι, κι οφείλει να ζει με την καχυποψία και τη δυσπιστία ως έλλην απέναντι στην υφήλιο.

Σήμερα αναρωτιούνται πολλοί πώς γίνεται και η Χρυσή Αυγή είναι ακόμα τρίτο κόμμα, με τόσα που γίνανε, με τους αρχηγούς της στη φυλακή, κλπ. Η απάντηση όμως έχει δοθεί προ πολλού, δίνεται καθημερινά στη διάπλαση των παίδων, και των μη παίδων, με αυτή τη θεμελιώδη αντίληψη. Όλοι θέλουν το κακό μας από αρχαιοτάτων χρόνων.

Θα μου πείτε ότι όλα τα έθνη καλλιεργούν κάτι παρόμοιο στα σχολεία, γι αυτό και παντού υπάρχουν ακροδεξιοί, εθνικιστές και μανίες καταδίωξης. Νομίζω ότι το παρακάνουμε στην Ελλάδα. Ο λόγος του σχολείου και ο πολιτικός λόγος γενικά είναι γεμάτος από την αυτονόητη ιδέα ενός λαού- θύματος των ισχυρών. Κι όπως μπορεί να εξηγήσει κάθε ψυχολόγος, το να νιώθει κάποιος θύμα είναι πολύ επικίνδυνο πράγμα. Ρέπει αυτομάτως προς τη βία, την εκδίκηση, τον αποκλεισμό και την αντικοινωνικότητα. Το υλικό που παραδίδει το ελληνικό σχολείο είναι η καλύτερη πρώτη ύλη για τη Χ.Α. Ο πολιτικός λόγος θεωρεί δεδομένη αυτή την κατάσταση. Όποιος πάει να τη μετριάσει, την πληρώνει, όπως ξέρουμε, πολύ άσχημα.