Μανία με τις ανακωχές

-Εχουμε αργία τη Δευτέρα, μου είπε στο τηλέφωνο η φίλη από το Παρίσι, μας έρχεται τριήμερο, γιορτάζουμε την Ανακωχή!

Κι ότι κόντευαν να με πείσουν ότι μόνο στην Ελλάδα έχουμε τριήμερα.

-Ποιαν ανακωχή γιορτάζετε πάλι; Στις 9 Μαΐου δεν είν' αυτό; 

-Είναι η ανακωχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου!

-Καλά, δεν το πιστεύω, κι αυτή τη γιορτάζετε;

Μανία με τις ανακωχές αυτοί οι Γάλλοι. Χαριτολογούμε λίγο για τη γνωστή αντίθεση, εκείνοι να γιορτάζουν τις ανακωχές κι εμείς την είσοδο μας στον πόλεμο. Είναι κάτι ενδεικτικό, που ποτέ δεν αναλύσαμε βέβαια επαρκώς τι σημαίνει για την εκπαίδευση και την ψυχολογία των παιδιών. 

Αν το καλοσκεφτείτε, η ανακωχή ως έννοια θα πρέπει να ακούγεται πολύ περίπλοκη για μια σχολική γιορτή. Με τι καρδιά, με τι πνοή να οργανώσεις παρέλαση πίσω από το στρατό; Ενώ το κάνεις τόσο απλά για την επέτειο της εισόδου στον πόλεμο: τι έκανε τότε ο κόσμος; Πήγαινε να πολεμήσει. Άντε λοιποί στοιχηθείτε κι εσείς παιδιά, κι εν δυο. Απλά πράγματα, οι άνθρωποι είναι λαός, ο λαός γίνεται στρατός, ο ηγέτης έχει απόλυτη ευθύνη, η ιεραρχία είναι απαραίτητη, μπροστά πηγαίνει ο σημαιοφόρος κι από πίσω οι άλλοι, να εθίζονται στον μιλιταρισμό. 

Αλλά στην ανακωχή; Εκεί ο κόσμος έπρεπε να αποδεχτεί τις εκατέρωθεν απώλειες, ειδικά στον Πρώτο Πόλεμο που ήταν εκατόμβη ανθρώπινων θυμάτων για κάθε πλευρά, να ξεκινήσει να κλείνει τις πληγές, να ξαναβάλει μπρος την κανονική ζωή στην μη ηρωική της καθημερινότητα, να παραδεχτεί την ύπαρξη του άλλου δίπλα που είχε επιζήσει. Να ψάξει να βρει δουλειά. Να ξυπνά το πρωί νωρίς και να τρέχει να προλάβει το τραμ, να προσέχει τις σχέσεις που αναπτύσσονται με τους ανθρώπους γύρω του. Δύσκολη, περίπλοκη κατάσταση. Οι άνθρωποι αποκτούν ξανά την ατομικότητα τους, την προσωπική ευθύνη για τη ζωή τους. Τα ερωτικά τραγούδια που είχαν γίνει εμβατήρια, ξαναγίνονται ερωτικά τραγούδια. Στις γιορτές για τις ανακωχές χορεύουν ζευγαρωτά. Δεν ονειρεύονται να ξαναβρεθούν στοιχημένοι πίσω από τον ηγέτη και μπρος μαρς και εν δυο, να μη χρειάζεται να σκέφτονται και να παίρνουν αποφάσεις. Γιατί πρέπει να το παραδεχτούμε, ο πόλεμος με όλη του την αγριότητα σε απαλλάσσει, υποτίθεται, από το βάρος της ύπαρξης, μετέχεις σε κάτι μεγάλο, δεν έχεις να ζεις την ασημαντότητα των καθημερινών προσπαθειών της ειρήνης. Είναι τόσο απλή και καθαρή υπόθεση. Ή μάλλον μοιάζει έτσι όταν είσαι μικρούλης και μαθαίνεις το εν δυο. 

Αυτό το ωραίο αιματηρό μεθύσι είναι που έζησαν οι Ευρωπαίοι μέχρι σκασμού στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο κι αποφάσισαν να απεξαρτηθούν στο τέλος του, έστω κι αν άργησαν να το κατορθώσουν. Μέσα στα μουσκεμένα χαρακώματα ξεσηκώθηκαν οι περίπλοκες ατομικότητές τους και διεκδίκησαν στο εξής, για ολόκληρες τις ζωές τους, την πολυπλοκότητα της ειρήνης. 

Εμείς όμως ακόμα ονειρευόμαστε συλλογικά μεθύσια, ηγέτες που θα μας απαλλάσσουν από τη σκέψη, τους ανθρώπους να γίνονται μάζα, λαός και στρατός, και περιγελάμε τους Γάλλους και τη μανία τους για τις ανακωχές.

Αλλά δεν τα είπα όλ' αυτά στη φίλη μου.